…κοιτώντας στα μάτια των παιδιών, μπορείς να δεις τη χαρά τους …φτάνει να το θέλεις…
Eίναι ένας από τους σημαντικούς λόγους ύπαρξης μας…
Να τους δίνουμε ευκαιρίες να αναπτύξουν τις ικανότητες τους.
Να τους δίνουμε ευκαιρίες να ξεδιπλώνουν τα ταλέντα τους.
Να τους δίνουμε ευκαιρίες να χαίρονται…
…
Κι ο κόπος όλων μας εξανεμίζεται…
Κι ο κόπος όλων μας γίνεται λιθαράκι για μια προοπτική…
_____________
…27 ώρες εργασίας στο «πεδίο» … σε 3 λεπτά video, από το Πανελλήνιο Πρωτάθλημα STEM και Εκπαιδευτικής Ρομποτικής (Κυριακή 26 Μαρτίου 2023) στο Κολλέγιο Αθηνών.
Φιλοξενώντας ένα σπουδαίο Πανελλήνιο Διαγωνισμό STEM και Εκπαιδευτικής Ρομποτικής που κατά τη διαδικασία της προετοιμασίας τους, οι μαθητές/τριες αναπτύσσουν δεξιότητες του 21ου αιώνα και ασχολούνται με πολύπλοκες δομές σε επίπεδο σχεδιασμού αλλά κυρίως υλοποίησης, …προσφέρεις…
Η ανακαλυπτική μέθοδος που απαιτούν τέτοιου είδους διεπιστημονικές δραστηριότητες, βοηθά κυρίως στη διαθεματική προσέγγιση των εργασιών, με στόχο αφ’ ενός την κινητοποίηση της δημιουργικότητας των παιδιών και την κατανόηση σύγχρονων προβλημάτων, αφ’ ετέρου την καλλιέργεια δεξιοτήτων έρευνας, επίλυσης προβλημάτων, λογικής και κριτικής σκέψης, ψυχοκινητικών δεξιοτήτων, χωρικής αντίληψης καθώς και την αυτονομία των μαθητών/τριών μέσα από συνθήκες δοκιμής και λάθους.
Ευχαριστώ για την μεγάλη τιμή να συνεργαστούμε σε κάτι τόσο δημιουργικό …και για την τιμητική βράβευση.
Οι σκέψεις πολλές, αιχμηρές, άτακτες …και μια απόπειρα τακτοποίησης.
..και πολλά ερωτήματα επίσης … όπως αυτό που με απασχολεί πολύ τον τελευταίο καιρό: Είναι η εξέλιξη των τεχνολογιών για τους λίγους;
Όσοι τις κατανοούν, θα αξιοποιήσουν τα οφέλη και θα γίνουν πιο γρήγοροι, πιο αξιόπιστοι, πιο ενημερωμένοι, πιο δημιουργικοί, πιο ολοκληρωμένοι, πιο δυνατοί;
Στο μυαλό μου έρχεται η χρήση μιας από τις πιο διαδεδομένες εφαρμογές επεξεργασίας κειμένου. Σύντομα όλοι όσοι τη χρησιμοποιούμε θα έρθουμε αντιμέτωποι με στοιχεία Τεχνητής Νοημοσύνης που ενσωματώνονται σταδιακά σ’ αυτές. Πώς θα αξιοποιηθούν άραγε οι νέες δυνατότητες από όσους επιλέγουμε μέχρι και σήμερα να πατάμε διαδοχικά enter, μέχρι να αλλάξουμε σελίδα (γιατί έτσι το μάθαμε και μας βολεύει) …και δεν επιλέγουμε την απλή λειτουργία «εισαγωγή αλλαγή σελίδας», που διατίθεται χρόνια τώρα.
Η πρόκληση είναι να μπορέσουμε όλοι μαζί, με τις νέες αυτές τεχνολογίες, να περάσουμε στο επόμενο βήμα, καταφέρνοντας να καλύψουμε τυχόν κενά γνώσης και δεξιοτήτων που έχουμε. (Miao Fengchun, Holmes Wayne, Ronghuai Huang, Hui Zhang, 2021)
Στο θέμα μας…
Η Τεχνητή Νοημοσύνη (AI) ορίστηκε για πρώτη φορά ως «η επιστήμη και η μηχανική κατασκευής ευφυών μηχανών» το 1956 (McCarthy, 2007). Κατά τη διάρκεια του 20ού αιώνα, έχει εξελιχθεί προοδευτικά σε ευφυείς μηχανές και αλγόριθμους που μπορούν να συλλογιστούν και να προσαρμοστούν βάσει ομαδοποιημένων κανόνων και του περιβάλλοντος, προσομοιάζοντας την ανθρώπινη νοημοσύνη (McCarthy, 2007). Ο Wang (2019) διεύρυνε τον ορισμό λέγοντας ότι η Τεχνητή Νοημοσύνη μπορεί να εκτελέσει γνωστικές εργασίες, όπως: μηχανική μάθηση, επίλυση προβλημάτων, επεξεργασία φυσικής γλώσσας και νευρωνικά δίκτυα (Zawacki-Richter, Marín, Bond, & Gouverneur, 2019).
Πριν καλά – καλά οριοθετήσουμε (πού λόγος για βαθύτερη διεργασία, όπως εμπέδωση) τη νέα γνώση φτάσαμε αισίως στο 2022 …και συγκεκριμένα στον Νοέμβριο.
Μαθητές/τριες των μεγαλύτερων ηλικιών κυρίως… και τα πανταχού παρόντα μέσα κοινωνικής δικτύωσης μιλούν για έναν ψηφιακό παντογνώστη, ο οποίος δέχεται κάθε λογής ερώτηση και απαντά… Απαντά ολοκληρωμένα με συνοχή ζηλευτή, με γνώση για τα πράγματα, τόσο τα παλιά όσο και τα καινούργια. Αποδίδονται δυνατότητες που ξεπερνούν την ανθρώπινη φαντασία (υπερβολή;). Από την απόκτηση πτυχίου νομικής μέχρι την έναρξη μιας συζήτησης και τη συγγραφή κειμένων για οποιοδήποτε θέμα, μερικοί υποστηρίζουν πως ανταπεξέρχεται ακόμη και… στο ρόλο του ψυχοθεραπευτή. Η νέα αυτή τεχνολογία κάνει ειδικούς και κυβερνήσεις να ανησυχούν για τις πιθανές επιπτώσεις της χρήσης της.
Επανάσταση;
Η καλύτερη προσπάθεια (κατά γενική συν-ομολογία των ειδικών σε συνδυασμό με τα εκατομμύρια των χρηστών των κοινωνικών δικτύων σε μικρό χρονικό διάστημα) ονομάζεται chatGPT. Οι προγραμματιστές του πέτυχαν να μάθουν τους αλγόριθμους προσλαμβάνοντας, επιπλέον της συντονισμένης εργασίας τους σε υψηλό αλγοριθμικό επίπεδο, έναντι χαμηλής αμοιβής, 50.000 κόσμο οι οποίοι διάβαζαν κείμενα με παραστατικές και λεπτομερείς περιγραφές απλών αλλά και πολύ σύνθετων καταστάσεων στις οποίες συμπεριλαμβάνονται εκτός των άλλων και: δολοφονία, βιασμός, κακοποίηση παιδιών, βασανιστήρια, αυτοτραυματισμός και ρητορική μίσους.
Έτσι μαθητές/τριες και φοιτητές/τριες κατάφεραν, αξιοποιώντας την παραγωγή λόγου επί παντός επιστητού, να ξεγελάσουν όχι μόνο τους ανυποψίαστους (ή καμιά φορά και υπερόπτες) καθηγητές τους, αλλά και τις ψηφιακές μηχανές – βοηθήματα που ελέγχουν τη λογοκλοπή… Παρουσιάζουν εργασίες τεκμηριωμένες και με άποψη και με γνώση ζηλευτή, προκαλώντας το θαυμασμό για την ταχύτατη πρόοδο και την καταληκτική σπουδαία αξιολόγηση της τελευταίας μιας εβδομάδας.
Πλάνη αναίτια;…
Είμαστε όντως μπροστά σε μια δημιουργική καταστροφή (όπως πολλοί σκέφτονται και εκφράζουν δημόσια);
Είμαστε μπροστά στην απώλεια της ταυτότητάς μας;
Είμαστε μπροστά στη στένωση, στον περιορισμό μιας υποτιθέμενης εφευρετικότητας;
Πολλά εκπαιδευτικά ιδρύματα, κυρίως πανεπιστήμια, σπεύδουν να απαγορεύσουν τα τσατμπότ, θεωρώντας ότι οι μαθητές και οι φοιτητές από την αρχή μπορούν να αξιοποιήσουν σαν «βοηθήματα». Τα πανεπιστήμια της Αυστραλίας, σε απάντηση στους φόβους ότι οι φοιτητές χρησιμοποιούν το ChatGPT για να γράψουν εργασίες, εφαρμόζουν ήδη κανόνες που απαγορεύουν τη χρήση λογισμικού τεχνητής νοημοσύνης σε εξετάσεις και άλλες αξιολογήσεις. Το λογισμικό έχει απαγορευτεί στα δημόσια σχολεία της Νέας Υόρκης λόγω της πιθανότητας λογοκλοπής και του «αρνητικού αντίκτυπου που έχει αυτό στη μάθηση».
Ένας κόσμος που εκπαιδεύει και ένας κόσμος που εκπαιδεύεται μέσα στην καχυποψία, στην ψεύτικη εικόνα, στην κατάχρηση των πάντων. Ένας κόσμος χωρίς μέτρο…
Η λύση στο συγκεκριμένο «πρόβλημα», ήρθε σχετικά νωρίς και με σπουδαία, ζηλευτά ανακλαστικά.
Το Νοέμβριο 2022 ανακοινώθηκε το chatGPT, …για τον Μάρτιο 2023 ανακοινώθηκε η νέα έκδοση του TURNITIN ως «αντίδοτου». Να φτιάξουμε εργαλεία αξιοποιώντας την ίδια τεχνολογία, τα οποία θα καταλαβαίνουν την παραγωγή λόγου από αυτά …και θα την εντοπίζουν. Ανακοινώνεται ότι το ποσοστό εντοπισμού και επισήμανσης της μηχανικής δημιουργίας κειμένων θα φτάσει το 97%.
Έτσι οι μαθητές/τριες και οι φοιτητές/τριες αλλά και οι επαγγελματίες του λόγου – προσθέτω – δεν θα μας ξεγελούν πλέον.
Ηρεμία… και εφησυχασμός;
Είναι βέβαια τόσα άλλα περισσότερα που επιτυγχάνονται από το συγκεκριμένο περιβάλλον. Περιγράφεις (για παράδειγμα) τι θέλεις από μια ψηφιακή εφαρμογή υπολογιστών και σε ποια γλώσσα προγραμματισμού επιθυμείς …και έχεις μια πρώτης τάξεως πρόταση για τον κώδικα που θα χρησιμοποιήσεις, με τα προαπαιτούμενα για την εγκατάσταση του περιβάλλοντος που θα πρέπει να έχεις ολοκληρώσει, με τεκμηρίωση, παραινέσεις επιλογών, βοήθεια κατανόησης…
Πόσο δυσχεραίνουμε έτσι το έργο αυτών που κρίνουν τις δεξιότητες των … υπό σχετικό γραμματισμό υποψηφίων;
Σχ. 1. Β. Οικονόμου, Τεχντητή Νοημοσύνη στην Εκπαίδευση, 2023
Έχουμε λύση;
Να βάλουμε όρια στην επέκταση του ελπιδοφόρου για πολλούς – ευτυχώς – ορίζοντα.
Πώς λεγόταν κάτι ανάλογο στον Μεσαίωνα;
Να καταπνίξουμε οτιδήποτε δεν μπορούμε να διαχειριστούμε, να ορίσουμε, να ελέγξουμε;
Να σταματήσουμε να μπαίνουμε σε πειρασμούς που δεν μπορούμε να χαλιναγωγήσουμε;
Να γυρίσουμε στο πρότυπο του «ενός ίντερνετ», αυτού της θάλασσας που η ιστορικός Μαρία Ευθυμίου εντοπίζει ως σημαντικό χώρο και τρόπο μεταφοράς αγαθών και μηνυμάτων;
Αλήθεια είναι η «λύση» στο «πρόβλημα»;
Ποιο πρόβλημα;
Τι είναι αυτό που πρέπει να δαμάσουμε, αντί να μάθουμε να το σχεδιάζουμε, να το δημιουργούμε, να το εμπλουτίζουμε, να το αναπτύσσουμε, να το βελτιώνουμε;
Τι είναι αυτό που πρέπει να ερμηνεύσουμε, αντί να ξεφύγουμε από μικρούς σκοπούς και φοβικές συμπεριφορές, που καθυστερούν την όποια ωριμότητα και περιορίζουν την όποια δημιουργικότητα;
Κάποτε λέγαμε στα παιδιά μας … «ή είσαι από αυτούς που σχεδιάζεις και δημιουργείς …ή είσαι από αυτούς που ακολουθείς και καταναλώνεις».
Υπάρχουν προτάσεις…
Ας αξιοποιήσουμε την τεχνολογία αυτή, για να σκεφτούμε, να σχεδιάσουμε και να υλοποιήσουμε δημιουργικά, καταθέτοντας τις ψηφίδες των δεξιοτήτων μας, των γνώσεών μας, αλλά κυρίως των αξιών μας…
Ας αλλάξουμε την οπτική γωνία απ’ όπου βλέπουμε τα πράγματα. Ας μετακινηθούμε λιγάκι από τις θέσεις μας, …ας συνεργαστούμε.
Ας μην μείνουμε στην επιφανειακή ερμηνεία και τα παιχνίδια πρώτης γνωριμίας με τις σύνθετες αυτές τεχνολογίες …και που, ναι, είναι απαραίτητα για την αρχή, αλλά όχι αυτοσκοπός.
Ας μπούμε ένα επίπεδο βαθύτερα, ας ενημερωθούμε, ας προσπαθήσουμε να κατανοήσουμε το τι, το πώς, το γιατί.
Ας μην αφήσουμε την τεχνολογία και την εξέλιξή της στα χέρια των λίγων (που έχουν τις ικανότητες να τη σχεδιάσουν και τα χρήματα να την υλοποιήσουν), κυρίως από άγνοια ή από υπεροψία για όσα εμείς δεν μπορούμε να καταλάβουμε, …να ερμηνεύσουμε.
Ας δούμε με διερευνητικό τρόπο, εμβαθύνοντας σε πτυχές ηθικής και όχι με καχυποψία, περιπτώσεις αλγοριθμικής μεροληψίας, σφάλματος ή/και κακόβουλης χρήσης. (Robinson, 2020; Rodríguez-García, Moreno-León, Román-González, & Robles, 2020 – διάκριση μεταξύ ηθικών και όχι πρακτικών).
Ας αμφισβητήσουμε την ορθότητα της πρότασης, την ορθότητα της απόφασης, την ορθότητα της λειτουργίας, με τεκμηριωμένη άποψη …προϊόν προσπάθειας και όχι αβίαστων επιχειρημάτων και απόψεων επιφανειακών συζητήσεων. Να μια πρόταση που θα βοηθήσει τη συνδυαστική σκέψη, την κριτική ικανότητα, την αναζήτηση, τη δοκιμή και το λάθος, τη συμμετοχή, την αποφυγή δογματισμών…
Ας μάθουμε να συγκρίνουμε προτάσεις δημιουργώντας κοινή βάση που οδηγεί σε ασφαλέστερα και έγκυρα αποτελέσματα.
Ας ανακαλύψουμε στοιχεία που λείπουν, ας τα εντοπίσουμε με ένταση και ας διευρύνουμε τη σκέψη μας, ως μέλη ομάδας που συνθέτει σε κοινή προσπάθεια και όχι ως αιρετικούς λαρυγγισμούς που συνήθως «τραβούν» σε αντίθετη κατεύθυνση το όχημα της καινοτομίας και της εξέλιξης.
Καινοτομία άλλωστε είναι και το να κάνεις πράγματα με καινούργιο τρόπο… όχι μόνο καινούργια πράγματα.
Ας μην αφήσουμε και αυτή τη νέα γνώση σε αλλήλους, όπως μάθαμε την μέχρι τώρα τεχνολογία. Είναι μια διαδικασία που οδηγεί σε στρεβλώσεις που δύσκολα μπορούν να αναστραφούν εκ των υστέρων.
Ας δούμε όλα αυτά τα επιτεύγματα ως εργαλεία ενίσχυσης και όχι ως υποκατάστατα του ανθρώπου, αναλώνοντας την καχυποψία μας εκεί που πραγματικά χρειάζεται.
Ας μην φτάσουμε στο σημείο να παραδεχτούμε ότι ο δάσκαλος μεταφέρει μόνο γνώσεις (κάτι που τα νέα αυτά περιβάλλοντα κάνουν καλά – απ’ ότι φαίνεται – και βελτιώνονται πολύ γρήγορα).
Ας υιοθετήσουμε την άποψη καθηγητών του Columbia όπως o Oded Netzer ότι οι προγραμματιστές Η/Υ θα βοηθηθούν από τις τεχνολογίες αυτές …και όχι την άποψη της OpenΑΙ ότι αυτές οι τεχνολογίες θα αντικαταστήσουν μερικούς μηχανικούς.
Ας φέρουμε στο προσκήνιο έννοιες όπως τη δυαδικότητα της τεχνολογίας. Η τεχνολογία όπως αυτή του ChatGPT (δηλαδή), μπορεί να χρησιμοποιηθεί για τον έλεγχο της αξιοπιστίας της πληροφορίας και των ειδήσεων (fact checking), την ενδυνάμωση της ενημέρωσης και κατ’ επέκταση την αναβάθμιση της δημοκρατίας. Ας θωρακίσουμε με κριτική ικανότητα και συνδυαστική σκέψη όλους μας, ώστε να μην μπορεί να χρησιμοποιηθεί και για τη διασπορά παραποιημένων ειδήσεων που καταλήγει σε σχεδιασμένη ή ακούσια παραπληροφόρηση με επικίνδυνες διαστάσεις.
Έχουμε στη διάθεσή μας πολλές πτυχές διερεύνησης, ταξινομώντας με όποια σειρά αποφασίσουμε όπως:
To θέμα της αξιολόγησης σε γνωστικό και ηθικό επίπεδο.
Το θέμα της προετοιμασίας των μελλοντικών εξελίξεων.
Το βάθος διείσδυσης στη συγκεκριμένη γνώση και συμπεριφορές.
Το θέμα της κατανόησης της λογικής των περιβαλλόντων που οι τεχνολογίες αυτές αποδίδουν τα αναμενόμενα.
Το θέμα της σύνδεσης τεχνολογίας και χρημάτων που επενδύονται για την εξέλιξή της …ή απορρέουν /συρρέουν από αυτή.
Τα διάφορα επίπεδα της χρήσης ή/και της αξιοποίησής της.
Μήπως ήρθε η ώρα να αναθεωρήσουμε τον τρόπο που αξιολογούμε εργασίες όλων των ηλικιακών ζωνών ή ακόμα – ακόμα και έργων μεγαλύτερων; Είναι χρυσό παραδοτέο πλέον η έκθεση ως πόνημα που διαβάζουμε, χωρίς παράλληλα να έχουμε πλήρη γνώση για τη συμπεριφορά ή ακόμα και τις συνήθειες στα συγκεκριμένα ζητήματα, του συγγραφέα του;
Μήπως ήρθε η ώρα να δίνουμε μεγαλύτερη έμφαση και να προσέχουμε περισσότερο τα πρώτα στάδια της συγγραφικής διαδικασίας, ώστε να μπορούμε να παρακολουθούμε καλύτερα την πρόοδο των μαθητών/τριών μας, έχοντας περισσότερα στοιχεία κρίσης και βελτιωτικών παρεμβάσεων στη φαρέτρα μας;
Μήπως πρέπει να ενθαρρύνουμε τη χρήση τέτοιων εργαλείων που οι προτάσεις τους θα αποτελέσουν οδηγό προσαρμογής και όχι αντικείμενο αξιολόγησης;
Αλλαγές σημαντικές, αλλαγές δύσκολες, αλλαγές που κουράζουν τους ήδη κουρασμένους από την υπερπροσπάθεια… αλλαγές που ταράζουν τα λιμνάζοντα ύδατα με δυναμικές προσεγγίσεις. Άλλωστε έτσι δεν πρέπει να είναι η εκπαίδευση που κινητοποιεί και προσαρμόζεται;…μια δυναμική διαδικασία γεμάτη εκπλήξεις για όλους…
Βασίλης Οικονόμου
Διευθυντής Πληροφορικής και Ψηφιακής Εκπαίδευσης
Κολλέγιο Αθηνών | Ελληνο – Αμερικανικό Εκπαιδευτικό Ίδρυμα
Η ικανοποίηση των μαθησιακών αναγκών απαιτεί ενναλακτικούς τρόπους προσέγγισης και καινοτόμες εκπαιδευτικές παρεμβάσεις. Η μάθηση γίνεται πολυδιάστατη, προσεγγίζεται διαθεματικά, αναπτύσσοντας ικανότητες 21ου αιώνα μέσα απόγνώσεις, δεξιότητες και αξίες.
