Ψηφιακός μετασχηματισμός …και στην εκπαίδευση

(Digital transformation in education). Τα νέα δεδομένα, οι νέες δυνατότητες των τεχνολογικών λύσεων και το μεγάλο εύρος επιλογών επιβάλλουν να επιλεγούν λύσεις που αρχικά να προσφέρουν σε κάθε Οργανισμό αυξημένες δυνατότητες επικοινωνίας, ασφαλέστερη σύνδεση και διασύνδεση των εργαζομένων, των συνεργατών, των πελατών με στόχο την προσβασιμότητα από οπουδήποτε αλλά και παράλληλα, τη μείωση παραβιάσεων των πολύτιμων δεδομένων. Η ασφάλεια στον κυβερνοχώρο αποτελεί πλέον μια από τις βασικές προκλήσεις στην ψηφιακή εποχή.

Η σύγχρονη επιχείρηση οποιασδήποτε μορφής, θα πρέπει να έχει στη διάθεσή της ισχυρές τεχνολογικές λύσεις που «ξεκλειδώνουν» νέες ευκαιρίες και «φέρνουν» το cloud intelligence και νέα δεδομένα… σε περιοχές όπου η δια-συνδεσιμότητα είναι αδύναμη και ελλιπής.

Έτσι και σε έναν Εκπαιδευτικό Οργανισμό, οι εργασίες και οι προσφερόμενες υπηρεσίες πρέπει να υποστηρίξουν το μετασχηματισμό που επιχειρείται στην εκπαίδευση γενικότερα, σε παγκόσμιο επίπεδο.

Ας «ξετυλίξουμε το κουβάρι», ξεκινώντας με τέσσερεις βασικές παραδοχές, τις οποίες υπαγορεύουν οι διαπιστώσεις γύρω από το όραμα και τη λειτουργία των Εκπαιδευτικών Οργανισμών.

Παραδοχή πρώτη: Ο ορίζοντας των δυνατοτήτων για τους μαθητές, τους εκπαιδευτικούς, τους γονείς αλλά και του συνεργάτες του Οργανισμού έχει διευρυνθεί αρκετά με την έλευση της Τεχνολογίας προς όφελος των εμπλεκομένων.

Παραδοχή δεύτερη: Το Όραμα των Εκπαιδευτικών Οργανισμών για όσο το δυνατόν καλύτερες υπηρεσίες, εκσυγχρονίζεται και εμπλουτίζεται με καινοτόμες προσεγγίσεις τόσο σε επίπεδο μεθοδολογιών όσο και σε επίπεδο δομών, υποδομών και διαχειριστικών διαδικασιών.

Παραδοχή τρίτη: Μέχρι σήμερα, οι περισσότεροι Εκπαιδευτικοί Οργανισμοί διαθέτουν αρκετά συστήματα για να καλύψουν τις πολυσήμαντες ανάγκες των διαφορετικών ομάδων εργασίας όπως: Learning Management Systems (για τους μαθητές και τους εκπαιδευτικούς), Student Management Systems (για τη διαχείριση του μαθητολογίου), Parent Portal (για την ενημέρωση και γενικότερα, την επικοινωνία του σχολείου με τους Γονείς), Intranet (για την επικοινωνία των εργαζομένων καιόχι μόνο), File Servers (για την αρχαιοθέτηση του υλικού), Mail Servers (για την ψηφιακή αλληλογραφία), Timetable Οrganizers, κ.λπ.

Πολλές φορές, η ομαλή διασύνδεση όλων αυτών των διαφορετικών περιβαλλόντων, δεν είναι η πιο εύκολη και επιτυχημένη διαδικασία.

Η εύκολη πρόσβαση από οπουδήποτε για οποιαδήποτε εργασία με βάση την εξουσιοδότηση του καθενός, δεν είναι πάντα εφικτή. Ο περιορισμός πρόσβασης σε λειτουργίες και υπηρεσίες, τίθεται από τα συστήματα και όχι από τις εκάστοτε πολιτικές του Οργανισμού όπως οι καιροί και ο σχεδιασμός του επιτάσσουν.

Η πολυδιάσπαση των συστημάτων ίσως προκαλεί προβλήματα στην ασφάλεια των ευαίσθητων ή και εξαιρετικά ευαίσθητων δεδομένων που δημιουργούν και διαχειρίζονται.

Η διαρκής αύξηση της απαίτησης για αποθηκευτικού χώρου των δεδομένων που παράγονται (παρόλο που το κόστος μειώνεται) είναι πάντα ένας πονοκέφαλος.