Σκοπός της διαθεματικής παρέμβασης με αφορμή την Ιστορία, είναι να γνωρίσουν οι μαθητές/τριες το «Χρυσό Αιώνα της Τέχνης», μέσα από δημιουργήματα που σώζονται μέχρι σήμερα, να αναπτύξουν κριτική ικανότητα αναλύοντας την αναγκαιότητα και τον τρόπο δημιουργίας τους, συμμετέχοντας σε δραστηριότητες αναζήτησης, συνδυαστικής προσέγγισης πηγών, συλλογής και παρουσίασης πληροφοριών, παρατήρησης τρισδιάστατων απεικονίσεων, εικαστικής δημιουργίας, κατασκευών και εμβύθισης σε εικονικά περιβάλλοντα για διερεύνηση.
Ας φανταστούμε μαθητές/-τριες και εκπαιδευτικούς να «επισκέπτονται» εικονικά αρχαιολογικούς χώρους, εστιάζοντας σε λεπτομέρειες γλυπτών, υλικών κατασκευής και διακόσμησης.
Να παρατηρούν κτήρια, ναούς, αγάλματα, καθημερινά σκεύη… τη διαδικασία κατασκευής τους.
Να αναλογίζονται πώς σχεδιάστηκαν επιφάνειες, μοτίβα, σχήματα, καθώς και τη μηχανική στη σύνθεση των δομικών υλικών με τα μέσα της εποχής.
Ξεκινώντας με εικασίες, αναγνωρίζουν αντικείμενα μέσα από τη λειτουργικότητά τους, ερευνούν τις ιδιότητές τους, αναζητούν μεθόδους κατασκευής, αναπαράγουν τρόπους μεταφοράς και σύνθεσης δομικών υλικών, συνεργάζονται ανταλλάσσοντας ευρήματα, εξάγοντας συμπεράσματα, ώστε να παρουσιάσουν τα αποτελέσματα της διαθεματικής τους εργασίας…
Ευχαριστώ πολύ για την τιμή που μου έγινε να βρίσκομαι ανάμεσα σε Εκπαιδευτικούς από πολλά μέρη της Ελλάδας και όχι μόνο και τόσο καλούς επιστήμονες ομιλητές. Θα ήταν πραγματικά όμορφο να είμαστε όλοι μαζί στο φιλόξενο θέατρο του Σχολείου σας και να συναισθανόμασυε τα τεκτενόμενα.
H χρήσιμη τεχνολογία …που μας δίνει τη δυνατότητα να βρισκόμαστε από παντού σε κοινούς ψηφιακούς χώρους και να συζητάμε απόψεις.
Χρήσιμη και αληθινή η συνομιλία με τον Πρόεδρο του Ελληνικού Ιδρύματος Πολιτισμού για το ψηφιακό σχολείο και τον ρόλο του ψηφιακού (διαδραστκού – πολυμεσιμού – πολυτροπικού …θα συμπληρώσω) βιβλίου.
Ακούστηκαν αρκετά θετικά, αλλά θεωρώ υποχρέωση να καταγράψω εδώ το κάτω μέρος του παγόβουνου. Έτσι απλά χωρίς πολλά φτιασίδια στο λόγο, αλλά εστιάζοντας κυρίως στο έργο των πολλών…
Όραμα και έργο και μεγάλη προσπάθεια από πολλούς…
…Κι από την άλλη, λόγια – λόγια – λόγια… Ανούσια λόγια, από ανθρώπους (πολύ λίγους και «λίγους») που δεν μπορούν να αξιοποιήσουν «εργαλεία» δημιουργίας ή ακόμη και να σκεφτούν κάτι δημιουργικό, ευφάνταστο, όμορφο… παρά μόνο συγκεντρώνουν δουλειές άλλων, για να τις μοιράσουν ξανά (;!) Πού (;!) Με ποιο σκοπό (;!). Οι λίγοι και «λίγοι» που δεν ξέρουν πώς (και τι – και γιατί) γίνεται. [Σίγουρα παίζει το ρόλο του …και το ποιους και πόσο καιρό μπορούν να ξεγελούν]…
Ευτυχώς οι πολλοί και σημαντικοί και με άποψη, επικροτούν το έργο, επιβραβεύουν και βραβεύουντην προσπάθεια, υιοθετούν τη μεθοδολογία της πρότασης. Το προσεγγίζουν με ήθος, με αγάπη, με αναγνώριση στον κόπο. Σέβονται το αποτέλεσμα ως εργαλείο, ως καινοτομία. Το αξιοποιούν. Θέλουν να δημιουργήσουν ή/και να συμβάλουν στη δημιουργία υλικού με έργο και χωρίς πολλά λόγια…
_____________
Η ψηφιοποίηση και ιδιαίτερα ο εμπλουτισμός των ψηφιοποιημένων βιβλίων που απευθύνονται σε Μαθητές/τριες, Εκπαιδευτικούς και Γονείς, δεν είναι μικρή υπόθεση.
Αν θέλεις να πετύχουν το σκοπό που έχει τεθεί εξ αρχής: Τη δημιουργία πολλαπλών αναπαραστάσεων, την ευχρηστία, την συγκέντρωση του υλικού, την προσβασιμότητα, την προώθηση της εκπαιδευτικής διαδικασίας μέσω σύγχρονων μεθοδολογιών και αντιλήψεων, χρειάζεται κατάθεση ψυχής…
Θέλει όραμα και θέλει στόχο. Στόχο καλό, στόχο που βοηθά πολλούς, στόχο που δεν εξυπηρετεί μόνο λόγια και άκυρες διαθέσεις …των εκτός της εκπαιδευτικής διαδικασίας αναρριχητικών η/και αρπακτικών.
Θέλει γνώσεις για το αντικείμενο που θα εμπλουτίσεις, γνώση του τρόπου που θα ψάξεις, γνώση των βιβλιοθηκών που θα ανατρέξεις, γνώση του τρόπου προσαρμογής του υλικού, …και τόσα άλλα.
Θέλει δεξιότητες για την επιλογή και την αξιοποίηση του/των εργαλείου/ων…
Θέλει αξίες που θα βοηθήσουν ώστε το αποτέλεσμα να είναι κοντά σ’ αυτό που ζητά η εκπαιδευτική κοινότητα, προσεγγίζοντας με σεβασμό το περιεχόμενο και το έργο γενικότερα…
Θέλει ενσυναίσθηση. Να (μπορείς να) μπαίνεις στα παπούτσια του άλλου και να βλέπεις αυτό που θέλει να δει…
Θέλει πάνω απ’ όλα μεράκι και αγάπη και πάθος γι’ αυτό που κάνεις. Και αυτό πάντα θα κάνει τη διαφορά…
…Και τότε πετυχαίνει ουσιαστικά.
Εβδομήντα πέντε και πλέον ψηφιοποιημένα εμπλουτισμένα – διαδραστικά – πολυτροπικά βιβλία σε λίγα καλοκαίρια, δεν μπορούν να χαρακτηριστούν μικρή προσπάθεια για πολλούς ανθρώπους που ασχολούνται σοβαρά, με ήθος και χωρίς δεύτερες σκέψεις, για την ευρύτερη έννοια της εκπαίδευσης των παιδιών μας.
Μεγάλη προσπάθεια πολλών για ένα μεγάλο έργο, που άνοιξε και ανοίγει ορίζοντες…
Προσπάθεια και αποδοχή …που σε κάνουν να σκέφτεσαι ότι ακόμη είσαι στην αρχή…
Είναι πολύ καινούργιο για όλους μας αυτό που συμβαίνει τις μέρες του εγκλεισμού λόγω της πανδημίας, στα διαδικτυακά θρανία.
Είναι η ένταση της εφαρμογής, είναι ότι το ανακαλύπτουμε πρόσφατα (ενώ υπάρχει από το 1840 ως μεθοδολογία μάθησης μέσω αλληλογραφίας, και το 1858 ως πανεπιστημιακή «τηλεμάθηση»), είναι η ισχυρή άποψη που έχουμε για τα πράγματα, είναι το έλλειμμα έγκυρης ενημέρωσης, είναι οι μεμονωμένες κακές ίσως εμπειρίες των πρώτων ημερών, είναι η έλλειψη ετοιμότητας προσαρμογής;
Φαντάζομαι πολλές φορές, μεταφέροντας την αντίστοιχη διαδικτυακή εικόνα στις πραγματικές αίθουσες διδασκαλίας… στο κάδρο που φτιάχνει το μυαλό μου υπάρχουν τα ατομικά πλέον θρανία όπου κάθεται ο μαθητής και οι γονείς δίπλα – δίπλα, όλοι μαζί στριμωγμένοι στο ίδιο αυτό μικρό θρανίο με τα πόδια των μεγάλων να προεξέχουν. Φαντάζομαι μερικούς από εμάς “κρυμμένους” πίσω από ένα χαρτόνι τεράστιο γύρω από το θρανίο, με ορισμένα από αυτά τα παραβάν περίτεχνα διακοσμημένα, στην καλύτερη περίπτωση.
Η θέα της εικόνας, που ο νους δημιουργεί, μου προκαλεί ευθυμία… στην αρχή τουλάχιστον…
Τώρα που είμαστε στο σπίτι, είτε έχουμε χρόνο είτε όχι, μπορούμε να ακούμε στο περιθώριο της ακοής μας ή/και να βλέπουμε το διαδικτυακό μάθημα στο οποίο συμμετέχει το παιδί μας.
Δεν είμαστε λίγοι αυτοί που συγχρονίζουμε τα ημερολόγια της δουλειάς μας με τα μαθήματα του παιδιού μας, ώστε να δεχόμαστε και μηνύματα συγκεκριμένα που θα μας βοηθήσουν να μην χάσουμε απολύτως κανένα… Όταν δε, υπάρχει χρόνος, ορισμένοι από εμάς συμμετέχουμε στο μάθημα κιόλας. Έχουμε άποψη για τους διαλόγους που διαμείβονται, θέτουμε τα δικά μας ερωτήματα στο δάσκαλο (διακριτικά στο chat που νομίζουμε ότι μόνο εμείς και ο δάσκαλος βλέπουμε), έχουμε άποψη την οποία επικοινωνούμε με τους φίλους μας στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, βιντεοσκοπούμε το μάθημα για να το στείλουμε σε φίλους ή/και συγγενείς που θα πρέπει να θαυμάσουν την επίδοση ή την τοποθέτηση του παιδιού μας.
Το καλύτερο συμβαίνει όταν όπως διατεινόμαστε, «έχουμε τεστ». Εκεί αρχίζουν πολύ πριν οι πυρετώδεις διαδικασίες προετοιμασίας. Τι βιβλία που κατεβαίνουν από τα ράφια της βιβλιοθήκης, τι τετράδια με τις σημειώσεις του μαθητή/τριας, τι το διαδίκτυο στο κινητό τηλέφωνο, τι τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης για τη «βοήθεια του κοινού». Όλα σε πλήρη εγρήγορση και σπάνια ετοιμότητα… Και στο τέλος, να τα μηνύματα (ειδικά αν κάτι δεν πήγε καλά) «…Μα δεν προλάβαμε να καταθέσουμε», «…κόπηκε η σύνδεση», «…εμείς πατήσαμε την υποβολή αλλά αυτό κόλλησε…», «μας πέταξε έξω την πιο ακατάλληλη στιγμή» …όλα στον πληθυντικό.
Ενθαρρύνουμε τα παιδιά να εστιάζουν στη οθόνη του υπολογιστή τους ολοένα και περισσότερο. Αψηφούμε γνώση, κανόνες, συνήθειες …μέτρο.
Προσθέτοντας σε ένα παλαιότερο άρθρο, μία ακόμη «αλήθεια ή ψέμα»: «Τα διαδικτυακά μαθήματα είναι μόνο για τους Μαθητές;», θα έλεγα ότι στην εξ αποστάσεως εκπαίδευση έχουμε όλοι άποψη γιατί βλέπουμε πράγματα που δεν είχαμε πριν τη δυνατότητα να δούμε. Γινόμαστε και Δάσκαλοι και Μαθητές και Επιθεωρητές και Σύμβουλοι Εκπαίδευσης, ίσως και υπουργοί Παιδείας ταυτόχρονα… Είναι άραγε αλήθεια ή ψέμα;
Μέτρον Άριστον (Κλεόβουλος 6ος αι π.Χ) λοιπόν και σ’ αυτή την λειτουργία.
Είναι ίσως μια ακόμη ευκαιρία, τηρώντας το μέτρο, να αναπτύξουμε διαγενεακή αλληλεγγύη. Ας μην την αφήσουμε να πάει χαμένη. Ας γίνουμε για λίγο «αόρατοι» γονείς με την έννοια που η Μοντεσόρι χρησιμοποιούσε για το Δάσκαλο. Σύμφωνα με την παιδαγωγό, ο καλύτερος δάσκαλος είναι ο «αόρατος» δάσκαλος. Και εξηγούμαι… Δεν πρόκειται για ταχυδακτυλουργία. Η Μαρία Μοντεσόρι φανταζόταν ένα δάσκαλο που να μπορεί να πει: «Τα παιδιά τώρα δουλεύουν σαν να μην υπάρχω». Τότε με την πλασματική του απουσία, που στην ουσία είναι η πιο αποτελεσματική παρουσία, έχει καθορίσει τους μαθητές του…
Με τα χρόνια πιστεύω, ολοένα και περισσότερο, ότι μία από τις κυρίαρχες ικανότητες του γονιού είναι να μένει «αόρατος» στη σχέση του με τα παιδιά, …με την ερμηνεία που δίνει η μεγάλη αυτή παιδαγωγός…
Ας βοηθήσουμε τα παιδιά σε πράγματα που δεν μπορούν να κάνουν (…και μόνο σ’ αυτά) και ας βοηθηθούμε κι εμείς από αυτά, σε πράγματα που δεν γνωρίζουμε.
Όταν οι Μαθητές/τριες τεκμηριώνουν θέσεις και προτάσεις
Όταν οι Μαθητές/τριες αξιοποιούν τα μέσα, έτσι, έστω και κάτω από πίεση
Όταν η Τεχνολογία μεταφέρει παντού σημαντικά μηνύματα
Όταν η Τεχνολογία ενώνει και δυναμώνει το λόγο
Το αποτέλεσμα είναι εκπληκτικό και γεμίζει χαρά και ελπίδα όλους μας…
«Διάλογος ή σύγκρουση πολιτισμών;Με αφορμή το ορόσημο των 2.500 χρόνων από τη Μάχη των Θερμοπυλών και τη Ναυμαχία της Σαλαμίνας»
Το μαθητικό διαδικτυακό (λόγω πανδημίας) συνέδριο εντάσσεται στις επίσημες εκδηλώσεις για το «Επετειακό Έτος: Θερμοπύλες-Σαλαμίνα 2020», που τελεί υπό την αιγίδα της Α.Ε. της Προέδρου της Δημοκρατίας, Κατερίνας Σακελλαροπούλου.
Φέτος έλαβαν μέρος 67 σχολεία, 23 Λύκεια και Γυμνάσια με εισήγηση και επιπλέον 42 σχολεία ως παρατηρητές (με βάση τον περιορισμό που έθεσε η Οργανωτική Επιτροπή) από την ηπειρωτική και νησιωτική Ελλάδα, τη Γερμανία, τις Ηνωμένες Πολιτείες, την Κύπρο, τη Μεγάλη Βρετανία, την Τουρκία.
Τους συνέδρους καλωσόρισαν η Πρόεδρος του Διοικητικού Συμβουλίου του Ελληνοαμερικανικού Εκπαιδευτικού Ιδρύματος Αννίκα Παπαντωνίου και η Πρόεδρος του «Ιδρύματος Μαριάννα Β. Βαρδινογιάννη» και Πρέσβης Καλής Θελήσεως της UNESCO Μαριάννα Βαρδινογιάννη.
Χαιρετισμούς απηύθυναν η Πρόεδρος της Δημοκρατίας Κατερίνα Σακελλαροπούλου, ο Διευθυντής/President του Κολλεγίου Αθηνών Καθηγητής Κώστας Συνολάκης ’75 και η Υπουργός Παιδείας και Θρησκευμάτων Νίκη Κεραμέως, ο Διευθυντής Διεύθυνσης Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης Β’ Αθήνας Ιωάννης Ψαχούλας και ο Πρόεδρος του Ελληνικού Ιδρύματος Ευρωπαϊκής και Εξωτερικής Πολιτικής (ΕΛΙΑΜΕΠ) Λουκάς Τσούκαλης.
Εκ μέρους του Κολλεγίου χαιρετισμούς απηύθυναν επίσης ο Γενικός Συντονιστής Σχολικών Μονάδων του ΕΕΙ Χρήστος Παπανικολάου, η Συντονίστρια του Πανελληνίου Μαθητικού Συνεδρίου και Σύμβουλος του Διευθυντή/ President Πολυάνθη Τσίγκου καθώς και ο Συντονιστής του Κολλεγίου Αθηνών με το «Ίδρυμα Μαριάννα Β. Βαρδινογιάννη» και Συντονιστής Ιστορίας και Κοινωνικών Σπουδών του Λυκείου Κολλεγίου Ψυχικού Ιορδάνης Παπαδόπουλος.
Κεντρικοί εισηγητές κατά τη δεύτερη ημέρα του συνεδρίου ήταν ο τέως Πρόεδρος της Δημοκρατίας Προκόπιος Παυλόπουλος, Επίτιμος Καθηγητής της Νομικής Σχολής του ΕΚΠΑ και ο Στέλιος Βιρβιδάκης, Καθηγητής Φιλοσοφίας του Τμήματος Ιστορίας και Φιλοσοφίας της Επιστήμης του ΕΚΠΑ.
Το θέμα προσφερόταν για πολυπρισματικές θεωρήσεις και πολλαπλές αναλύσεις. Οι μαθητές – εισηγητές με την καθοδήγηση των υπευθύνων καθηγητών κάθε σχολείου μελέτησαν τα δύο εμβληματικά ιστορικά γεγονότα, που διαμόρφωσαν τον αρχαίο Έλληνα του 5ου π.Χ. αιώνα ως πολίτη μια οργανωμένης πόλης-κράτους αλλά και -για πρώτη φορά- ως μέλος μιας πανελλήνιας κοινότητας. Πέρα, όμως, από τα ιστορικά γεγονότα, οι μαθητές εξέτασαν τον ρόλο της ιστορικής γνώσης και μνήμης ως βάσης για τη διαμόρφωση ταυτότητας και την κατανόηση της ετερότητας, τους τρόπους και τις συνθήκες διαλόγου και συνύπαρξης μεταξύ των πολιτισμών, καθώς και τον ρόλο των νέων για την ειρηνική και δημιουργική συνύπαρξη των λαών.
Συνολικά συμμετείχαν 1.732 μαθητές και εκπαιδευτικοί εκ των οποίων 134 μαθητές – εισηγητές. Τη μετάδοση του συνεδρίου παρακολούθησαν απευθείας 2.692 πρόσωπα (μαθητές-εισηγητές, μαθητές-παρατηρητές, εκπαιδευτικοί, προσκεκλημένοι), με 1.329 μοναδικούς επισκέπτες (Σε πολλές περιπτώσεις, ένας εκπαιδευτικός ως «μοναδικός επισκέπτης» μετέδιδε το συνέδριο σε πολλούς μαθητές).
Στο πλαίσιο των επιμορφωτικών και ενημερωτικών ομιλιών που διοργανώνει το Κολλέγιο, την Πέμπτη, 19 Νοεμβρίου και ώρα 6.15 μ.μ. πραγματοποιήθηκε διαδικτυακή ομιλία του Διευθυντή Πληροφορικής και Ψηφιακής Εκπαίδευσης κ. Βασίλειου Οικονόμου με θέμα: «Ασφάλεια στο Διαδίκτυο: Μπορώ να γυρίσω τον χρόνο πίσω; Ενημέρωση, Κανόνες μα πάνω από όλα «Μέτρον Άριστον»
Η ομιλία έθεσε το φλέγον σύγχρονο ζήτημα που απασχολεί μικρούς και μεγάλους, άλλους περισσότερο και άλλους λιγότερο: Την ασφάλεια στο Διαδίκτυο μέσα από δημιουργικές και ουσιαστικές πλοηγήσεις.
Σκοπός ήταν η ενημέρωση αλλά κυρίως ο προβληματισμός των γονέων και μέσω αυτών των μαθητές, σε όποια ηλικιακή ζώνη και αν ανήκουν. Να αναλογισθούν ότι αφιερώνοντας περισσότερο χρόνο (από αυτόν που έχουν να διαθέσουν) στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, τα ψηφιακά παιχνίδια, την τηλεόραση και τα σύγχρονα κοινωνικά δίκτυα, σχεδόν καθημερινά, δεν απομένει αρκετός για σημαντικές δράσεις, που είναι χρήσιμες για μια ισορροπημένη και ποιοτική ζωή.
Την ομιλία προλόγισε η διασχολική συντονίστρια του Ψυχοπαιδαγωγικού Τμήματος του Ελληνοαμερικανικού Εκπαιδευτικού Ιδρύματος, κ. Μάγια Αλιβιζάτου.
Χαιρετισμό απηύθυνε ο Διευθυντής/President του Κολλεγίου Αθηνών, Ακαδημαϊκός, Καθηγητής κ. Κώστας Συνολάκης.
Εκπαίδευση στο επιχειρείν… (Εκπαιδευτήρια Μαντουλίδη, Θεσσαλονίκη)
Το θέμα της εισήγησης:Οι εικονικές διαδικτυακές «αίθουσες» διδασκαλίας επαναπροσδιορίζουν την οπτική μας για την εκπαίδευση;
Η εισήγηση:
Μια σύντομη περίληψη: «Προσπαθώ να σκεφτώ τι θα μπορούσε να αντικαταστήσει τον ατομικό (ένα προς ένα) διάλογο που αναπτύσσεται μεταξύ εκπαιδευτικού και μαθητών για απορίες που διατυπώνονται σε σχέση με μια άσκηση ή ένα γενικότερο θέμα που τους έχει τεθεί. Θεωρώ πλέον δεδομένες τις δεξιότητες που αναπτύσσει ο μαθητής όταν καταγράφει σκέψεις και συναισθήματα σε μια προσπάθεια τεκμηρίωσης, αλλά και σαφήνειας στη διατύπωση. Είναι δεδομένη η εμπειρίαπου αποκτούν οι εμπλεκόμενοι από τις καταγεγραμμένες απαντήσεις στις οποίες μπορεί να ανατρέχουν σε οποιαδήποτε στιγμή για να αντλήσουν ιδέες… και όχι μόνο…
Ένα λεπτό στην αίθουσα διδασκαλίας δεν ισούται (σε πραγματικό χρόνο) …με ένα λεπτό ενός διαδικτυακού μαθήματος. Ένα μάθημα εξ αποστάσεως μπορεί να διαρκέσει από 40 έως 75% λιγότερο από ένα παραδοσιακό μάθημα. Ωστόσο, παρόλο που η διάρκεια μπορεί να είναι μικρότερη, το ίδιο το μάθημα έχει μεγαλύτερο αντίκτυπο. Οι μαθητές προσλαμβάνουν ευκολότερα γνώσεις όταν αυτές προσφέρονται μεταξύ των άλλων δραστηριοτήτων τους. Οι πληροφορίες παρέχονται μέσω δυνατών οπτικών και ακουστικών ερεθισμάτων και λόγω και της αυξημένης ετοιμότητας των μαθητών, ο χρόνος αφομοίωσης είναι σημαντικά μικρότερος από το παραδοσιακό μάθημα. Ακόμα κι αν η πραγματική διάρκεια της διδασκαλίας είναι 30-50% λιγότερη, η εξοικονόμηση του χρόνου σε σχέση με την κατανόηση των εννοιών οδηγεί στο επιθυμητό αποτέλεσμα.
Το «Μέτρον Άριστον» στην τήρηση ενός ορίου για τον χρόνο που βρίσκονται οι μαθητές μπροστά στην οθόνη πρέπει πάντα να έχουμε κατά νου ειδικά όταν σχεδιάζουμε σχετικά προγράμματα σπουδών.
Η ασύγχρονη διαδικασία εξ αποστάσεως εκπαίδευσης και η προσφορά της σε μια ολοκληρωμένη λύση, είναι μια πολύ σημαντική πτυχή που οφείλουμε να συνυπολογίσουμε… Η προετοιμασία και η προσαρμογή του εκπαιδευτικού υλικού που «αναρτάται» στα αποθετήρια των τάξεων, οι οδηγίες που γράφονται για την αξιοποίησή του, οι ατομικές απαντήσεις σε διαλόγους που αναπτύσσονται μεταξύ μαθητών και εκπαιδευτικού, οι απαντήσεις σε προσωπικές απορίες, τα σχόλια πάνω στο σύνολο των εργασιών των μαθητών, η αξιολόγηση της συμμετοχής και της κατάκτησης εννοιών και δεξιοτήτων, όχι μόνο δεν μειώνουν την προσπάθεια αλλά την αυξάνουν κατακόρυφα και σε ποσότητα αλλά και σε ποιότητα…
Είναι πραγματικά θεμελιώδες στοιχείο η προσπάθεια του εκπαιδευτικού που καταβάλλεται ώστε αρχικά να ενημερωθεί με τα νέα μέσα, να τα μάθει, να τα κατακτήσει, να τα αξιοποιήσει με δημιουργικό τρόπο. Η προσπάθεια αυτή δεν σταματά εδώ. επαναλαμβάνεται σε κύκλο πριν, κατά τη διάρκεια και μετά από κάθε διαδικτυακό «σύγχρονο» μάθημα σε βασικές περιόδους.
Αναρωτιέμαι …αν ο συνδυασμός των τεχνολογιών με την υποστήριξη σύγχρονων μεθοδολογιών, έχει πλέον τη δυνατότητα, εκτός από το να εξυπηρετήσει την εκπαιδευτική διαδικασία, να την προσαρμόσει, να την εξελίξει, …έτσι ώστε να υπάρξει δυνατή και χωρίς απαραίτητα την τυπική οργάνωση του μαθήματος στην αίθουσα διδασκαλίας…
Ευχαριστώ για την ευκαιρία να εκφράσω απόψεις σε σχέση με την Τεχνολογία στην εκπαίδευση και την τεράστια προσπάθεια του σύγχρονου εκπαιδευτικού.
«Στην ανάγκη ακόμα και οι θεοί υποχωρούν» ή σε διαφορετική (συνηθισμένη) απόδοση: «Ανάγκα και οι Θεοί πείθονται»
Οι φράσεις αυτές χρησιμοποιούνται ακόμα και σήμερα, για να δηλώσουν πως, όταν σε μια δύσκολη κατάσταση υπάρχει μία μόνη διέξοδος και οι πιο ανυποχώρητοι αναγκάζονται να την ακολουθήσουν.
Μήπως είναι αυτό που μας κάνει να πιστεύουμε (θεωρώντας το αυτονόητο) ότι είναι δυνατό να λειτουργεί αγόγγυστα, ένας εκπαιδευτικός μπροστά σε 25 κάμερες μαθητών, χωρίς ιδιαίτερη προσπάθεια, μόνο με αυτά που γνωρίζαμε, με τον ίδιο τρόπο, στον ίδιο χρόνο και με το ίδιο υλικό, που θα λειτουργούσε στην αίθουσα διδασκαλίας με 25 παιδιά που αλληλοεπιδρούν;
Ο Γερμανο-ελβετο-αμερικανο-εβραίος θεωρητικός φυσικός Αlbert Einstein, 1879-1955 είχε πει: «Η φαντασία είναι πιο σημαντική από τη γνώση»
Η φαντασίαείναι και κατά τον εθνικό μας παραμυθά Ευγένιο Τριβιζά, σημαντικό στοιχείο στον αντίποδα της «γνώσης και των πληροφοριών με τις οποίες γεμίζουμε τα παιδιά μας».
Συμπληρώνοντας ταπεινά ότι «η φαντασία αποτελεί τον κινητήριο μοχλό για τις περισσότερες από τις ανθρώπινες δημιουργίες», προτρέπω αρχικά να φανταστούμε…
Ας φανταστούμε λοιπόν …μια «αίθουσα» με πρόσωπα σε οθόνες…
Στο ιδεατό σχήμα, όπου όλοι οι μαθητές που παρακολουθούν ένα εξ αποστάσεως σύγχρονο μάθημα, έχουν τις κάμερες και τα μικρόφωνά της υπολογιστικής τους συσκευής ανοιχτά.
Κάμερες ευρυγώνιες που μπορούν να συλλέγουν και να προβάλουν την πλήρη σχετική με το μάθημα δραστηριότητα του μαθητή.
Μικρόφωνα από τα οποία δεν περνά κάθε λογής θόρυβος φτάνοντας στα ηχεία των συμμετεχόντων και επιβαρύνοντας την όποια ικμάδα δημιουργικής σκέψης και ολοκλήρωσης συνειρμών.
Χώρος καθαρός που δεν αποσπά την όποια προσοχή.
Διαδραστική επιφάνεια με το σύνολο του ψηφιοποιημένου πολυτροπικού εκπαιδευτικού υλικού και τα εργαλεία δημιουργίας.
Επαρκή χρόνο μεταξύ των σύγχρονων εξ αποστάσεως μαθημάτων για ξεκούραση, ανανέωση, κίνηση, ίσως άσκηση, εκτόνωση και ότι άλλο θα επαναφέρει την όρεξη για την επόμενη δημιουργική συνάντηση με την ομάδα.
Από την άλλη μεριά του ας φανταστούμε τον εκπαιδευτικό όπου (στο ιδεατό πάντα σχήμα) διαθέτει ή θα έπρεπε να διαθέτει:
Τεράστια οθόνη (με υψηλή ανάλυση και φίλτρα που δεν κουράζουν τα μάτια) η οποία μπορεί να περιέχει χωροταξικά και να διαχειρίζεται:
τις 25 ανοιχτές ευρυγώνιες κάμερες των μαθητών του
την καταγραφή της δραστηριότητας του συνόλου των μαθητών στους κάθε λογής διαλόγους που αναπτύσσονται στο online chat,
τις ρυθμίσεις για κάθε συμμετέχοντα (διαχείριση μικροφώνου, εισόδου από τον προθάλαμο και εξόδου λόγω μη αρμόζουσας συμπεριφοράς, δυνατοτήτων προβολής της οθόνης του)
τα αιτήματα (χεράκι των μαθητών που ζητούν το λόγο για δημιουργική παρέμβαση στο μάθημα)
τις παρουσίες και την διάρκεια της συμμετοχής για κάθε μαθητή
τις ρυθμίσεις δικαιωμάτων για κάθε ένα από τους συμμετέχοντες ή και μαζικά
Το εκπαιδευτικό πολυμεσικό – διαδραστικό υλικό που έχει ετοιμάσει για να υποστηρίξει το μάθημά του και να κάνει τους μαθητές τους θετικώς κείμενους στο αντικείμενο που διδάσκει, δημιουργώντας τους πολλαπλές αναπαραστάσεις για το ίδιο θέμα…
Χώρο ευάερο και ευήλιο που προδιαθέτει ευχάριστα να επιτελέσεις απρόσκοπτα το λειτούργημα της ανάπτυξης δημιουργικής σκέψης στους μαθητές.
Επαρκή χρόνο μεταξύ των σύγχρονων εξ αποστάσεως μαθημάτων για ξεκούραση, ανανέωση, επαναπροσδιορισμό, προετοιμασία, διορθώσεις της μεθοδολογίας, κίνηση, ίσως άσκηση, και ότι άλλο θα επαναφέρει την επόμενη δημιουργική συνάντηση με την ομάδα.
Πόσο εύκολα ακούγονται όλα αυτά (;)…
Και όταν τα σύγχρονα μαθήματα ολοκληρωθούν βάση το ωρολογίου ημερήσιου προγράμματος…
Ο εκπαιδευτικός «οφείλει» να:
Συλλέξει τις εργασίες που ανέθεσε,
Αξιολογήσει την προσπάθεια των μαθητών του
Καταγράψει τα σχόλια του στον ψηφιακό του κατάλογο.
Δώσει κατάλληλες οδηγίες – κατευθύνσεις σε κάθε μαθητή,
Απαντήσει στα ερωτήματα με ακρίβεια και αμεσότητα για να είναι χρηστικός,
Προετοιμάσει τα επόμενα μαθήματα σκεπτόμενος πάντα καινοτόμα, σύγχρονα, δημιουργικά.
Ανασκευάσει ή/και να δημιουργήσει υλικό που θα υποστηρίξει τους επόμενους διδακτικούς στόχους.
Συμπληρώσει τις γνώσεις και τις δεξιότητες της χρήσης των εργαλείων που έχουν δημιουργηθεί – προσαρμοστεί – επιλεγεί για την υποστήριξη του έργου του.
Ενημερωθεί με τις τελευταίες εξελίξεις των σύγχρονων μεθοδολογιών.
…και η ξεκούραση, ο επαπροσδιορισμός, η ενδοσκόπηση, ο αναλογισμός, οι ατομικές, φυσικές και οικογενειακές ανάγκες και απαιτήσεις;
Αλλά και ο μαθητής «οφείλει» να:
Μελετήσει τις νέες έννοιες που πραγματεύτηκαν στα μαθήματα.
Εμπεδώσει με παραδείγματα και αναφορές σε υλικό τη διδαχθείσα ύλη.
Ολοκληρώσει τις εργασίες που του έχουν ανατεθεί μέσα από αναζήτηση σε πηγές κάθε είδους.
Να προετοιμαστεί (ανάλογα με την ηλικιακή ζώνη στην οποία ανήκει), για εξετάσεις προσπαθώντας να καλύψει κενά.
…και η ξεκούραση, το απαραίτητο παιχνίδι, ο επαπροσδιορισμός, το να κοιτάξει κάπου απροσδιόριστα χωρίς σκέψεις έστω και για λίγο, ο αναλογισμός, η ενασχόληση με πράγματα που θέλει και χρειάζεται, οι ατομικές, φυσικές και οικογενειακές του ανάγκες;
Συνέβησαν (;)…
Τα περισσότερα από αυτά (όχι όλα), συνέβησαν με τον ένα ή το άλλο τρόπο τις ημέρες της πανδημίας. Με διαφορετική ένταση, με διαφορετικά ή λίγο αποκλίνοντα μέσα από το ιδεατό σχήμα που παρουσιάστηκε στις προηγούμενες γραμμές.
Η προσαρμοστικότητα είναι από τις απαραίτητες σύγχρονες δεξιότητες όλων μας…
Είναι τόσα που αλλάζουν ή που θα έπρεπε να αλλάξουν, για να μπορέσει να λειτουργήσει δημιουργικά το σχήμα αυτό…
Είναι τόσα που πρέπει να σκεφτούμε…
Είναι τόσα που πρέπει να καταλάβουμε…
Είναι τόσα πολλά που πρέπει να γίνουν ακόμα…
Μόλις μπήκαμε στη λεωφόρο των εξελίξεων με την ένδειξη: «σύγχρονη εκπαίδευση προσαρμοσμένη στις νέες ανάγκες και απαιτήσεις»…
Όπως και να ‘χει όμως …
Μπορεί να χαρακτηριστεί πράγματι μεγαλειώδες το δημιουργικό και χρήσιμο έργο που συντελείται σε δυσανάλογα (πολύ) μικρό χρόνο, όταν όλοι δίνουμε τον καλύτερό μας εαυτό.
Με καλή προαίρεση, με θυσίες προσωπικές, με υπερπροσπάθεια, με αντοχή, με ανοχή στα μικρά ή μεγαλύτερα λάθη, με ομόνοια, και πάνω απ’ όλα με αγάπη και μεράκι γι’ αυτό που κάνουμε…
Έτσι πάντα πίστευα ότι κερδίζονται οι μάχες αυτές που …μαθαίναμε μικροί στην ιστορία …και εντυπωσιαζόμασταν.
«Ξεδιπλώνοντας» τις πτυχές ενός χρήσιμου και αποτελεσματικού περιβάλλοντος διαχείρισης της εκπαιδευτικής διαδικασίας…
Μια πλατφόρμα ψηφιακής διαχείρισης της εκπαιδευτικής διαδικασίας είναι σημαντική για την προώθηση της εξ αποστάσεως εκπαίδευσηςόταν:
Με ευκολία και χωρίς ιδιαίτερες τεχνικές γνώσεις ο εκπαιδευτικός μπορεί να δημιουργήσει την ψηφιακή του τάξη και να καλέσει με το e-mail του μαθητές του, αποδίδοντάς τους εύκολα συγκεκριμένα δικαιώματα εκείνη την ώρα.
Η φιλοσοφία πίσω από το περιβάλλον-πλατφόρμα είναι κοντά σ΄ αυτό που ο εκπαιδευτικός και οι μαθητές έχουν συνηθίσει να κάνουν και στον πραγματικό κόσμο.
Οι δυνατότητες που παρέχονται, δίνουν πραγματικά υπεραξία στην εκπαιδευτική διαδικασία …και δεν αποτελούν τροχοπέδη και ανασταλτικό παράγοντα δημιουργικής προσέγγισης.
Μέσα από το ίδιο το περιβάλλον ο εκπαιδευτικός ή και οι μαθητές έχουν τη δυνατότητα να ξεκινούν διαλόγους επισυνάπτοντας αρχεία, που στη συνέχεια αρχειοθετούνται σε συγκεκριμένο αποθετήριο, και να ενημερώνονται μέσω υπενθυμίσεων.
Η κληση των μελών της Ομάδας για την εκκίνηση τηλεδιάσκεψης αξιοποιώντας και την κάμερα του Η/Υ ή της διαδραστικής επιφάνειας, είναι αποτέλεσμα «πατήματος ενός κουμπιού» μέσα στο περιβάλλον της ψηφιακής αίθουσας.
Η τηλεδιάσκεψη διαθέτει όλες εκείνες τις ιδιότητες – δυνατότητες που μηδενίζουν τις αποστάσεις και παρέχουν στους μαθητές στοιχεία και λειτουργίες που προσομοιάζουν την αίθουσα διδασκαλίας (συμμετοχή όλων ή/και ορισμένων μελών, πρόσκληση εξωτερικού ομιλητή ή και άλλου εκπαιδευτικού για συνδιδασκαλία, κανόνες διαλόγου, διαμοιρασμός υλικού, ταυτόχρονη διάδραση σε αρχεία, σημειώσεις με τη γραφίδα ή και το πληκτρολόγιο, οι οποίες προβάλλονται σε πραγματικό χρόνο στις οθόνες των συμμετεχόντων και στη συνέχεια αρχειοθετούνται, quizzes, μεταφορά αρχείων, προβολή παρουσιάσεων, προβολή της οθόνης του υπολογιστή εκπαιδευτικού και μαθητών μετά από τη διευθέτηση αιτημάτων, καταγραφή συνομιλιών μετά από συγκεκριμένη αυτοματοποιημένη άδεια κ.λπ.)
Μαθητές και εκπαιδευτικοί μοιράζονται αλλά κυρίως να αλληλοεπιδρούν σε ψηφιακούς «ασπροπίνακες» που το περιεχόμενό τους δημιουργείται εκείνη τη στιγμή ή και έχει προετοιμαστεί από πριν …και στη συνέχεια αρχειοθετούνται, ώστε να ανατρέχουμε σ’ αυτούς οποιαδήποτε στιγμή.
Ο εκπαιδευτικός διανέμει ψηφιακό υλικό στους μαθητές του, όλων των τύπων αρχείων (κειμένου, υπολογιστικών φύλων, ήχου, φωτογραφιών, video κ.λπ).
Μαθητές και εκπαιδευτικοί μέσα στο περιβάλλον αλληλοεπιδρούν όχι μόνο σε κοινόχρηστα αρχεία αλλά και σε κοινόχρηστες εφαρμογές διαφορετικών λειτουργιών.
Παρέχονται δυνατότητες εύκολης διαμόρφωσης του αποθετηρίου ψηφιακού εκπαιδευτικού υλικού ανάλογα με τις ανάγκες της κάθε τάξης γεγονός που διευκολύνει τη μαθησιακή διαδικασία.
Ο εκπαιδευτικός μπορεί εύκολα να αλλάζει τα δικαιώματα των μαθητών ακόμα και πάνω στο ψηφιακό υλικό που αποθηκεύεται στο αποθετήριο.
Ο εκπαιδευτικός μπορεί να αποδίδει συγκεκριμένες εργασίες σε ομάδα ή και σε όλους τους μαθητές με βάση ημερομηνίες, με οδηγίες και επισυναπτόμενα αρχεία μελέτης και έρευνας.