Το κόστος σχεδίασης, ανάπτυξης αλλά και συντήρησης των διαφορετικών συστημάτων ίσως αποτελεί πλέον σημαντικό παράγοντα.

Παραδοχή Τέταρτη: Οι αρμοδιότητες και οι ευθύνες των εμπλεκομένων στην εκπαιδευτική διαδικασία αλλάζουν και εξελίσσονται. Δημιουργούνται νέοι ρόλοι, ώστε να υποστηρίξουν με περισσότερη ακρίβεια και συνεπώς, αποτελεσματικότητα τις εκπαιδευτικές και διοικητικές υπηρεσίες του Οργανισμού.

Μια πρόταση σύγχρονου περιβάλλοντος διαχείρισης της Εκπαίδευσης

Σκεπτόμενοι τις παραδοχές που προηγήθηκαν και απαντώντας στους προβληματισμούς που εγείρουν, θα έλεγα ότι ο ψηφιακός μετασχηματισμός (digitaltransformation/ transition) αποτελεί στις μέρες μας απαραίτητη διαδικασία περισσότερο από κάθε άλλη φορά.

Είναι ανάγκη πλέον οι εμπλεκόμενοι να εισέρχονται (με διαφορετικά δικαιώματα πρόσβασης) σε ένα και μόνο ασφαλές περιβάλλον το οποίο δεν θέτει όρια και περιορισμούς όσον αφορά το σημείο πρόσβασης (με την έννοια της γεωγραφικής τοποθεσίας), το είδος της συσκευής, το διαθέσιμο αποθηκευτικό χώρο, τις δυνατότητες επικοινωνίας με βάση τους κανόνες που ο Οργανισμός καθορίζει και προσαρμόζονται ανάλογα με τις εκάστοτε ανάγκες και στόχους.

Το περιβάλλον αυτό πρέπει να διαθέτει όσο το δυνατόν περισσότερες λειτουργίες και υπηρεσίες για όλες τις ομάδες ενδιαφέροντος. Εκτός από όσα αναφέρθηκαν στις παραπάνω παραδοχές, θα πρέπει να υπάρχουν, για παράδειγμα: Δυνατότητες εύκολης ανάλυσης δεδομένων (Analytics), Αναφορές ακαδημαϊκής επίδοσης μαθητών (AcademicReports), Συστήματα ενεργοποίησης γονέων (ParentEngagment), Συστήματα αξιολόγησης μαθητών, εκπαιδευτικών, συνεργατών του Οργανισμού (Assesment Feedback and Reporting), Εστιασμένα ημερολόγια υποχρεώσεων αλλά και ενημέρωσης με εκδηλώσεις που γίνονται, Σημειωματάρια που οργανώνουν τις καταγραφές των χρηστών τους, Σύστημα προγραμματισμού της διδακτέας ύλης αλλά και των «υποχρεώσεων» των εμπλεκομένων (Timetable Curriculum Planning), Εργαλεία έξυπνης διαχείρισης του μαθήματος και επικοινωνίας των εμπλεκομένων (Class Notebook, Planner, Teams, Outlook), δημιουργίας εκπαιδευτικού υλικού (Sway, OneNote, Forms), αποθήκευσης του παραγόμενου υλικού (OneDrive), αλλά και εκπαιδευτικών περιβαλλόντων δημιουργίας και πειραματισμού (Minecraft: Education Edition, Imagine academy).

Είναι πολύ σημαντικό για την εμπειρία των χρηστών να υπάρχει κοινή αντιμετώπιση ίδιων διαδικασιών αλλά και των συστημάτων διεπαφής (interfaces) για κοινές λειτουργίες. Η απλότητα των διαδικασιών πρόσβασης (Simplified single access) και των εργαλείων που μπορούν να υποστηρίξουν και την εκπαίδευση μαζί με την ασφάλεια των δεδομένων είναι πλέον σημαντικές δυνατότητες των νέων συστημάτων υποστήριξης.

Η μείωση του κόστους των υπηρεσιών αυτών αποτελεί πλέον στόχο των εταιριών που αναπτύσσουν τα αντίστοιχα εργαλεία.

Νέοι ρόλοι αναπτύσσονται σε έναν Εκπαιδευτικό Οργανισμό, πέραν αυτών που εξελίσσονται.

Η Ηγεσία χαράσσει τη στρατηγική και θα πρέπει να είναι ευέλικτη και προσαρμόσιμη στις εκάστοτε αλλαγές. Είναι αυτή που ενημερώνεται και υποστηρίζει την εφαρμογή των σχεδίων. Καθορίζει το όραμα και βοηθά στην αφομοίωσή του από το σύνολο των συνεργατών και γενικότερα των εμπλεκομένων.