Ο εκπαιδευτικός έχει τη δυνατότητα όχι μόνο να αποδίδει «δοκιμασίες» αξιολόγησης, οι οποίες «επιστρέφουν» την προσπάθεια των μαθητών, αλλά και να κάνει σχόλια για κάθε μία από τις προσπάθειες, ώστε ο μαθητής να μαθαίνει από τα όποια σφάλματα.
Ο μαθητής μπορεί να βλέπει σε αναπαράσταση ημερολογίου τις εργασίες που του έχουν ανατεθεί και να επιλέγει από αυτό τη σειρά που θα ακολουθήσει στη μελέτη του.
Ο εκπαιδευτικός μπορεί να δημιουργεί εύκολα, μέσα στο ίδιο περιβάλλον, δοκιμασίες αξιολόγησης, καθορίζοντας εκτός από τα είδη των ασκήσεων, τη διαφορετική βαθμολογία ανά ερώτηση και την ανάδραση που θα παρέχεται σε κάθε μία από αυτές.
Ο εκπαιδευτικός μπορεί να παρακολουθεί την εξέλιξη της προσπάθειας των μαθητών του στις εργασίες που έχει αναθέσει (όντας ενημερωμένος ακόμα και τον χρόνο που έχει αφιερώσει ο μαθητής στη μελέτη κάποιου αρχείου).
Εκπαιδευτικοί και μαθητές μπορούν να δημιουργούν υποομάδες μέσα στην ομάδα της τάξης με τις ίδιες δυνατότητες που προαναφέρθηκαν αλλά σε διαφορετικούς – ξεχωριστούς ψηφιακούς χώρους με την απαιτούμενη πολλές φορές ιδιωτικότητα.
Όταν ο εκπαιδευτικός μπορεί να δημιουργεί ομάδα γονέων των μαθητών της τάξης του, ώστε να αλληλοενημερώνονται (κατ’ επιλογή και ταυτόχρονα) χωρίς κοπιαστική διαδικασία, για θέματα που αφορούν στη σχολική ζωή των μαθητών.
…και όλα αυτά είναι πλέον εφικτά …συμβαίνουν… έχοντας πάντα στο μυαλό μας το «Μέτρον Άριστον»
Η ισορροπία είναι η απάντηση στον οποιονδήποτε πιστεύει ότι το ένα μέτρο είναι καλύτερο από το άλλο… «Μέτρον Άριστον»* (Κλεόβουλος – 6ος αι. π.χ.)
____________
Ευχαριστώ πολύ τους Εκπαιδευτικούς, τους Διευθυντές σχολικών μονάδων, και φυσικά τους συνεργάτες του Π.Ι. της Κύπρου και της Microsoft, τον Πλούταρχο, τον Νίκο, τον Χρήστο, τον Γιώργο, με τους οποίους συνεργαστήκαμε (σε 38 δίωρα σεμινάρια – εν μέσω πανδημίας)
Εκπαιδευτικοί δεκτικοί, υπομονετικοί, με όρεξη για νέες γνώσεις και δεξιότητες, με εύστοχες ερωτήσεις, έδωσαν την ευκαιρία να «ξεδιπλώσουμε» αρκετές από τις πτυχές του δημιουργικού, ευχάριστου, χρήσιμου και αποτελεσματικού περιβάλλοντος διαχείρισης της εκπαιδευτικής διαδικασίας: Microsoft TEAMS.
Πιστεύω πως κέρδισα πολλά από μια συνεργασία μοναδική με τον τρόπο και τη διάθεση που οργανώθηκε και υλοποιήθηκε.
Μου δόθηκε η ευκαιρία να κάνω κάτι που μου αρέσει πολύ: Να βοηθώ να πηγαίνει λιγάκι παραπέρα η τεχνολογία στην εκπαίδευση…
Πάντα πίστευα ότι: «ο Εκπαιδευτικός είναι ο σημαντικότερος παράγοντας για την προώθηση της μεγαλύτερης καινοτομίας στην εκπαίδευση: Να μπορούμε να συγκινούμε τους μαθητές μας».
Η ανάγκη για υιοθέτηση τεχνολογικών λύσεων που θα φέρουν τους εκπαιδευτικούς κοντά στους μαθητές τους… από απόσταση είναι μεγάλη. Ολοένα και περισσότερο, ολοένα και με μεγαλύτερη ένταση, μελετάται ο τρόπος και η στρατηγική ένταξης στην ψηφιακή εποχή αλλά και η δημιουργία του ψηφιακού σχολείου, στο οποίο όλοι μαθαίνουμε με το ρυθμό μας, με οποιονδήποτε τρόπο, οποιαδήποτε στιγμή και με οποιοδήποτε μέσο…
Η ουσία της Εκπαίδευσης παραμένει ίδια αλλά η διάμετρος του κύκλου μεγαλώνει ολοένα και αλλάζει επίπεδο. Η σπείρα του Αρχιμήδη στο χώρο (και όχι στο επίπεδο) είναι το γράφημα που αντικατοπτρίζει αυτό που έχω στο μυαλό μου τη συγκεκριμένη στιγμή. Εκείνο που αλλάζει είναι η μεθοδολογία και το μέσο που φέρνει κοντά τον δάσκαλο στους μαθητές του. Η αγάπη για το αντικείμενο είναι αυτό που θα έπρεπε να μας κρατά κοντά ανεξάρτητα από την οποιαδήποτε απόσταση…
Κανείς δεν αμφισβητεί τη σχέση που αναπτύσσεται στα μέλη μιας ομάδας όταν αυτά βρίσκονται στον ίδιο χώρο. Τα τελευταία χρόνια όμως, υπάρχει τεράστια πρόοδος των ψηφιακών μέσων κυρίως, που διατίθενται στον Εκπαιδευτικό και τους Μαθητές, ώστε να μην χαθεί η συνοχή και να μηδενίζονται οι οποιεσδήποτε αποστάσεις. Οι ψηφιακές πλατφόρμες εξ αποστάσεως εκπαίδευσης προσομοιώνουν σε υψηλό βαθμό πιστότητας αλλά και ποιότητας το εκπαιδευτικό πρόγραμμα που πλέον εμπλουτίζεται… και μέσω καινοτόμων προσεγγίσεων αναπτύσσεται… Η φαρέτρα του εκπαιδευτικού γεμίζει εργαλεία, τα οποία ελευθερώνουν χρόνο, ώστε να αφιερώνεται δημιουργικά στους μαθητές του.
Η εξατομίκευση της μάθησης που επιτυγχάνεται, είναι μια ακόμη παράμετρος καθόλου αμελητέα για τις σύγχρονες κοινωνίες και τους ρυθμούς με τους οποίους αναπτύσσονται. Ο μαθητής γίνεται συμμέτοχος στην προσωπική του μάθηση, στα εκπαιδευτικά δρώμενα και δημιουργός των «τεχνημάτων» του. Ο εκπαιδευτικός γίνεται συνεργάτης και καθοδηγητής, οργανώνει, εμπνέει και δημιουργεί βιωματικές δραστηριότητες, καλλιεργεί την πρωτοβουλία, την υπευθυνότητα, την κριτική σκέψη. Με τα ποικιλόμορφα εργαλεία του Μαθητικού Υπολογιστή, εξατομικεύεται η διδασκαλία, ενισχύονται οι πολλαπλές αναπαραστάσεις, προωθείται η έρευνα και η αναζήτηση πληροφοριών.
Αν και η απόδοση είναι σχετική έννοια, μετρήσεις εμφανίζουν αρκετά υψηλά επίπεδα στην απόδοση ψηφιακά οργανωμένων τάξεων. Το κίνητρο αλλάζει, οι μαθητές γίνονται θετικώς κείμενοι με τις νέες μεθόδους και άρα, δεκτικοί στις προσεγγίσεις. Η απόδοση δεν εξαρτάται, στην περίπτωση αυτή, από τη διάρκεια. Το Μέτρον (όπως το διατύπωσε ο Κλεόβουλος τον 6ο αιώνα π.Χ.), είναι αυτό που καθορίζει την αξία και προετοιμάζει τη βάση για να κάνεις την εκπαίδευση μια δημιουργική, ευχάριστη, χρήσιμη και αποτελεσματική διαδικασία.
Υπάρχουν σχέδια, διαδικασίες, μέθοδοι και πρακτικές που διασφαλίζουν την αποδοτικότητα μαθητών και εκπαιδευτικών. Αυτό που θα ήταν χρήσιμο να δούμε και – γιατί όχι – να εστιάσουμε, είναι η υπευθυνότητα που δείχνουν οι εμπλεκόμενοι στη διαδικασία της εξ αποστάσεως εκπαίδευσης ή και – γιατί όχι – της ανεστραμμένης τάξης, όπως κάποιες μεθοδολογίες αναφέρουν. Εκπαιδευτικοί που αγαπούν τις νέες προσεγγίσεις, μαθητές που κινητοποιούνται και όχι μόνο γίνονται υπεύθυνοι για τη δική τους γνώση αλλά χαίρονται να μοιράζονται μέσα από τα εργαλεία, εμπειρίες και τρόπους απόκτησης δεξιοτήτων.
Εξ αποστάσεως εκπαίδευση:
Σύγχρονη: Η απευθείας διδασκαλία (μετάδοση μαθήματος) σε πραγματικό χρόνο από τον εκπαιδευτικό μέσω διαδικτυακής πλατφόρμας, σε μαθητές που παρακολουθούν «ζωντανά» μέσω οποιασδήποτε υπολογιστικής συσκευής (Η/Υ, διαδραστική επιφάνεια, κινητό τηλέφωνο). Στην πλατφόρμα συνδεόμαστε διαδικτυακά.
Ασύγχρονη: Η διδασκαλία κατά την οποία ο μαθητής συνεργάζεται με τον εκπαιδευτικό σε διαφορετικό χρόνο από τη διαδικασία παράδοσης του μαθήματος, έχοντας πρόσβαση σε μαθησιακό υλικό και χρονοδιάγραμμα μελέτης μέσω διαδικτύου (σε συγκεκριμένες ιστοσελίδες ή πλατφόρμες που παρέχονται).
Ορισμένες από τις δραστηριότητες ασύχγρονης εξ αποστάσεως εκπαίδευσης:
Ανάρτηση εκπαιδευτικού υλικού προς μελέτη, ασκήσεων – εργασιών κ.λπ.
Μελέτη του υλικού από τους μαθητές,
Υποβολή ερωτήσεων προς τον εκπαιδευτικό.
Ανάπτυξη διαλόγων για ένα θέμα με αντίστοιχες τεκμηριωμένες τοποθετήσεις από τα μέλη…
Λύση ασκήσεων και υποβολή των εργασιών/απαντήσεων προς τον εκπαιδευτικό της τάξης σε προθεσμία που οριστεί από πριν.
Αξιολόγηση των εργασιών και των ασκήσεων από τον εκπαιδευτικό και αποστολή σε κάθε μαθητή μεμονωμένα σχετικής ανατροφοδότησης.
Βιντεο-μαθήματα.
Ψηφιακές δοκιμασίες (τεστ) στις οποίες οι μαθητές βλέπουν άμεσα την προσπάθειά τους (εκτός του χρόνου της σύγχρονης διδασκαλίας)
Μια πλατφόρμα ψηφιακής (διαδικτυακής) εκπαίδευσης είναι σημαντική για την προώθηση της προσέγγισης όταν:
Με ευκολία και χωρίς ιδιαίτερες τεχνικές γνώσεις ο εκπαιδευτικός μπορεί να δημιουργήσει την ψηφιακή του τάξη και να καλέσει με το e-mail του τους μαθητές του αποδίδοντάς τους εύκολα συγκεκριμένα δικαιώματα εκείνη την ώρα.
Η φιλοσοφία πίσω από το περιβάλλον-πλατφόρμα είναι κοντά σ΄ αυτό που ο εκπαιδευτικός και οι μαθητές έχουν συνηθίσει να κάνουν και στον πραγματικό κόσμο.
Οι δυνατότητες που παρέχονται, δίνουν πραγματικά υπεραξία στην εκπαιδευτική διαδικασία και δεν αποτελούν τροχοπέδη και ανασταλτικό παράγοντα δημιουργικής προσέγγισης.
Μέσα από το ίδιο το περιβάλλον ο εκπαιδευτικός ή και οι μαθητές έχουν τη δυνατότητα να ξεκινούν διαλόγους επισυνάπτοντας αρχεία που στη συνέχεια αρχειοθετούνται σε συγκεκριμένο αποθετήριο, και να ενημερώνονται μέσω υπενθυμίσεων.
Η κληση των μελών της Ομάδας για την εκκίνηση τηλεδιάσκεψης αξιοποιώντας και την κάμερα του Η/Υ ή της διαδραστικής επιφάνειας, είναι αποτέλεσμα «πατήματος ενός κουμπιού» μέσα στο περιβάλλον της ψηφιακής αίθουσας.
Η τηλεδιάσκεψη διαθέτει όλες εκείνες τις ιδιότητες – δυνατότητες που μηδενίζουν τις αποστάσεις και παρέχουν στους μαθητές στοιχεία και λειτουργίες που προσομοιάζουν την αίθουσα διδασκαλίας (συμμετοχή όλων ή/και ορισμένων μελών, πρόσκληση εξωτερικού ομιλητή ή και άλλου εκπαιδευτικού για συνδιδασκαλία, κανόνες διαλόγου, διαμοιρασμός υλικού, ταυτόχρονη διάδραση σε αρχεία, σημειώσεις με τη γραφίδα ή και το πληκτρολόγιο, οι οποίες προβάλλονται σε πραγματικό χρόνο στις οθόνες των συμμετεχόντων και στη συνέχεια αρχειοθετούνται, quizzes, μεταφορά αρχείων, προβολή παρουσιάσεων, προβολή της οθόνης του υπολογιστή εκπαιδευτικού και μαθητών μετά από τη διευθέτηση αιτημάτων, καταγραφή συνομιλιών μετά από συγκεκριμένη αυτοματοποιημένη άδεια κ.λπ.)
Μαθητές και εκπαιδευτικοί μοιράζονται αλλά κυρίως να αλληλοεπιδρούν σε ψηφιακούς «ασπροπίνακες» που το περιεχόμενό τους δημιουργείται εκείνη τη στιγμή ή και έχει προετοιμαστεί από πριν …και στη συνέχεια αρχειοθετούνται, ώστε να ανατρέχουμε σ’ αυτούς οποιαδήποτε στιγμή.
Ο εκπαιδευτικός διανέμει ψηφιακό υλικό στους μαθητές του, όλων των τύπων αρχείων (κειμένου, υπολογιστικών φύλων, ήχου, φωτογραφιών, video κ.λπ).
Μαθητές και εκπαιδευτικοί μέσα στο περιβάλλον αλληλοεπιδρούν όχι μόνο σε κοινόχρηστα αρχεία αλλά και σε κοινόχρηστες εφαρμογές διαφορετικών λειτουργιών.
Παρέχονται δυνατότητες εύκολης διαμόρφωσης του αποθετηρίου ψηφιακού εκπαιδευτικού υλικού ανάλογα με τις ανάγκες της κάθε τάξης γεγονός που διευκολύνει τη μαθησιακή διαδικασία.
Ο εκπαιδευτικός μπορεί εύκολα να αλλάζει τα δικαιώματα των μαθητών ακόμα και πάνω στο ψηφιακό υλικό που αποθηκεύεται στο αποθετήριο.
Ο εκπαιδευτικός μπορεί να αποδίδει συγκεκριμένες εργασίες σε ομάδα ή και σε όλους τους μαθητές με βάση ημερομηνίες, με οδηγίες και επισυναπτόμενα αρχεία μελέτης και έρευνας.
Ο εκπαιδευτικός έχει τη δυνατότητα όχι μόνο να αποδίδει «δοκιμασίες» αξιολόγησης, οι οποίες «επιστρέφουν» την προσπάθεια των μαθητών, αλλά και να κάνει σχόλια για κάθε μία από τις προσπάθειες, ώστε ο μαθητής να μαθαίνει από τα όποια σφάλματα.
Ο μαθητής μπορεί να βλέπει σε αναπαράσταση ημερολογίου τις εργασίες που του έχουν ανατεθεί και να επιλέγει από αυτό τη σειρά που θα ακολουθήσει στη μελέτη του.
Ο εκπαιδευτικός μπορεί να δημιουργεί εύκολα, μέσα στο ίδιο περιβάλλον, δοκιμασίες αξιολόγησης, καθορίζοντας εκτός από τα είδη των ασκήσεων, τη διαφορετική βαθμολογία ανά ερώτηση και την ανάδραση που θα παρέχεται σε κάθε μία από αυτές.
Ο εκπαιδευτικός μπορεί να παρακολουθεί την εξέλιξη της προσπάθειας των μαθητών του στις εργασίες που έχει αναθέσει (όντας ενημερωμένος ακόμα και τον χρόνο που έχει αφιερώσει ο μαθητής στη μελέτη κάποιου αρχείου)
Εκπαιδευτικοί και μαθητές μπορούν να δημιουργούν υποομάδες μέσα στην ομάδα της τάξης με τις ίδιες δυνατότητες που προαναφέρθηκαν αλλά σε διαφορετικούς – ξεχωριστούς ψηφιακούς χώρους.
Όταν ο εκπαιδευτικός μπορεί να δημιουργεί ομάδα γονέων των μαθητών της τάξης του, ώστε να αλληλοενημερώνονται (κατ’ επιλογή και ταυτόχρονα) χωρίς κοπιαστική διαδικασία, για θέματα που αφορούν στη σχολική ζωή των μαθητών.
Η έρευνα που παρουσιάζεται στη συγκεκριμένη αναφορά, καταδεικνύει ότι ανεξάρτητα από το σχολείο ή το μαθητή, όταν η τεχνολογία χρησιμοποιείται από τους εκπαιδευτικούς για την υποστήριξη της διδασκαλίας έχει περισσότερα οφέλη απ’ ότι όταν παρέχεται απευθείας στους μαθητές… Σύμφωνα με την συγκεκριμένη καταγραφή της PISA σε χώρες εκτός Ευρωπαϊκής ένωσης, η χρήση ενός υπολογιστή από τον εκπαιδευτικό στην αίθουσα οδηγεί σε αύξηση εννέα (9) μονάδων στις εξετάσεις της για τις φυσικές επιστήμες (ελέγχοντας το κοινωνικο-οικονομικό επίπεδο των μαθητών, το είδος του σχολείου και την τοποθεσία του). Αντίθετα, αν προσθέσουμε έναν μαθητικό υπολογιστή ανά τάξη, το αποτέλεσμα είναι ελάχιστο έως και μηδενικό.
Σύμφωνα πάντα με αποτελέσματα της ίδιας έρευνας η μεγαλύτερη θετική επίπτωση προέρχεται από τη χρήση data projector στην τάξη, Desktop με σύνδεση στο διαδίκτυο (που συνήθως λειτουργούν στα εργαστήρια πληροφορικής). Φαίνεται ότι βελτιώνουν την απόδοση των μαθητών. Αλλά η χρήση ορισμένων τεχνολογιών student-based, όπως laptops, tablets και e-book readers, όπως εφαρμόζονται σήμερα, φαίνεται ότι βλάπτουν τη μάθηση.
Η επισήμανση για το δείγμα από την ερευνητική Ομάδα
Τα ερευνητικά ερωτήματα (με βάση το κείμενο στη σελίδα 51 της συγκεκριμένης αναφοράς) δεν διαχωρίζουν εξειδικευμένη χρήση (πολλώ δε μάλλον αξιοποίηση) ειδικά διαμορφωμένου εκπαιδευτικού λογισμικού, από την απλή χρήση της συσκευής. Οι ερευνητές αναφέρουν ότι έχουν ομαδοποιήσει σχολεία που χρησιμοποιούν εξειδικευμένο λογισμικό στην αίθουσα με αυτά που δεν χρησιμοποιούν κάποιο. Πρέπει να αναγνωρίσουμε (όπως δηλώνουν) το γεγονός ότι η ενσωμάτωση των «Νέων Τεχνολογιών» στην εκπαίδευση δεν έχει φτάσει στο ιδεατό σημείο.,
Η προοπτική …μέσω μιας δοκιμασμένης προσέγγισης
Συνδέοντας με την τελευταία παράγραφο («Η επισήμανση για το δείγμα από την ερευνητική Ομάδα») αναφέρω ότι αυτή είναι και η ειδοποιός διαφορά μεταξύ αυτού, …και της ολοκληρωμένης και με οργανωμένο τρόπο, ενσωμάτωσης και αξιοποίησης της τεχνολογίας στην εκπαιδευτική διαδικασία.
Τονίζοντας βέβαια ότι: Είναι πολύ δύσκολο να απαντήσουν Μαθητές και Εκπαιδευτικοί, για το ποσοστό αξιοποίησης ειδικά διαμορφωμένων συσκευών υποστηριζόμενων από συγκεκριμένες μεθοδολογίες αξιοποίησης, κατά τη διάρκεια της εκπαιδευτικής διαδικασίας …όταν δεν τις έχουν καν χρησιμοποιήσει. Όταν δεν τις έχουν χρησιμοποιήσει (επισημαίνω: όχι αξιοποιήσει) ως μέσα μάθησης μέσω πολλαπλών αναπαραστάσεων, κατευθυνόμενης ή μη διερεύνησης, παραγωγικής επικοινωνίας, καταγραφής και σύγκρισης δεδομένων και ιδεών, πειραματισμού, παραγωγής λόγου, δημιουργικής έκφρασης, αυτοαξιολόγησης κ.λπ…
Έχουμε άραγε στο μυαλό μας, όταν προσπαθούμε, όχι μόνο να εισάγουμε, αλλά να ενσωματώσουμε την τεχνολογία και το μοντέλο 1:1 (ένας μαθητής με την δική ατομική διαδραστική επιφάνεια) στην εκπαιδευτική διαδικασία, ότι ο αρχικός σκοπός είναι η στροφή σε …Μαθητοκεντρικά Μοντέλα Μάθησης;
Η εμπειρία δείχνει ότι ο διαδραστικός πίνακας και ο υπολογιστής του Eκπαιδευτικού είναι μεν σημαντικά εκπαιδευτικά εργαλεία, αλλά δεν φτάνουν για το μέγεθος της κινητοποίησης των μαθητών που χρειαζόμαστε… [V. Economou 2018]
«Κόβουμε» λοιπόν την κεντρική διαδραστική (που πολλές φορές δεν είναι καν διαδραστική) επιφάνεια (κεντρικής διαχείρισης – κυρίως από τον εκπαιδευτικό) που συγκεντρώνει προσοχή και βλέμματα, … σε μικρά κομματάκια (συσκευές) τα οποία διανέμουμε στους Μαθητές. Με τον τρόπο αυτό γίνονται πλέον διαχειριστές τους, ιδιοκτήτες των συσκευών αλλά κυρίως του ρυθμού της μάθησής τους. Εκτός των άλλων θεωρώ πολύ καλή μεταφορά την φράση αυτή, …για το σύγχρονο ρόλο του Δασκάλου και τη σχέση του με τη γνώση και της ιδιοκτησία της.
Με στόχο λοιπόν τη βελτίωση της μαθησιακής εμπειρίας των μαθητών, προσαρμόζουμε το ρόλο του εκπαιδευτικού ώστε να καλλιεργεί στους μαθητές του ικανότητες του 21ου αιώνα ως αποτέλεσμα όχι μόνο γνώσεων αλλά και δεξιοτήτων, στάσης ζωής και αξιών. Γίνεται σταδιακά ο διευκοληντής της μάθησης, που προτρέπει τους μαθητές στο να αναζητούν, να επιλέγουν μόνοι τους τις πληροφορίες και να δημιουργούν το δικό τους εκπαιδευτικό υλικό, ως μέρος μιας δημιουργικής και ευχάριστης διαδικασίας. Μετατρέπεται σταδιακά σε συνεργάτη, παρά σε καθοδηγητή της εργασίας του μαθητή. Δεν αποτελεί το μοναδικό φορέα έγκυρης γνώσης αλλά τον σύμβουλο που θα συνδράμει στις προσπάθειες του εκπαιδευόμενου και θα τον βοηθήσει να ανακαλύψει και να οργανώσει τη «δική» του γνώση, με τρόπο που να αρμόζει στον προσωπικό του τρόπο μάθησης.
Το παιχνίδι …είναι μια δραστηριότητα (Brown)… φαινομενικά άσκοπη, εθελοντική, ελκυστική (μας κάνει να νοιώθουμε όμορφα), που απελευθερώνει από το χρόνο, που μειώνει τη συνείδηση του εαυτού (δεν ενδιαφερόμαστε αν φαινόμαστε όμορφοι, έξυπνοι, … σταματούμε να σκεφτόμαστε ό,τι σκεφτόμαστε), που έχει δυναμική αυτοσχεδιασμού (μπορεί να οδηγήσει ακόμη και σε ιδέες για άλλες δραστηριότητες)
που δημιουργεί επιθυμία για συνέχιση…
Παιχνιδοποίηση (gamification) είναι η χρήση προσεγγίσεων και τεχνικών παιχνιδιού για την προσέλκυση στη λύση προβλημάτων και την αύξηση της συμμετοχής των εμπλεκομένων.
Τέσσερεις σημαντικές ελευθερίες που το Gamification παρέχει:
Η ελευθερία του να κάνω λάθος
Η ελευθερία του να πειραματίζομαι με νέες στρατηγικές
Η ελευθερία να επιλέγω διαφορετικές προσεγγίσεις
Η ελευθερία του να προσπαθώ όσες φορές χρεαστεί
και …δύο εξίσου σημαντικές λέξεις που αντιπροσωπεύουν την προσέγγιση:
Κινητοποίηση
Εμπλοκή
Ας κάνουμε τους μαθητές μας να μαςπροσέξουν.
Ας κάνουμε τους μαθητές μας να περνάνεκαλά μαζί μας.
Ας περνάμε καλά κι εμείς στο χώροπου “ζούμε”…
Ευχαριστώ πολύ την Οργανωτική Επιτροπή της ημερίδας στα Εκπαιδευτήρια Μαντουλίδη (θεσσαλονίκη) που μου έδωσε την ευκαιρία να παρουσιάσω την χρήσιμη (θέλω να πιστεύω) αυτή προσέγγιση…
Έτσι γίνεται στις δημιουργικές Ομάδες. Ξεκινούν αρχικά με όραμα και ο αριθμός με σπουδαία στελέχη – μονάδες στο έργο τους – μεγαλώνει… Και ο κύκλος διευρύνεται και η εμπειρία δυναμώνει γρηγορότερα και απ’ τη φωτιά…
Είναι σημαντικό να μοιραζόμαστε… Η Άσπα (κα Χασιώτη) μου έγραψε ότι ένας αγαπημένος της ποιητής λέει: «ο κόσμος υπάρχει μόνον όταν τον μοιραζόμαστε» Είναι καλός ο σκοπός…
Είναι η Εκπαίδευση – με την όποια της πτυχή – που βοηθά στο ρόλο μας. Κι έτσι η έννοια της θυσίας χάνει το νόημά της. Είναι η χαρά ανείπωτη που παίρνουμε από τα χαρούμενα πρόσωπα γύρω μας … και η ενέργεια μετατρέπεται σε δημιουργία…
Η ικανοποίηση των μαθησιακών αναγκών απαιτεί ενναλακτικούς τρόπους προσέγγισης και καινοτόμες εκπαιδευτικές παρεμβάσεις. Η μάθηση γίνεται πολυδιάστατη, προσεγγίζεται διαθεματικά, αναπτύσσοντας ικανότητες 21ουαιώνα μέσα από γνώσεις, δεξιότητες και αξίες.
Σκοπός της διαθεματικής παρέμβασης με αφορμή την Ιστορία, είναι να γνωρίσουν οι μαθητές/τριες το «Χρυσό Αιώνα της Τέχνης», μέσα από δημιουργήματα που σώζονται μέχρι σήμερα, να αναπτύξουν κριτική ικανότητα αναλύοντας την αναγκαιότητα και τον τρόπο δημιουργίας τους, συμμετέχοντας σε δραστηριότητες αναζήτησης, συνδυαστικής προσέγγισης πηγών, συλλογής και παρουσίασης πληροφοριών, παρατήρησης τρισδιάστατων απεικονίσεων, εικαστικής δημιουργίας, κατασκευών και εμβύθισης σε εικονικά περιβάλλοντα για διερεύνηση.
Ας φανταστούμε μαθητές/-τριες και εκπαιδευτικούς να «επισκέπτονται» εικονικά αρχαιολογικούς χώρους, εστιάζοντας σε λεπτομέρειες γλυπτών, υλικών κατασκευής και διακόσμησης. Να παρατηρούν κτήρια, ναούς, αγάλματα, καθημερινά σκεύη… τη διαδικασία κατασκευής τους. Να αναλογίζονται ώς σχεδιάστηκαν επιφάνειες, μοτίβα, σχήματα, καθώς και τη μηχανική στη σύνθεση των δομικών υλικών με τα μέσα της εποχής. Ξεκινώντας με εικασίες, αναγνωρίζουν αντικείμενα μέσα από τη λειτουργικότητά τους, ερευνούν τις ιδιότητές τους, αναζητούν μεθόδους κατασκευής, αναπαράγουν τρόπους μεταφοράς και σύνθεσης δομικών υλικών, συνεργάζονται ανταλλάσσοντας ευρήματα και εξάγοντας συμπεράσματα, ώστε να παρουσιάσουν τα αποτελέσματα διαχείρισης δεδομένων.
Στο πλαίσιο αυτό οι μαθητές μελέτησαν ιστορικές πηγές, συνέλεξαν και συνδύασαν πληροφορίες, «ξεναγήθηκαν» εικονικά με τα ειδικά γυαλιά εμβυθιζόμενοι στο τρισδιάστατο περιβάλλον της Ακρόπολης με τη μορφή που εικάζεται ότι ήταν 2.500 χρόνια πριν, κατασκεύασαν τον Παρθενώνα με δομικά υλικά υπό κλίμακα και με βάση στοιχεία από αναπαραστάσεις επαυξημένης πραγματικότητας και τέλος, επισκέφθηκαν τον Ιερό Βράχο για να εντοπίσουν επί τόπου όλα τα σημεία που εξέτασαν στο πλαίσιο των διαφορετικών ποικίλων σχετικών δραστηριοτήτων. Χρησιμοποίησαν σχέδια μαθημάτων, ψηφιακό οπτικοακουστικό διαδραστικό υλικό ενσωματωμένο στον ατομικό Μαθητικό τους Υπολογιστή, τρισδιάστατες απεικονίσεις, γυαλιά και λογισμικό εικονικής πραγματικότητας της Samsung, για να γνωρίσουν το «Χρυσό Αιώνα της Τέχνης», μέσα από δημιουργήματα που σώζονται μέχρι σήμερα.
Η συγκεκριμένη διαθεματική προσέγγιση, η οποία και βραβεύτηκε πρόσφατα από τα Education Leaders Awards 2019, αποτελεί το έναυσμα για την ανάπτυξη ανάλογων εργασιών εντός και εκτός τάξης.
Στην Ημερίδα (2/3/2019) μίλησαν εξέχουσες προσωπικότητες από την ακαδημαϊκή και πολιτιστική ζωή του τόπου μας και συγκεκριμένα: ο Συγγραφέας, Χρήστος Χωμενίδης, ο γλύπτης, καθηγητής στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, Κώστας Βαρώτσος, o Καθηγητής Φυσικών Καταστροφών στο Πολυτεχνείο Κρήτης, Καθηγητής Μηχανολογίας στο Πανεπιστήμιο Νότιας Καλιφόρνιας και Τακτικό Μέλος της Ακαδημίας Αθηνών, Κώστας Συνολάκης, ο Ομότιμος Καθηγητής Εφαρμοσμένων Μαθηματικών & Αντεπιστέλλον Μέλος της Ακαδημίας Αθηνών, Γιώργος Δάσιος, ο Μαθηματικός και Θεωρητικός Τέχνης, Καθηγητής Σχολής Καλών Τεχνών, Άρης Μαυρομμάτης, οScience Communicator, κοινωνικός επιχειρηματίας και public speaker, Θοδωρής Αναγνωστόπουλοςκαι ο Αντιπρόεδρος του WordlwideEducationτης Microsoft, AnthonySalcito.
Χαιρετισμό απηύθυναν η Βουλευτής και Τομεάρχης Παιδείας της Νέας Δημοκρατίας, Νίκη Κεραμέως και ο Δήμαρχος Αμαρουσίου, Γιώργος Πατούλης. Η Γενική Διευθύντρια Εκπαίδευσης, Ελένη Ι. Δούκα κήρυξε την έναρξη εργασιών της Ημερίδας, o Υπεύθυνος Πληροφορικής & Ψηφιακής Εκπαίδευσης, Βασίλης Οικονόμου έκανε την εισαγωγική εισήγηση και έθεσε τα ερωτήματα που απασχόλησαν Ομιλητές και Σύνεδρους, ενώ ο Διευθύνων Σύμβουλος, Κωνσταντίνος Ι. Δούκας παρουσίασε τις νέες προοπτικές που ανοίγονται για την εκπαίδευση.
Σκοπός της Ημερίδας ήταν να αποσαφηνιστεί ο όρος της προσέγγισης STREAM (Science, Technology, Reading& wRriting, Engineering, Art, Mathematics) ως μετεξέλιξη του STEMκαι του STEAM. Μέσα από τις εμπειρίες ζωής των ομιλητών, έγινε κατανοητό ότι ο συνδυασμός όλων των επιστημών, μαζί με τις δεξιότητες της Γραφής και της Ανάγνωσης, συμβάλλουν σε μια ολοκληρωμένη ακαδημαϊκή και επαγγελματική πορεία. Τις απόψεις αυτές πλαισίωσε δρώμενο του Γιάννη Γουλέ από το Θεατρόνιο καθώς και διαθεματική προσέγγιση από ομάδα μαθητών Γυμνασίου των Εκπαιδευτηρίων Δούκα.
Πρώτα μελετάς τους κανόνες. Ξανά και ξανά… Μέχρι να τους κάνεις «κτήμα» σου. Ενημερώνεσαι…
Μετά έρχεται η βασική σχεδίαση. Σχεδιάζεις τη μελλοντική σου κατασκευή… στο χαρτί. Προβλέπεις λειτουργικότητες, φαντάζεσαι… Προαιρετικά, μεταφέρεις το βασικό σχέδιο στον DigitalDesigner. Κατά την ψηφιακή σχεδίαση πλέον έχεις σημαντικές δυνατότητες όπως: Ιστορικότητα των κινήσεων, επιλογές διόρθωσης, σταδιακής προβολής, τρισδιάστατης απεικόνισης, και πολλά – πολλά άλλα…
Αμέσως μετά η κατασκευή. Μαθαίνεις να συνθέτεις παθητικά δομικά στοιχεία με τα χέρια σου. Σταδιακά εξελίσσονται… γίνονται μηχανισμοί σύνθετοι. Δοκιμάζεις, συνδυάζεις, αναθεωρείς, αλλάζεις… ξεκινάς από την αρχή με βάση κάποια νέα ιδέα αντιμετώπισης του θέματος. Βελτιώνεις, απορρίπτεις τα περιττά στοιχεία, απλοποιείς, ομορφαίνεις, «δυναμώνεις» την κατασκευή.
«Δίνεις ζωή». Φτάνεις στη συναρπαστική στιγμή του προγραμματισμού των κινήσεων της συσκευής… που με κόπο έχεις δημιουργήσει. Συνθέτεις συνδυάζοντας τις διαθέσιμες εντολές με τη μορφή ψηφίδων. Δοκιμάζεις τη λειτουργία τους και την επίδραση στην κατασκευή. Ελέγχεις τη συμπεριφορά της με βάση τη σύνθεση που έχεις αναπτύξει. Αυτοματοποιείς επαναλαμβανόμενες κινήσεις, απλοποιείς, σχολιάζεις για να θυμάσαι. Δοκιμάζεις ξανά, αλλάζεις, κάνεις λιγότερο «φλύαρο» τον κώδικα. Βελτιώνεις την κίνηση της κατασκευής. Την κάνεις ταχύτερη…
Και μετά κερδίζεις… Όχι απαραίτητα τον αγώνα… Κέρδισες σε γνώσεις, σε δεξιότητες, σε αξίες. Έχεις ήδη καταφέρει πολλά… Κουράστηκες, εκνευρίστηκες, συνεργάστηκες, έψαξες, βρήκες λύσεις, συνδύασες, έμαθες, μετέφερες γνώσεις και εμπειρίες, χάρηκες, συγκινήθηκες…
Στον Βαγγέλη, τον Πάνο, τον Σωτήρη, στην Δημητρία, στον Φίλιππο, στο Νικόλα, στη Μαρία-Ολυμπία, στην Ελένη – Παρασκευή, στο Χρήστο, στον Αντώνη, στη Χαρίκλεια, στην Κατερίνα, στον Ρήγα…
Είναι τόσα πολλά που μπορούν να πουν όσοι ασχολούνται με την εκπαίδευση μεταξύ τους, ανεξάρτητα απο τη χώρα που ζουν και δραστηριοποιούνται …ακόμα και αν δεν μιλούν τη ίδια φυσική γλώσσα.
Ίδιες αξίες, παραπλήσιες ιδέες για το πώς θα βοηθηθούν οι μαθητές να «προχωρήσουν» τη σκέψη τους, να διευρύνουν τους ορίζοντές τους, να «δουν» τις αλήθειες της εκπαίδευσης …να καινοτομήσουν.
Το σλάιντ απαιτεί την χρήση JavaScript.
Οι τεχνικές παρόμοιες, τα εργαλεία ίδια, οι μεθοδολογίες κοινές. Οι ιδέες προσέγγισης και αξιοποίησης αλλάζουν. Αυτά συζητούνται όταν βρίσκονται άνθρωποι από διαφορετικές χώρες με κοινό χαρακτηριστικό την ένταση της προσπάθειας, για την εξέλιξη της εκπαιδευτικής διαδικασίας.
Παλεστρίνα – Ρώμη. Σε ένα εκπληκτικής ομορφιάς τόπο με σημαντική ιστορία και μνημεία (στο πλαίσιο προγράμματος Projet VERT – ERASMUS+) δέκα εκπαιδευτικοί παρουσιάζουν εκπαιδευτικές προσεγγίσεις, παρακολουθούν πρότυπες διδασκαλίες με μαθητές, συζητούν ανταλλάσσοντας απόψεις, προτείνουν και σχεδιάζουν δράσεις, προβληματίζονται σκεπτόμενοι, προγραμματίζουν ενέργειες για το μέλλον της περιβαλλοντικής εκπαίδευσης σε ευρωπαϊκό επίπεδο.
Τα όποια προβλήματα ίδια. Το βασικότερο που απασχόλησε τη συνάντηση είναι το πώς θα ευαισθητοποιήσουμε τους μαθητές μας σε θέματα που αφορούν στο περιβάλλον. Πώς θα τους κινητοποιήσουμε να προσέξουν, να αφιερώσουν χρόνο, να συμμετέχουν, να αγαπήσουν τον μικρόκοσμο που τους περιβάλλει αρχικά, να κατανοήσουν πώς μπορούν ως μονάδες αλλά και ως μέλη ομάδων να συμβάλουν στην όποια αλλαγή …να δράσουν συντονισμένα και …μαζί.
Στο πλαίσιο αυτό οι εκπαιδευτικοί, πάνω απ’ όλα επικοινωνούν με κάθε μέσο, όχι απαραίτητα με την κοινή τους γλώσσα (αν και σημαντική παράμετρος), συγχρωτίζονται, συντονίζονται …μαθαίνουν ο ένας από τα επιτεύγματα του άλλου…
Δεν είναι μια συγκινητική, μαγικά δυναμική διαδικασία …η εκπαίδευση;
Υ.Γ. Ευχαριστώ πολύ τα μέλη της αποτελεσματικής αυτής ομάδας, τα παιδιά που μας εξέπληξαν και μας εκπλήσσουν συνεχώς με την όρεξη και τη σοβαρότητά τους …και φυσικά την Ελένη, την Μικαέλλα, τον Ηλία, για την ευκαιρία και την άψογη – δημιουργική συνεργασία μας…
Στη σύγχρονη εποχή, όπου οι πληροφορίες συνεχώς αυξάνονται, η ικανοποίηση των μαθησιακών μας αναγκών απαιτεί τη μετάβαση από παραδοσιακές …σε καινοτόμες εκπαιδευτικές παρεμβάσεις. Η μάθηση γίνεται πολυδιάστατη, προσεγγίζεται διαθεματικά, καταλήγοντας στην ανάπτυξη ικανοτήτων του 21ου αιώνα μέσα από Γνώσεις, Δεξιότητες και Αξίες. Η διαθεματική, ολιστική εκπαιδευτική παρέμβαση με αφορμή την Ιστορία, αποσκοπεί στο να γνωρίσουν οι μαθητές το «χρυσό αιώνα της τέχνης», τα εκπληκτικά δημιουργήματα που σώζονται ακόμη και σήμερα, να αναπτύξουν κριτική ικανότητα αναλύοντας και εξηγώντας την αναγκαιότητα αλλά και τον τρόπο δημιουργίας τους μέσα από δραστηριότητες αναζήτησης, κριτικής προσέγγισης πηγών, συλλογής και παρουσίασης πληροφοριών, παρατήρησης τρισδιάστατων απεικονίσεων, εμβύθισης σε εικονικά περιβάλλοντα, εικαστική δημιουργία και κατασκευές.