Οι Διευθυντές των Βαθμίδων και των Τμημάτων αφοσιώνονται στη σχεδίαση, στην εφαρμογή και την παρακολούθηση των δράσεων που έχουν επιλεγεί. Ελέγχουν την ορθή τήρηση των διαδικασιών και γενικότερα των λειτουργιών του τομέα ευθύνης τους. είναι αυτοί που φροντίζουν να αφομοιωθούν τα στοιχεία του οράματος και ο στρατηγικός σχεδιασμός από τους συνεργάτες τους.

Ο Οικονομικός Διευθυντής προσπαθεί να εξασφαλίσει τους πόρους για την ενσωμάτωση στα σχέδια αλλά και την εφαρμογή των δράσεων του Οργανισμού. Ελέγχει την ορθή τήρηση των λειτουργιών του τομέα ευθύνης του. είναι υπόλογων ένατι των εκάστοτε κρατικών Οικονομικών Υπηρεσιών.

Ο Διευθυντής Σπουδών προσπαθεί να ενσωματώσει προσαρμοζόμενες τις παιδαγωγικές μεθόδους και τα εκπαιδευτικά μοντέλα στην εκπαιδευτική διαδικασία, μέσα και από κινητοποίηση των εκπαιδευτικών. Ενημερώνεται, επανα-σχεδιάζει και παρακολουθεί την εφαρμογή του Αναλυτικού Προγράμματος Σπουδών. Θέτει τους εκπαιδευτικούς στόχους και καθορίζει τις ρουμπρίκες αξιολόγησης.

Νέος ρόλος που προκύπτει είναι αυτός του Συντονιστή Ψηφιακής Τεχνολογίας (Digital Technology Coordinator). Είναι αυτός που γνωρίζει πολύ καλά τόσο τις Νέες Τεχνολογίες σε ένα αρκετά ευρύ φάσμα, όσο και τις Εκπαιδευτικές – Παιδαγωγικές Μεθοδολογίες. Προσπαθεί να «ταιριάξει» τους δύο κόσμους, προς όφελος των εμπλεκομένων (μαθητών, εκπαιδευτικών, γονέων, προσωπικού-συνεργατών). Δημιουργεί διαθεματικά και διαβαθμιακά πρότυπα Σχέδια Μαθήματος, δράσεις και δραστηριότητες ενώ παράλληλα, προβλέπει σύγχρονες διαδικασίες αξιολόγησης της επίτευξης των στόχων. Είναι ο διαμεσολαβητής μεταξύ των Εκπαιδευτικών και των Τεχνικών με στόχο την ομαλή ενσωμάτωση της Τεχνολογίας στην εκπαιδευτική διαδικασία. Ενημερώνεται για τις εξελίξεις και τις αλλαγές στις παιδαγωγικές θεωρήσεις αλλά και στις παρεχόμενες τεχνολογικές λύσεις. Συζητά καινοτόμες ιδέες και παιδαγωγικές προσεγγίσεις, διαυθετεί ομάδες εργασίας δημιουργίας ψηφιακού διαδραστικού υλικού, εκπαιδεύει προς την κατεύθυνση της αξιοποίησης της Τεχνολογίας στην εκπαιδευτική διαδικασία.

Ο Εκπαιδευτικός ενσωματώνει τις τεχνολογικές εξελίξεις στην εκπαιδευτική διαδικασία αξιοποιώντας διαθεματικά σχέδια μαθημάτων, τα οποία συνδυάζονται με τη διαρκή του εκπαίδευση και φυσικά, τη μοναδική εμπειρία του στη διαχείριση της τάξης, το εκπαιδευτικό υλικό και τους στόχους που τίθενται. Προσπαθεί να εμφυσήσει τη συν-εργατικότητα μεταξύ των μαθητών και να συμμετέχει σε ομαδοσυνεργατικές δραστηριότητες.

Ο Υπεύθυνος Πληροφορικών Συστημάτων (ΙΤ) φροντίζει την ορθή και αδιάλειπτη λειτουργία του συνόλου του τεχνικού εξοπλισμού και τις υποδομές στον τομέα αυτό. Ενημερώνεται για τις εξελίξεις και τις αλλαγές στις προτεινόμενες τεχνολογικές λύσεις. έρχεται σε επαφή με προμηθευτές υλικού και τεχνολογικού εξοπλισμού.

Πηγές/Αναφορές