Το σλάιντ απαιτεί την χρήση JavaScript.
Στο εργαστήριοτου 5ου Πανελλήνιου Εκπαιδευτικού Συνεδρίου Κεντρικής Μακεδονίας για τις ΤΠΕ, οι συμμετέχοντες φορώντας τα ειδικά γυαλιά, είχαν την ευκαιρία να εμβυθιστούν στο περιβάλλον, παρατηρώντας κτίσματα, ναούς, αγάλματα, έπιπλα, σκευή – στοιχεία της καθημερινής ζωής, …με χρώματα. Επιλέγουν και εισέρχονται στο εσωτερικό ναών και κτισμάτων αισθανόμενοι ως αρχαίοι Έλληνες που πλαισιώνονται από τα καθημερινά τους αντικείμενα. «Διέρχονται» από τα Προπύλαια θαυμάζοντας τη μοναδική έγχρωμη οροφή, όπως υλοποιήθηκε κατά τη διάρκεια της «χρυσής εποχής».. Ο «Ξεναγός» δίνει πληροφορίες και η εικονική περιήγηση(VR) κάνει το ταξίδι στο παρελθόν μια πραγματική εμπειρία. Ο περιηγητης απολαμβάνει τη θέα (εσωτερική και εξωτερική). Βρίσκει και περιεργάζεται χαμένα ή σπασμένα αγάλματα πλέον, στην προηγούμενη κατάστασή τους με χρώματα και «ζωντάνια».
Κι εκεί* … έτσι …με τον τρόπο αυτό, επιβεβαιώνεις τις αρχικές σου σκέψεις… Βλέπεις τη χαρά της αναζήτησης, τη χαρά της ανακάλυψης, τη χαρά της κατάκτησης … στα πρόσωπα …και κυρίως στα σπινθηροβολία μάτια των παιδιών. Ναι. Άξιζε και αξίζει να ασχολείσαι με τη φωτεινή, τη χρήσιμη πλευρά της Τεχνολογίας. Αξίζει να αφιερώνεις το μεγαλύτερο χρόνο της ημέρας στο να κάνεις χρήσιμες τις συσκευές …και στην εκπαιδευτική διαδικασία. Αξίζει να προσπαθείς να καλλιεργείς με τα λίγα ή περισσότερα μέσα, ικανότητες του 21ουαιώνα στους μαθητές. Μια μικρή διδακτική έκπληξη, ένα απλό σενάριο αξιοποίησης, καλή διάθεση και φαντασία, είναι τα υλικά της συνταγής. Δεν πετυχαίνει πάντα… όταν όμως πετυχαίνει, όλα γίνονται καλύτερα όλα προχωρούν ένα …έστω μικρό βήμα, …πιο πέρα. Έκφραση, ευρηματικότητα, συνδυαστική σκέψη, τήρηση κανόνων και οδηγιών, συνεργασία, δημιουργία, δεξιότητες, θετική έκθεση στην ολομέλεια, ενθάρρυνση… Απ’ όποια οπτική γωνία κι αν το δεις υπάρχει ένα κέρδος, ένα καταστάλαγμα γνώσης, …για όλους μας. Kάτι μαγικό μου μας κάνει να θέλουμε να διευρύνουμε ορίζοντες, να εξερευνούμε νέα πράγματα, να μαθαίνουμε, να συνεχίζουμε βελτιούμενοι…
Ευχαριστώ τα Παιδιά. Ευχαριστώ τις Μητέρες. Ευχαριστώ τους Παιδαγωγούς. Ευχαριστώ τους Συνεργάτες. Ευχαριστώ τα Εκπαιδευτήρια Δούκα που μου έδωσαν την ευκαιρία… Ήταν μια έκπληξη …μια δημιουργική, ευχάριστη και χρήσιμη εμπειρία, …απ’ αυτές που μένουν στη σκέψη για πάντα…
Δευτέρα 19 Μαρτίου, 2018, Ίδρυμα Μιχάλης Κακογιάννης.H Microsoft αφιέρωσε την ημέρα στο να εμπνεύσει τα νέα κορίτσια να ασχοληθούν με τις θετικές επιστήμες, την Πληροφορική και την Τεχνολογία γενικότερα. Μέσα από διαδραστικά μαθήματα, ομιλίες και workshop, προσπαθήσαμε να εξάψουμε τη φαντασία, να υποκινήσουμε την περιέργεια, να ενισχύσουμε τη δημιουργικότητα, να «ξεκλειδώσουμε» ταλέντα και δυναμικό, αλλά πάνω από όλα να δουλέψουμε μαζί με τις μαθήτριες ηλικιών από 11 έως και 18 για να αγαπήσουν τις θετικές επιστήμες και να κατανοήσουν τις δυνατότητες που ανοίγονται μπροστά τους με την εξέλιξη της Tεχνολογίας.
Το σλάιντ απαιτεί την χρήση JavaScript.
Coding …με ένα 3D περιβάλλον οπτικοποιημένου προγραμματισμού (Microsoft KODU). Οι μικρότερες μαθήτριες (Δημοτικό), κατάφεραν να δημιουργήσουν ένα ψηφιακό τρισδιάστατο παιχνίδι, όπου δύο avatars (σε ένα μικρόκοσμο που υλοποίησαν), καθοδηγούμενα απο δύο παίχτριες «έτρωγαν» μήλα και κέρδιζαν βαθμούς…
Το σλάιντ απαιτεί την χρήση JavaScript.
Coding & Robotics …με το περιβάλλον (EV3), όπου οι μεγαλύτερες μαθήτριες (Γυμνάσιο), κατάφεραν να συνθέσουν με απλά δομικά υλικά και ενεργό εξοπλισμό, ένα όχημα στο οποίο έδωσαν κίνηση, μέσω οπτικοποιημένων εντολών, αξιοποιώντας προγραμματιστικές δομές που μόλις είχαν μάθει.
Το πρόγραμμα της ημέρας σε ηλικιακές ομάδες στις οποίες παρουσιάστηκαν διαφορετικά θέματα:
Ίδρυμα Ευγενίδου, 9 Απριλίου 2017. Συμμετοχή στην ημερίδα που διοργάνωσε η Χαρισμάθεια, με θέμα: «Για έναΣχολείο με Προσωπικότητα».
«Ονειρευόμαστε μία εκπαίδευση που να απευθύνεται σε κάθε παιδί ξεχωριστά. Θέλουμε μία εκπαίδευση που να δίνει τον χώρο σε όλους να ταιριάξουν. Να τους βοηθάει να βρουν την προσωπική τους ματιά. Χρειαζόμαστε τη διαφορετικότητα του καθενός, για να μπορέσουμε, μέσα από αυτή, να πληθύνουμε το πόσα μπορεί να κάνει το σύνολο! Θέλουμε να σχεδιάσουμε την εκπαίδευση ξανά, έτσι ώστε …»
Η εισήγηση με τίτλο: «Ψηφιακό διαδραστικό υλικό στις μεθοδολογίες εκπαίδευσης: Η στροφή σε Μαθητοκεντρικά Μοντέλα Μάθησης» περιελάμβανε σε γενικές γραμμές: «Είναι γεγονός πως μια ριζική αναδιοργάνωση του ρόλου του εκπαιδευτικού στην τάξη απαιτεί, σεπολλές περιπτώσεις, αλλαγή συνηθειών και εκ βάθρων αναθεώρηση των παιδαγωγικών του αντιλήψεων αλλά και
καλή προετοιμασία με ταυτόχρονη παροχή σύγχρονων «εργαλείων». Στόχος η στροφή σε Μαθητοκεντρικά Μοντέλα Μάθησης με βάση την καινοτόμο πρωτοβουλία που ξεκίνησε το 2007 και είχε ως στόχο τη βελτίωση της μαθησιακής εμπειρίας των διδασκομένων, προσαρμόσαμε το ρόλο του εκπαιδευτικού ώστε να καλλιεργεί στους μαθητές του ικανότητες του 21ου αιώνα ως αποτέλεσμα όχι μόνο γνώσεων αλλά και δεξιοτήτων, στάσεων ζωής και αξιών. Σκοπός μας ήταν και είναι ο εκπαιδευτικός να γίνεται σταδιακά ο διαχειριστής της μάθησης, που καθοδηγεί τους μαθητές στο να αναζητούν μόνοι τους τις πληροφορίες και να δημιουργούν το δικό τους εκπαιδευτικό υλικό, ως μέρος μιας δημιουργικής και ευχάριστης διαδικασίας. Επιτελεί πλέον, το ρόλο του συνεργάτη, παρά του καθοδηγητή της εργασίας του μαθητή. Δεν αποτελεί το μοναδικό φορέα έγκυρης γνώσης αλλά τον σύμβουλο που θα συνδράμει στις προσπάθειες του εκπαιδευόμενου και θα τον βοηθήσει να ανακαλύψει και να οργανώσει τη «δική» του γνώση, με τρόπο που να αρμόζει στον προσωπικό του τρόπο μάθησης…»
…Ευχαριστώ που μου δώθηκε η ευκαιρία και η δυνατότητα να μιλήσω για μια προσπάθεια πολλών ανθρώπων τόσα πολλά χρόνια. [Β.Ο. 2017]
Είναι γεγονός πως μια ριζική αναδιοργάνωση του ρόλου του εκπαιδευτικού στην τάξη απαιτεί, σε πολλές περιπτώσεις, αλλαγή συνηθειών και εκ βάθρων αναθεώρηση των παιδαγωγικών του αντιλήψεων αλλά και καλή προετοιμασία με ταυτόχρονη παροχή σύγχρονων “εργαλείων”.
Σκοπός και στόχοι
Αρχικός σκοπός είναι η στροφή σε …Μαθητοκεντρικά Μοντέλα Μάθησης μέσα από κατάλληλα διαμορφωμένο εκπαιδευτικό υλικό το οποίο αναπτύσσει μεθοδολογία προσέγγισης της γνώσης, προσφέρει πολλαπλές αναπαραστάσεις, πολλαπλές πηγές, υποκινεί αλλά και βοηθά τη διερεύνηση, αξιολογεί αποκτήθησες γνώσεις …στην δημιουργία του οποίου πρωταρχικό ρόλο, αν όχι κύριο, έχει ο Εκπαιδευτικός.
Με στόχο τη βελτίωση της μαθησιακής εμπειρίας των διδασκομένων, προσαρμόζουμε το ρόλο του εκπαιδευτικού ώστε να καλλιεργεί στους μαθητές του ικανότητες του 21ου αιώνα ως αποτέλεσμα όχι μόνο γνώσεων αλλά και δεξιοτήτων, στάσεων ζωής και αξιών. Ο Εκπαιδευτικός γίνεται σταδιακά ο διαχειριστής της μάθησης, που προτρέπει τους μαθητές στο να αναζητούν και να επιλέγουν μόνοι τους τις πληροφορίες και να δημιουργούν το δικό τους εκπαιδευτικό υλικό, ως μέρος μιας δημιουργικής και ευχάριστης διαδικασίας. Επιτελεί πλέον, το ρόλο του συνεργάτη, παρά του καθοδηγητή της εργασίας του μαθητή. Δεν αποτελεί το μοναδικό φορέα έγκυρης γνώσης αλλά τον σύμβουλο που θα συνδράμει στις προσπάθειες του εκπαιδευόμενου και θα τον βοηθήσει να ανακαλύψει και να οργανώσει τη “δική” του γνώση, με τρόπο που να αρμόζει στον προσωπικό του τρόπο μάθησης.
Η ανάγκη
Από το στατικό κείμενο και την εικόνα, στον ήχο και την… κίνηση. Από το εγώ στο εμείς. Από το μέρος στο όλον. Απαντώντας στην πρόκληση που θέτουν τα νέα δεδομένα στην εκπαίδευση, εργαζόμαστε πάνω στα χαρακτηριστικά, …στο τι χρειαζόμαστε (ως μαθητές, εκπαιδευτικοί και γονείς), για την ομαλή εισαγωγή και κυρίως την αξιοποίηση της τεχνολογίας στην εκπαιδευτική διαδικασία; Πόσο εύκολο είναι να περάσουμε από το κείμενο και την εικόνα, στον ήχο και… την κίνηση; Ποιος είναι ο ρόλος των αισθήσεων στην εκπαιδευτική διαδικασία; Πώς μπορούμε να εφοδιάσουμε τον εκπαιδευτικό και με ποια εργαλεία ώστε να αλλάξει η στάση του, να προσαρμοστεί στα σύγχρονα δεδομένα, ή και να μάθει να προσαρμόζεται συνεχώς, να αξιοποιεί όσο το δυνατόν περισσότερες μεθοδολογίες, να τις εξελίσσει, να αναπτύσσει δικές του προς όφελος των μαθητών του και της μετέπειτα πορείας τους;
Τα μέσα
Η καινοτομία βασίζεται σε τέσσερεις πυλώνες:
Οι μαθητές απολαμβάνουν πραγματικά τις Τεχνολογίεςεπειδή τους βοηθούν να σκέφτονται.
Τα ενδιαφέροντακαι οι ανάγκεςτων μαθητών τοποθετούνται στον πυρήνα της διαδικασίας.
Οι συσκευές (υπολογιστικές «μηχανές»)γίνονται ολοένα και πιο φιλικές, πιο αυτόνομες, ενώ παράλληλα παρουσιάζουν την τάση να μειώνουν το χρόνο που πρέπει να αφιερώσουμε για να αποκτούμε δεξιότητες χρήσης.
Το λογισμικό προσαρμόζεταιολοένα και περισσότερο στις απαιτήσειςαλλά και τις δυνατότητες του χρήστη, ανάλογα με την ηλικιακή ζώνη στην οποία ανήκει και κατά συνέπεια, αξιοποιεί τις καινοτόμες λύσεις που προσφέρει η εξέλιξη του υλικού.
Όλο και περισσότεροι μαθητές πλέον αποκτούν τον προσωπικό τους Μαθητικό Υπολογιστή για την ευκολότερη πρόσβαση στην ενημέρωση, την επικοινωνία αλλά κυρίως τη γνώση. Λόγω της τεράστιας ποσότητας διαθέσιμου διαδραστικού υλικού, τα μαθήματα μπορούν να γίνονται διαρκώς πιο αλληλεπιδραστικά, να παρακινούν και βοηθούν τους μαθητές να μαθαίνουν με το δικό τους ρυθμό.
Η συνεχής δημιουργία νέων διαδραστικών πολυμεσικών ψηφιακών βιβλίωνείναι μια σημαντική προσπάθεια προς αυτή την κατεύθυνση. Στόχο έχει να εμπλουτίσει τη “φαρέτρα” του Εκπαιδευτικού, του Μαθητή αλλά και του Γονιού, ώστε να μετατραπεί η μάθηση σε μία δημιουργική, ευχάριστη, χρήσιμηκαι αποτελεσματικήδιαδικασία.
Η μεθοδολογία
Αρχικά, συζητάμε τις προτεινόμενες αλλαγές– προσαρμογές της μεθοδολογίας προκειμένου να προσδώσουμε υπεραξία στο εκπαιδευτικό υλικό. Μελετάμε τη σχετική διεθνή και ελληνική βιβλιογραφία.
Καταγράφουμε το σκοπό, τους στόχους και τις μέθοδους αξιολόγησης του έργου για τη διαρκή του προσαρμογή – βελτίωση. Αλλάζουμε τον εξοπλισμό της αίθουσαςώστε να εξυπηρετεί τις νέες ανάγκες και να προσαρμόζεται στις νέες απαιτήσεις της εκπαιδευτικής διαδικασίας, διευκολύνοντας την ανάπτυξη διαφορετικών μορφών επικοινωνίας και εργασίας μεταξύ μαθητών και εκπαιδευτικών. Η διάταξη είναι πλέον απολύτως ευμετάβλητη χάρη στον ασύρματο εξοπλισμό, τη φορητότητα των Μαθητικών Υπολογιστών, αλλά και τα ατομικά θρανίατων μαθητών, τα οποία μπορούν να ενώνονται μεταξύ τους σε ποικίλους σχηματισμούς εξυπηρετώντας διαφορετικούς εκπαιδευτικούς στόχους.
Θέτουμε τις αρχικές προδιαγραφέςτων νέων ψηφιακών διαδραστικών βιβλίωνκαι βοηθημάτων. Κάθε θεματική περιοχή διαθέτει κατάλληλο πολυμεσικό υλικό(ήχος, εικόνα, κίνηση, εννοιολογικοί χάρτες, συστήματα αυτο-αξιολόγησης) ώστε να δημιουργεί πολλαπλές αναπαραστάσειςστους μαθητές, ειδικά για τις δυσνόητες έννοιες. Η σύγχρονη αισθητικήείναι καθοριστικός παράγοντας ώστε οι εμπλεκόμενοι να γίνουν “θετικά κείμενοι” με τα σχολικά αναγνώσματα.
Οι εκπαιδευτικοί μαθαίνουν να επιλέγουν, να μεταλλάσσουν και να δημιουργούν εκπαιδευτικό υλικότο οποίο αποτελεί τη βάση των διαδραστικών βιβλίων. Εκπαιδεύονται παράλληλα, όχι μόνο στη χρήση αλλά και στην αξιοποίηση των ψηφιακών εργαλείων και των εφαρμογών του Διαδικτύου.
Η δημιουργία
Τα ψηφιοποιημένα βιβλία εμπλουτίζονται με πολυτροπικά κείμενα τα οποία χρησιμοποιούν συνδυασμό σημειωτικών τρόπων για τη μετάδοση μηνυμάτων.Η ποιότητα των φωτογραφιών, ο τύπος της γραμματοσειράς, το μέγεθος και η ποιότητα του video, ο τρόπος εμφάνισης, η επιλογή των σημείων πληροφόρησης είναι σημαντικοί παράγοντες. Συντελούν στην πολυτροπικότητα του κειμένου, η οποία, με τη σειρά της, οδηγεί στην εύκολη πρόσληψη εννοιών και στην απόλαυση του αναγνώστη.Στο τέλος κάθε ενότητας ενσωματώνονται συστήματα αυτο-αξιολόγησης με ερωτήσεις κλειστού τύπου που άμεσα αξιολογούν την προσπάθεια, με στόχο την όσο το δυνατόν καλύτερη εμπέδωση της ύλης.
Ενσωματώνονται διαδραστικά περιβάλλοντα ώστε οι μαθητές να μπορούν να δημιουργούν εκπαιδευτικό υλικό μέσα από διαθεματικές προσεγγίσεις, ως εναλλακτική μέθοδο κατανόησης εννοιών. Για παράδειγμα, στο μάθημα της Βιολογίας δίδεται πρόσβαση σε τρισδιάστατες εικόνες της ανθρώπινης καρδιάς. Ελέγχεται η γωνία θέασης ώστε να γίνει κατανοητή η κυκλοφορία του αίματος στις αρτηρίες. Αντίστοιχα, στα Μαθηματικά, ένα βίντεο καθοδηγεί τους μαθητές στη σταδιακή επίλυση ενός προβλήματος, ή στην ανακάλυψη των πλευρών ενός πολυγώνου και των τμημάτων από τα οποία αποτελείται ένα στερεό. Δοκιμάζουν, τα αποτελέσματα που προκύπτουν από αλλαγές των τιμών μιας συνάρτησης ή και τη συμπεριφορά ενός εγγεγραμμένου τριγώνου σε κάθε αλλαγή της ακτίνας του κύκλου… Οι μαθητές στις σελίδες του ψηφιακού τους βιβλίου, είναι πλέον σε θέση να ανακαλύπτουν τη γνώση μέσα από διαδραστικούς χάρτες και εικονικές επισκέψεις σε τοποθεσίες, μουσεία, αρχαιολογικούς χώρους και πόλεις.
Οι βασικές αρχές
Οι έξι αρχές που αξιοποιούμε και συνδέονται με αντίστοιχες ψηφιακές εφαρμογές, συνοψίζονται στα εξής:
Οργανώνω την εργασία μου, τη μελέτη μου ή και τις υποχρεώσεις μου, μέσω του ψηφιακού ημερολογίου και σημειωματαρίου.
Δημιουργώ, μέσω απλών εφαρμογών, ψηφιακό εκπαιδευτικό υλικό και πολυμεσικές παρουσιάσεις.
Αποκτώ γνώσεις για μια θεματική ενότητα, μέσω πολλαπλών αναπαραστάσεων και διαθεματικών προσεγγίσεων, που παρέχει ένα σύγχρονο διαδραστικό ψηφιακό βιβλίο.
«Γράφω» με το δάχτυλο, τη γραφίδα, το πληκτρολόγιο ή και τη φωνή μου.
Σχεδιάζω αξιοποιώντας με ευκολία πολυμεσικό υλικό.
Αξιολογώ τις γνώσεις μου μέσα από ένα ευχάριστο περιβάλλον, που δεν ασκεί κριτική στην κάθε μου προσπάθεια…
Διασκεδάζω μέσα από επιλεγμένες εφαρμογές ελεύθερου χρόνου και νοητικά παιχνίδια.
Συμπεράσματα
Κατά τη διαδικασία προσαρμογής στις νέες μεθοδολογίες, δύο χαρακτηριστικά διαδραματίζουν καθοριστικό ρόλο: Η συνεργασία των οικογενειών των μαθητών, οι οποίες είναι πολύ ενθουσιώδεις με την ιδέα, και η διάθεση των εκπαιδευτικών να αλλάξουν ριζικά τον “παραδοσιακό” ρόλο τους, να προσαρμόσουν τις διδακτικές μεθοδολογίες και να αξιοποιήσουν τα σύγχρονα “εργαλεία”.
«…Η μελέτη χωρίς επιθυμία κλειδώνει τη μνήμη και δεν συγκρατεί τίποτα από αυτά που δέχεται…». Με τις νέες αυτές προσεγγίσεις προσπαθούμε να δημιουργήσουμε την επιθυμία για μάθηση. Το διαδραστικό υλικό και το εύχρηστο λογισμικό που έχει στη διάθεσή του ο εκπαιδευτικός, εμπλουτίζει τα μαθήματά του, δημιουργεί πολλαπλές αναπαραστάσεις στους μαθητές με στόχο την κινητοποίησή τους.
Προκαλούμε το ενδιαφέρον των μαθητών, ώστε να καλλιεργήσουμε ικανότητες του 21ου αιώνα, ως αποτέλεσμα γνώσεων, δεξιοτήτων, στάσεων και αξιών. Στην προσπάθειά μας αυτή, εμπλέκουμε τους εκπαιδευτικούς στη δημιουργία υλικού. Στο νέο “οικοσύστημα” προσαρμόζουμε το εκπαιδευτικό μας υλικό το οποίο εμπλουτίζουμε και επιλέγουμε ψηφιακές εφαρμογές με στόχο τη δημιουργία, την κατανόηση, την ανάλυση, τη σύνθεση, την εφαρμογή των γνώσεων και την αξιολόγηση.
Η αποδοχή και η αξιοποίηση του έργου από του μαθητές, τους γονείς τους, αλλά και την εκπαιδευτική κοινότητα γενικότερα, ξεπερνούν τις αρχικές μας προσδοκίες. Το ζητούμενο είναι: αν η εμπειρία που αναπτύσουμε στο θέμα και με βάση την κλίμακα εφαρμογής, γινόμαστε και κατά πόσο, χρηστικοί στην εκπαιδευτική πρακτική…
Ετικέτα ποιότητας για το έργο: Passeurs de Loire, Passeurs d’Europe το οποίο αφορά στη συνεργασία δύο σχολείων, (από διαφορετικές χώρες) των οποίων οι μαθητές χρησιμοποιούν τη γαλλική γλώσσα ως εργαλείο διαπολιτισμικής προσέγγισης και επικοινωνίας. Μέσα από μια ποικιλία δραστηριοτήτων οι Έλληνες μαθητές (επιπέδου A2 DELF) είχαν την ευκαιρία:
να επικοινωνήσουν με τους Γάλλους συμμαθητές τους μέσω της ξένης γλώσσας που διδάσκονται,
ν’ ανταλλάξουν στοιχεία της καθημερινότητάς τους μέσω ψηφιακών εργαλείων σύγχρονης επικοινωνίας (Chat, Skype, Linoit),
να εμβαθύνουν σε πολιτιστικά θέματα και να διευρύνουν τους ορίζοντές τους.
…από μαθητές για μαθητές, εκπαιδευτικούς και γονείς…
Μια μικρή ομάδα μαθητών που οργανώνει μια ημερίδα για τον «μετά – επιστημονικό»κλάδο «Science Technology Engineering Mathematics«. Μια προσέγγιση στην Εκπαίδευση που σχεδιάζεται ώστε στη διδασκαλία των Μαθηματικών και των Φυσικών Επιστημών, (η οποία είναι ζωτικής σημασίας για μια βασική κατανόηση του σύμπαντος), να εισαχθούν οι Τεχνολογίες και η Επιστήμη των Μηχανικών, (οι οποίες αποτελούν για τον άνθρωπο τα μέσα αλληλεπίδρασης με το σύμπαν). Όταν οι μαθητές αναλαμβάνουν πρωτοβουλίες και μαθαίνουν να μας δείχνουν το δρόμο…
Μεγάλη έκπληξη αποτέλεσε για μένα η εμπειρία που αποκόμησα από την πρόσκληση και τη συμμετοχή μου ως ομιλητή, στην ημερίδα που διοργάνωσαν οι εκπαιδευτικοί του 4ου Δημοτικού Σχολείου Βούλας σε συνεργασία με το Σύλλογο Γονέων και Κηδεμόνων. Στόχος της ημερίδας ήταν οι μαθητές του Δημοτικού να γνωρίσουν την Εκπαιδευτική Ρομποτική, τον Προγραμματισμό και το Ανοικτό Λογισμικό, στο πλαίσιο της Ευρωπαϊκής Εβδομάδας Ρομποτικής. Στα εργαστήρια (workshops) που προηγήθηκαν και ακολούθησαν των τριών ομιλιών, οι μαθητές πλοηγήθηκαν σε ένα περιβάλλον οπτικοποιημένου προγραμματισμού KODU και σε συνεργασία με τους γονείς τους, δημιούργησαν το πρώτο τους τρισδιάστατο παιχνίδι. Ευχαριστώ γιατί μου δώθηκε η ευκαιρία να γνωρίσω ανθρώπους με διάθεση να ταράξουν τα νερά. Ελπίζω μαθητές και γονείς να το χάρηκαν όσο κι εγώ.
Μια ομάδα, μία συνάντηση, μια όμορφη και ήσυχη ευρωπαϊκή πόλη (Βαρσοβία), μια εφαρμογή με στόχο τη δημιουργία ενός ακόμη εκπαιδευτικού περιβάλλοντος – χρήσιμο εργαλείο στη φαρέτρα του εκπαιδευτικού.
Ένα σχετικό εσωτερικό ερώτημα με αφορμή τη συμμετοχή σε oμάδες σαν και αυτή, με αφορμή τα όσα συνήθως κάνουμε προς αυτή την κατεύθυνση. Πως θα κεντρίσουμε το ενδιαφέρον των μαθητών μας; Είναι τα περιβαλλόντα αυτά που θα κεντρίσουν τη φαντασία των μαθητών και θα βοηθήσουν στην καλιέργεια δεξιοτήτων; Ένα είναι σίγουρο: Τέτοιου είδους συνεργασίες τονώνουν τις προσπάθειες, φέρνουν σε επαφή ανθρώπους με κοινά οράματα που ανταλλάσσουν τεχνογνωσία και καλές πρακτικές… Το έργο Make World, στο οποίο εμπλέκονται 3 ευρωπαϊκές χώρες (Ελλάδα, Ισπανία και Πολωνία) έχει ως στόχο τη δημιουργία μιας πλατφόρμας που θα παρέχει εργαλεία και μεθοδολογίες για την απόκτηση γνώσεων και την ανάπτυξη δεξιοτήτωνΦυσικής (Science), Τεχνολογίας (Technology), της Εφαρμοσμένης Μηχανικής (Engineering) και Μαθηματικών (Mathematics) (STEM). Η ανάπτυξη αυτών των δεξιοτήτων είναι σημαντική, καθώς παρατηρείται μια σημαντική μείωση στο ενδιαφέρον των νέων για μαθήματα STEM, ειδικά στα κορίτσια, των οποίων η παρουσία στον τομέα της τεχνολογίας έχει μειωθεί από 35% το 1980 σε 15% (Inspiring Girls Now in Technology Education).
Seattle & Redmond – WA USA – 27/4 μέχρι 4/5/2015, E2 – Global Educator Exchange. 10 ώρες πίσω στο χρόνο, σε σχέση με την Ελλάδα. Όλα τόσο διαφορετικά… Όταν ζεις κάτι που μόνο στις τηλεοράσεις έβλεπες μικρός (γιατί τώρα πού χρόνος για τέτοιες «πολυτέλειες»), όταν γίνεσαι μέλος μιας ομάδας που καθημερινά ψάχνει τρόπους να αλλάξει την εκπαίδευση (άλλοι με μικρές μετατοπίσεις και άλλοι με τεράστιες αλλαγές), όταν 270 άνθρωποι από όλες τις γωνιές του κόσμου «μαθαίνουν» να μιλούν την ίδια γλώσσα, όταν γνωρίζεις από κοντά και συζητάς με ανθρώπους που δημιούργησαν το λογισμικό που χρησιμοποιούμε χρόνια τώρα οι περισσότεροι, όταν επιλέγεσαι να είσαι σε μια ομάδα δεκατριών ανθρώπων (Fellows), που θα κρίνουν τις εργασίες των ανά τον κόσμο καινοτόμων εκπαιδευτικών, όταν μιλάς μέσω τηλεδιάσκεψης με τον εμπνευσμένο εκπαιδευτικό από την kakuma λέγοντάς σου ότι του έφτιαξες την ημέρα, …τότε σίγουρα είσαι μέλος ενός μεγάλου γεγονότος …
Σημαντικές εμπειρίες που δεν τις ζεις κάθε μέρα, όπως
Να γνωρίζεσαι με εκπαιδευτικούς από όλο τον κόσμο, μέσα σε ένα «μωσαϊκό» ιδεών και έργων με στόχο τον εκσυγχρονισμό και τη βελτίωση της εκπαιδευτικής διαδικασίας…
Να έχεις δίωρες συναντήσεις:
με την ομάδα ανάπτυξης του Office Mix και να συζητάς το project plan καθώς και τις παρατηρήσεις γύρω από το περιβάλλον και την βελτίωσή του…
με την ομάδα ανάπτυξης του SWAY και να συζητάς το μέλλον του λογισμικού και πώς αυτό μπορεί να γίνει χρήσιμο εκπαιδευτικό εργαλείο…
με την ομάδα ανάπτυξης και προώθησης του ΟneNote και να συζητάς την πορεία του προϊόντος και τις δυνατότητες που θα ήθελες να προσφέρει στους χρήστες του μαθητές και εκπαιδευτικούς…
Να συναντάς στο χώρο εργασίας τους τα υψηλόβαθμα στελέχη της ιεραρχίας της Microsoft (Σάτια Ναντέλα – Διευθύνων Σύμβουλος -Microsoft).
Να αξιολογείς τα παραγόμενα, κατά τη διάρκεια της παγκόσμιας συνάντησης, έργα των ομάδων εργασίας με μέλη – εκπαιδευτικούς από όλες τις χώρες, με κατηγορίες κριτηρίων που αναφέρονται σε ολόκληρο το φάσμα της εκπαίδευσης και των ικανοτήτων των εκπαιδευτικών…
Να σου δίνεται η ευκαιρία να παρουσιάσεις τη δουλειά που γίνεται τόσα χρόνια τώρα στα Εκπαιδευτήρια Δούκα γύρω από την αξιοποίηση της τεχνολογίας στην εκπαιδευτική διαδικασία μπροστά σε σημαντικούς ανρθώπους στο χώρο της εκπαίδευσης αλλά και της τεχνολογίας.
Να ξεναγείσαι με άκρα εμπιστευτικότητα στο «έξυπνο σπίτι του μέλλοντος» της Microsoft, όπου πραγματικά οι τεχνολογικές λύσεις διευκόλυνσης της καθημερινότητας σου «κόβει την ανάσα» και σε κάνει να πιστεύεις ότι έκανες καλά που επέλεξες να ασχολείσαι με την τεχνολογία…
Να επισκέφτεσαι τις δύο πραγματικές πολιτείες εργασίας και προώθησης της τεχνολογίας, των ατελείωτων χώρων που η Microsoft έχει δημιουργήσει στο Redmont…
Να τριγυρνάς στον λίγο ελεύθερο χρόνο σου στην πόλη του Seattle όπου συνυπάρχουν αρμονικά ουρανοξύστες και εκπληκτικές μονοκατοικίες δίπλα στη λίμνη…
Να παρακολουθείς την «μοναδική» έκθεση για την εκπαίδευση και την τεχνολογία του KENT σε ένα κατάμεστο γήπεδο, φτιαγμένη από μαθητές και τους καθηγητές τους
…Ευχαριστώ όλους όσοι με πίστεψαν και στήριξαν την παρoυσία μου στη παγκόσμια αυτή συνάντηση. Στη συνάντηση των «Ηνωμένων Εθνών» της εκπαίδευσης…
12/3/2015 πρωί, Νάουσα, Δημοτικό Σχολείο… εκεί, στην τάξη του φίλου μου του Γιάννη, που με χαρά μου παραχώρησε για ένα μάθημα το διδακτικό του χρόνο.
[… – Με ησυχία, χωρίς να μας ακούσουν οι άλλοι, ας αλλάξουμε τη θέση των θρανίων, τη διάταξη της τάξης, παιδιά. Ας τα βάλουμε έτσι ώστε να μπορούμε να καθίσουμε τέσσερεις γύρω-γύρω, να βλέπει ο ένας τον άλλο, να μπορούμε να συνεννοηθούμε χωρίς να φωνάζουμε, με νοήματα αν χρειαστεί… να συνεργαζόμαστε.
– Μα έτσι ο πίνακας δεν είναι μπροστά στα μάτια μας, κύριε Βασίλη, πώς θα βλέπουμε;
– Εντάξει, ίσως χρειαστεί να στρίψουμε λίγο το κεφάλι μας δεξιά-αριστερά. Αν χρειαστεί…
…
– Ωραία. Τώρα ας περιγράψετε με τον καλύτερο τρόπο το σχολείο σας. Εδώ, το χώρο που ζείτε ένα μεγάλο μέρος της ημέρας σας… Με ήχους, με εικόνες, με όμορφα γράμματα, λέξεις, προτάσεις, με κίνηση… Έτσι ώστε να δείξω όταν γυρίσω, το χώρο που «εργάζεστε» και μαθαίνετε συνάμα, στα παιδιά του δικού μας σχολείου. Να καταλάβουν πόσο όμορφα είναι, εδώ, κάτω από το χιονισμένο βουνό, αντικρίζοντας τις κόκκινες στέγες τον σπιτιών της πόλης από το παράθυρο της τάξης σας.
– Μα πώς θα γίνει αυτό κύριε; Δεν έχουμε φωτογραφική μηχανή για τις φωτογραφίες, δεν έχουμε ψαλίδι, κόλα, χαρτόνι, μαρκαδόρους… Και ο ήχος; Πώς θα ηχογραφήσουμε τις φωνές μας; Αφήστε που το έχουμε κάνει αυτό, τουλάχιστον τρείς φορές μέχρι τώρα, και στις προηγούμενες τάξεις…
– Να τι θα κάνουμε λοιπόν… Θα μοιραστούμε αυτές τις συσκευές (tablets). Τα έχουν όλα αυτά που ζητήσατε πριν. Θα μοιραστείτε όμως και ρόλους. Ο φωτογράφος με το σταθερό χέρι, ο συγγραφέας που γράφει όμορφα κείμενα, ο επιμελητής που θα φροντίσει για την
ορθογραφία των κειμένων και την τελική εμφάνιση του βιβλίου, ο παρουσιαστής που τα καταφέρνει καλά με τον προφορικό λόγο… Όλες οι ομάδες θα βγείτε έξω από την τάξη, θα βρείτε χώρους… τις καλύτερες γωνιές του σχολείου. Θα συγκεντρώσετε το υλικό σας και όταν επιστρέψετε θα φτιάξουμε εδώ, μαζί, το μικρό μας
ψηφιακό πολυμεσικό βιβλίο… Τι είναι «πολυμεσικό» άραγε;
– Αυτό που έχει πολλά μέσα κύριε, εύκολη απάντηση.. (Απαντά αμέσως ο Κωνσταντίνος μειδιώντας)
– Αυτό στο οποίο ο αναγνώστης δεν διαβάζει απλά ένα κείμενο με μαύρα γράμματα, αλλά βλέπει φωτογραφίες, εικόνες, σχέδια, video… ακούει ήχους, τραγούδια,
φωνές… (Συμπληρώνει ο Θωμάς με τη βοήθεια της Στεφανίας)
– Ωραία ας ξεκινήσουμε λοιπόν παιδιά. Σε δέκα λεπτά θα πρέπει να επιστρέψετε. Προσοχή στις σκάλες… ]
Αυτή ήταν η μικρή εισαγωγή – αφόρμηση, για μια απλή – αρχική δραστηριότητα που αξιοποιεί ένα μέρος από τη λειτουργικότητα και τις δυνατότητες μιας σύγχρονης ψηφιακής συσκευής.
Έτσι απλά, με στόχο τη δημιουργία ομάδων, την απόδοση ρόλων και την αυτορρύθμιση μέσα από αυτή τη διαδικασία, την παραγωγή λόγου, τη δημιουργία
αλλά κυρίως τη σύνθεση πολυμεσικού υλικού, τη «συγγραφή» τελικά ενός πολυτροπικού κειμένου και την παρουσίαση του έργου κάθε ομάδας στην ολομέλεια.
Μια διαφορετική προσέγγιση που μας οδήγησε στο πρώτο τυπικό διάλειμμα μετά από δυόμιση (και παραπάνω) ώρες, …χωρίς να καταλάβουμε πότε πέρασε τόση ώρα.
Τρεις μέρες τώρα (αλλά πιστεύω και για πολύ ακόμα), έχω στο μυαλό μου τα φωτισμένα πρόσωπα των (αρκετά «δουλεμένων») μαθητών.
Τα αστραφτερά μάτια τους όταν ανακάλυπταν τον τρόπο που γυρίζει η εικόνα πάνω στο βιβλίο μέχρι να βρει τη θέση της, τον τρόπο που άλλαζαν το μέγεθος, το είδος και το χρώμα των γραμμάτων, τον τρόπο με τον οποίο ανεμείγνυαν χρώματα για το καλύτερο φόντο του εξωφύλλου του βιβλίου τους.
Τα γελάκια (από ντροπή) όταν άκουγαν τη φωνή τους (που πριν από λίγο είχαν ηχογραφήσει) να παρουσιάζει γωνιές του σχολείου τους.
Τον τρόπο με τον οποίο συνεργάστηκαν, αντάλλαξαν ιδέες και νεοαποκτηθείσα «τεχνογνωσία».
Την αγάπη με την οποία παραχωρούσαν ο ένας στον άλλο τη συσκευή, στην προσπάθεια να βελτιώσουν όσο το δυνατόν την εργασία τους.
Την ικανοποίηση που ένιωθαν, στη μικρή αλλά ουσιαστική επιβράβευση του «κόπου» τους…
Ευχαριστώ Ιωάννα, Ολίνα, Ελένη, Ντανιέλα, Ιωάννα, Στεφανία, Κατερίνα, Γιώργο, Κωνσταντίνε, Λουκά, Αλέξανδρε, Νίκο, Θωμά, Θοδωρή, Κωνσταντίνε, Θοδωρή, Θωμά, για τον τρόπο που με δεχτήκατε, που ανταποκριθήκατε, που με κάνατε να αισθάνομαι ότι προσέφερα κάτι… Ευχαριστώ Γιάννη, για την απλόχερη προσφορά του υλικού σου στην εκπαιδευτική κοινότητα. Ευχαριστώ Γιάννη Σουδία που μου έδωσες την ευκαιρία να γνωρίσω τα υπέροχα παιδιά – μαθητές σου.
Να έτσι, με μικρά βήματα, με μικρές παρεμβάσεις και συνέργειες, …ίσως να αλλάζουν τα πράγματα…
Συμμετοχή με εισήγηση στο συνέδριο «Τεχνολογίες Αιχμής στην Εκπαιδευτική Πράξη» που οργανώθηκε από το εκπαιδευτήριο Αυγουλέα – Λιναρδάτου, υπό την αιγίδα του Υπουργείου Πολιτισμού, Παιδείας & Θρησκευμάτων με θέμα: «Η αξιοποίηση των Τεχνολογιών στην εκπαιδευτική διαδικασία απο το 2005 μέχρι σήμερα – Πλεονεκτήματα και δυσκολίες. Το παράδειγμα των εκπαιδευτηρίων Δούκα» (7 & 8 Μαρτίου 2015).
Συμμετοχή με εισήγηση στο συνέδριο «Καλές πρακτικές και καινοτομία στη Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση», με θέμα: «Από τη μάχη του Μαραθώνα στον Μαραθώνιο Δρόμο«, που οργάνωσαν η Πανελλήνια Παιδαγωγική Εταιρεία Δρυτεροβάθμιας Εκπαίδευσης και το Ελληνοαμερικάνικο Εκπαιδευτικό Ίδρυμα, σε συνεργασία με το Τμήμα Κοινωνικής και Εκπαιδευτικής Πολιτικής του Πανεπιστημίου Πελοποννήσου (14 & 15 Μαρτιου 2015).
Η εξοικείωση των μαθητών με τις ΤΠΕ (τεχνολογικός αλφαβητισμός), η κατανόηση βασικών-διαχρονικών εννοιών της Πληροφορικής και η ανάπτυξη σχετικών δεξιοτήτων θεωρούνται τμήμα του πυρήνα της βασικής εκπαίδευσης, αντίστοιχης σπουδαιότητας με την ανάγνωση και τη γραφή (Unesco/IFIP, 2000).
Η σημασία του προγραμματισμού Η/Υ, ως γνωστική δραστηριότητα των μαθητών, και η συνεισφορά του στην ανάπτυξη δομημένης σκέψης, είναι αρκετά σημαντική. Θεωρείται ένα ισχυρό μέσο για τη διδασκαλία βασικών εννοιών που βρίσκουν εφαρμογή στα Μαθηματικά, στη Φυσική και στη Λογική (Papert 1980, Howe et al. 1989). Κατά την επίλυση προβλημάτων με χρήση προγραμματιστικών εργαλείων χρησιμοποιούνται θεμελιώδεις έννοιες (μεταβλητή, δομή επιλογής, δομές επανάληψης κ.λπ.) οι οποίες είναι δύσκολο να οικοδομηθούν από τους μαθητές με τα παραδοσιακά διδακτικά μέσα.
Η συμβολή του προγραμματισμού στην ανάπτυξη δεξιοτήτων υψηλού επιπέδου και οι διαδικασίες μεταφοράς δεξιοτήτων επίλυσης προβλημάτων σε άλλες γνωστικές περιοχές έχουν γίνει αντικείμενο εκτεταμένης μελέτης (Clements 1987, Kagan 1989, Mayer, Dyck & Vilberg 1989, Kurland et al. 1989, Palumbo & Reed 1991, Ennis 1994, Pirolli & Recker 1994).
Κάποτε διάβασα μια ενδιαφέρουσα άποψη για το mentoring και την καταθέτω: «…κάνω την εμπειρία μου σκαλοπάτι για ν’ ανέβεις εσύ λίγο πιο εύκολα, λίγο πιο ψηλά. Ας μην ξανά-ανακαλύψουμε τον τροχό, αν δεν υπάρχει λόγος»…
Τo μοναδικό ελληνικό φεστιβάλ αποκλειστικά αφιερωμένο στα κόμικς ανοίγει για όγδοη χρονιά τις πύλες του στο αθηναϊκό κοινό το Σάββατο20 Απριλίου 2013. Στην Ελληνοαμερικάνικη Ένωση. Παρουσιάζονται διεθνείς προσκεκλημένοι και ανερχόμενοι δημιουργοί, η έκθεση «Η Ζωή και το έργο του Hergé», ομιλίες, προβολές και σεμινάρια, το πλήρες και ενημερωμένο bazaar από ελληνικές εκδόσεις κόμικς, ο Διαγωνισμός Cosplay και τα Comicdom Awards…
Το θέμα της ομιλίας μας είναι: «Αξιοποίηση εφαρμογών Comic στο iPad με στόχο τη διαθεματική προσέγγιση της Γλώσσας στο Δημοτικό Σχολείο»
Ποια είναι τα χαρακτηριστικά, ή τι χρειαζόμαστε (ως μαθητές, εκπαιδευτικοί, γονείς), για την ομαλή εισαγωγή και αξιοποίηση τελικά της τεχνολογίας στην εκπαιδευτική διαδικασία; Είναι εύκολο να περάσουμε από το κείμενο, τον ήχο και την εικόνα, …στην κίνηση; Ποιος είναι ο ρόλος των αισθήσεων στην εκπαιδευτική διαδικασία; Η απάντηση αρχίζει να διαμορφώνεται κάνοντας δύο βασικές παραδοχές:
Οι συσκευές (υπολογιστικές «μηχανές»), γίνονται ολοένα πιο φιλικές και αυτόνομες, με τάση να μειώνεται ο χρόνος που πρέπει να αφιερώσουμε για να αποκτήσουμε δεξιότητες χρήσης.
Το λογισμικό προσαρμόζεται ολοένα και περισσότερο, στις απαιτήσεις αλλά και τις δυνατότητες του χρήστη, ανάλογα με την ηλικιακή ζώνη στην οποία ανήκει και όπως είναι φυσικό, προσαρμοζόμενο αξιοποιεί τις καινοτόμες λύσεις που προσφέρει η εξέλιξη του υλικού.
Πέντε βασικές «χειρονομίες» – Πέντε βασικές εφαρμογές
Πέντε «χειρονομίες»:
Επιλέγω αντικείμενα με το δάχτυλο μου.
Μεγεθύνω τα αντικείμενα, μέσω απόκλισης των δύο δακτύλων μου.
Μεταβαίνω από εφαρμογή σε εφαρμογή, σύροντας τα τέσσερα δάκτυλα μου ταυτόχρονα.
Περιστρέφω αντικείμενα, περιστρέφοντας τα δύο μου δάχτυλα.
«Κλείνω» εφαρμογές συγκλίνοντας τα πέντε μου δάχτυλα.
Πέντε βασικές κατηγορίες εφαρμογών:
Οργανώνω την εργασία μου, τη μελέτη μου, ή και τις υποχρεώσεις μου, μέσω το ψηφιακού μου ηaμερολογίου.
Δημιουργώ, μέσω απλών εφαρμογών δημιουργίας ψηφιακών βιβλίων και πολυμεσικών παρουσιάσεων.
Αποκτώ γνώσεις γύρω από μια θεματική ενότητα, μέσω πολλαπλών αναπαραστάσεων και διαθεματικών προσεγγίσεων, που μου παρέχονται από ένα σύγχρονο διαδραστικό ψηφιακό βιβλίο.
«Γράφω» με το δάχτυλο, τη γραφίδα, τη φωνή μου, ή και το πληκτρολόγιο, σχεδιάζω εμπλέκοντας πολυμεσικό υλικό με ευκολία, στην εργασία μου
Δημιουργώ πολυμεσικό υλικό, ακλουθώντας καλά σχεδιασμένα βήματα (μια μεθοδολογία που το «εργαλείο» προτείνει) και αξιολογώ τις γνώσεις μου μέσα από ένα ευχάριστο περιβάλλον που δεν ασκεί κριτική στην κάθε μου προσπάθεια…
Κύριο μελημά μας αρχικά, είναι να προκαλέσουμε όσο το δυνατόν περισσότερο το ενδιαφέρον των μαθητών μας, ώστε να καλιεργήσουμε ικανότητες του 21ου αιώνα, ως αποτέλεσμα γνώσεων, δεξιοτήτων, στάσεων και αξιών. Στην προσπάθειά μας αυτή εμπλέξαμε τους εκπαιδευτικούς μας στη δημιουργία υλικού. Στο καινούργιο οικοσύστημα εμπουτίζουμε τα βιβλία με εστιασμένο πολυμεσικό υλικό και επιλέγουμε εφαρμογές με στόχο τη δημιουργία, την καταννόηση, την ανάλυση, τη σύνθεση, την εφαρμογή των γνώσεων και την αξιολόγηση. Η αποδοχή του από τους μαθητές και η αξιοποίησή του από τους εκπαιδευτικούς, ξεπερνά τις αρχικές μας προσδοκίες.»
Βασίλης Οικονόμου …από την παρουσίαση του Μαθητικού Υπολογιστή στην εκπαιδευτική διαδικασία (27/2/2013)
Μία από τις 5 δραστηριότητες εκπαιδευτικών που προκρίθηκε, παρουσιάστηκε και κέρδισε τελικά το πρώτο βραβείο (που οδηγεί στην εκπροσώπηση της χώρας μας στο Παγκόσμιο συνέδριο Συνεργάτες στην Μάθηση), παρουσιάστηκε στην «ΗμέραΚαινοτομίας στην Τάξη» (12 Μαΐου 2013, 9.30 πμ) στο Κέντρο Περιβαλλοντικής Έρευνας και Εκπαίδευσης ΓΑΙΑ του Μουσείου Γουλανδρή Φυσικής Ιστορίας, με τίτλο «Από το μέρος στο όλον». Στην εκδήλωση πραγματοποιηθηκαν οι τελικοί του Πανελλήνιου Διαγωνισμού Πρωτοπόρων Εκπαιδευτικών και βραβευττικαν οι 3 πιο καινοτόμες. Τα ονόματα των παρουσιάσεων που συναγωνίστηκαν στους τελικούς είναι τα παρακάτω με αλφαβητική σειρά τίτλου δραστηριότητάς.
«Θέλω να μπορώ να επιλέγω πού και πώς θα καθίσω στην αίθουσα, πού θα κοιτάξω, πού θα εστιάσω την προσοχή μου…»
«Θέλω να είμαι δίπλα στους καλούς μου συνεργάτες, να ανταλλάσσουμε υλικό, να ψάχνουμε μαζί…»
«Θέλω η διάταξη των γραφείων να αλλάζει ανάλογα με το είδος της διδασκαλίας και τη μεθοδολογία…»
«Θέλω να έχω πρόσβαση σε ηλεκτρονικές (και όχι μόνο) πηγές γνώσης, την ίδια στιγμή αν χρεαστεί…»
«Θέλω να χρησιμοποιώ τα ψηφιακά μέσα χωρίς κόπο, να είναι εκεί όταν τα χρειάζομαι, έτοιμα…»
«Θέλω να ακούγεται η φωνή μου, όταν έχω κάτι σημαντικό να πω…»
«Θέλω να χαλαρώσω λιγάκι από μια κουραστική συνεδρία…»
«Θέλω να βρω ένα χώρο να μπορέσω να οργανώσω τη σκέψη μου…»
«Θέλω να μπορώ να ακούω την ησυχία!»
Ποια από τα παραπάνω «θέλω» είναι λόγια μαθητών και ποια είναι λόγια των εκπαιδευτικών τους;
Μήπως κατά κάποια έννοια, τα «θέλω» του ενός, είναι και «θέλω» του άλλου;
Πρόσφατα είχα την ευκαιρία να κάνω δύο μαθήματα σε μια τέτοια αίθουσα. Open Learning Space την ονόμασαν εκτός συνόρων. Πολλές μελέτες και έρευνες διεθνώς. …Πολύ λίγες υλοποιήσεις. Μία από αυτές εδώ... Κι εγώ με τρεις διαφορετικούς ρόλους. Ο δεύτερος χρονικά ρόλος ως εκπαιδευτής ενηλήκων, σε σεμινάριο 96 γονέων μαθητών, με θέμα την αξιοποίηση διαδραστικών επιφανειών στην καθημερινότητα της εκπαιδευτικής διαδικασίας. Ο τρίτος ρόλος ως δάσκαλος ειδικότητας, σε μια εκπληκτική συνδιδασκαλία γλώσσας με διαθεματική προσέγγιση, δύο τμημάτων της έκτης του Δημοτικού Σχολείου. Ο πρώτος (πάντα χρονικά) ρόλος ως ο άνθρωπος που πιστεύει (και έχει κάνει πράξη της επαγγελματικής του ζωής) …ότι τα ψηφιακά μέσα και οι μεθοδολογίες είναι εδώ για να λύνουν προβλήματα, να διευρύνουν ορίζοντες, να προσφέρουν εναλλακτικές θεωρήσεις …και όχι για να δημιουργούν θέματα…
Το αποτέλεσμα δεν αφήνει πολλά περιθώρια στο νου να επιλέξει κάτι άλλο… κάτι διαφορετικό…
Ένα από τα ερωτήματα που με απασχολεί τα τελευταία χρόνια, σχετικά πάντα με την αξιοποίηση της τεχνολογίας στην εκπαιδευτική διαδικασία, είναι πως θα κάνουμε τους μαθητές να ενδιαφερθούν, …να αναδείξουν τα ενδιαφέροντά τους, να κινητοποιηθούν στο μάθημα και συμμετέχονταςενεργά να καλλιεργήσουν δεξιότητες 21ου αιώνα με ευχάριστο και εποικοδομητικό
iBooks (iPad)
Πρόκειται για μια εντελώς νέα εμπειρία αξιοποιώντας τις λειτουργίες του iPad (multitouch χειρονομιών) που αλλάζει τον τρόπο με τον οποίο ο μαθητής αλληλεπιδρά με το περιεχόμενο του βιβλίου.
Στα νέου τύπου ψηφιακά διαδραστικά βιβλία ενσωματώνονται βίντεο, 3D μοντέλα, συστήματα αυτοαξιολόγησης, παρουσιάσεις που ήδη έχουν δημιουργηθεί με “εργαλεία” τρίτων κατασκευαστών, μικρόκοσμοι που έχουν δημιουργηθεί με HTML 5, ενώ σε portrait mode διατηρείται το κλασικό στιλ ανάγνωσης κειμένου.
Σημαντική είναι η δυνατότητα που παρέχεται για την τήρηση σημειώσεων οι οποίες εκτός από το σημείο που εντοπίστηκαν συγκεντρώνονται σε ειδικά διαμορφωμένο σημειωματάριο άμεσα προσβάσιμο στον αναγνώστη.
Η δυνατότητα αναζήτησης σελίδας, λέξης ή και φράσης στο περιεχόμενο του βιβλίου, σε λεξικό όρων, αλλά και στο διαδίκτυο ή τη wikipedia, η ευκολία με την οποία γίνεται είναι πράγματι κάτι που αξίζει προσοχής.
Η αποδοχή των νέων αυτών διαδραστικών ψηφιακών βιβλίων από τους μαθητές και τους γονείς (που ήταν και είναι ενεργά συμμέτοχοι στην εκπαιδευτική διαδικασία) είναι μεγάλη. Οι πολλαπλές αναπαραστάσεις που χρησιμοποιούνται για το ίδιο θέμα – αντικείμενο, δίνουν την ευκαιρία να επιλέξει ο καθένας το δικό του τρόπο μελέτης και κατανόησης εννοιών. Οι εφαρμογές εμπεδωτικής αυτοαξιολόγησης συνεισφέρουν επίσης στην προσπάθεια αυτή. Πάνω απ’ όλα η ευχρηστία του βιβλίου και η προσβασιμότητα της πληροφορίας είναι στοιχεία που κάνουν τελικά τους εμπλεκόμενους να ε ν δ ι α φ ε ρ θ ο ύ ν…
Μια διδακτική πρακτική που αξιοποιεί τον Πανελλήνιο Διαγωνισμό Γνώσεων μέσω Διαδικτύου «ΛΥΣΙΑΣ», είναι δημοσιευμένη στο ΜΕΙΖΟΝ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΕΠΙΜΟΡΦΩΣΗΣ – Καλές Πρακτικές.Ο ΛΥΣΙΑΣ είναι Πανελλήνιος Μαθητικός Διαγωνισμός μέσω Internet, ο οποίος οργανώνεται για 16η συνεχή χρονιά. Ο διαγωνισμός διεξάγεται, υπό την αιγίδα του Υπουργείου Παιδείας, Δια Βίου Μάθησης και Θρησκευμάτων, από τα Εκπαιδευτήρια Δούκα, τη Microsoft Hellas και τον OTE, με τη συνεργασία του Ιδρύματος Λαμπράκη, της ΕΕΔΕ, της ΕΠΥ και της Cyprus Computer Society, διακεκριμένων επιστημόνων από Εκπαιδευτικά Ιδρύματα, Ινστιτούτα, Πανεπιστήμια, καθώς και εκπαιδευτικών απ’ όλες τις βαθμίδες Εκπαίδευσης.
Η μάθηση μέσω Smartphones, tablets, iPads (των διαδραστικών επιφανειών γενικότερα), δίνει την ευκαιρία στο παιδί να προσεγγίσει την πληροφορία με πολλαπλούς τρόπους. Καλλιεργεί την πρωτοβουλία, και το εφοδιάζει με χρήσιμα και ελκυστικά “εργαλεία”. Ενθαρρύνει την έρευνα και την αναζήτηση πληροφοριών. Εξατομικεύει τη διδασκαλία. Βελτιώνει την ικανότητα ανάλυσης και σύνθεσης των πληροφοριών.
Αν επιχειρήσουμε να προσδώσουμε στην τεχνολογία τη θέση που της αναλογεί… αν την καταστήσουμε δηλαδή, «εργαλείο» διερεύνησης και μάθησης και πάψουμε να τη θεωρούμε πανάκεια ή ευκαιρία για ανούσια και επιδερμική διασκέδαση, ή ακόμα και μέσο για άσκοπες πλοηγήσεις – ίσως να ανοίξουν νέες προοπτικές. Ίσως ο εκπαιδευτικός να έχει την ευκαιρία να αλλάξει τη στάση και τη θέση του και αντί να βρίσκεται απέναντι στο μαθητή του, να βρεθεί δίπλα του…
Οι «έξυπνες» συσκευές και το εύχρηστο λογισμικό τους, δημιουργούν πολλαπλές αναπαραστάσεις με στόχο την κινητοποίησή των μαθητών και την ευκολότερη εμπέδωση της ύλης. Κυρίως όμως καλλιεργούν ικανότητες του 21ου αιώνα, ενός μίγματος δεξιοτήτων, γνώσεων, στάσεων ή και αξιών…
Στο συγκεκριμένο εργαστήριο αναζητήσαμε έστω για λίγο μαζί τα όρια μεταξύ της χρησιμότητας των συσκευών αυτών …και της υπερβολής στη χρήση τους. Ευχαριστώ θερμά τους συμμετέχοντες που έδωσαν ένα ευχάριστο τόνο στο εργαστήριο [Β.Ο.]
9ερωτήσεις και αντίστοιχες απαντήσεις για ένα θέμα που απασχολεί γονείς και παιδιά σε σχέση με την χρήση (κατάχρηση) του υπολογιστή και του Διαδικτύου…
1. Τι είναι το φαινόμενο «εξάρτησης» (internet addiction) από το Διαδίκτυο;
Η χρήση του διαδικτύου μπορεί να γίνει η επικρατούσα δραστηριότητα στην καθημερινότητα ορισμένων εφήβων με αποτέλεσμα την παραμέληση βασικών τομέων δράσης, όπως το σχολείο, τα χόμπι, ο αθλητισμός, οι κοινωνικές σχέσεις κ.λπ. Μπορεί ακόμη να υπάρξουν διαταραχές του ύπνου, παρεκτροπές στη διατροφή και παραμέληση της σωματικής φροντίδας και υγιεινής. Η κατάχρηση του διαδικτύου αντιμετωπίζεται στη Μ.Ε.Υ. με ψυχοεκπαίδευση και συμπεριφορικού τύπου παρέμβαση, καθώς και οικογενειακή συμβουλευτική.
Η μεγαλύτερη επιτυχία για έναν δάσκαλο είναι η… εξαφάνισή του!
Δεν πρόκειται όμως για ταχυδακτυλουργία, αλλά για τον μεγαλύτερο στόχο της διδασκαλίας, όπως τον περιγράφει η μεγάλη παιδαγωγός Μαρία Μοντεσόρι. Να μπορεί να πει ο δάσκαλος: «Τα παιδιά τώρα δουλεύουν σαν να μην υπάρχω». Τότε, δια της πλασματικής του απουσίας, η οποία στην πραγματικότητα είναι η πιο αποτελεσματική παρουσία, έχει καθορίσει τους μαθητές του. Έχει επιτύχει.«ΤΑ ΝΕΑ» ζήτησαν από τρεις σύγχρονους δασκάλους, που κατά γενική ομολογία έχουν διακριθεί για τη διδακτική τους ικανότητα, να πουν ποιοι ήταν οι δικοί τους δάσκαλοι που τους καθόρισαν. Και τι σημαίνει, κατά τη δική τους οπτική, καλός δάσκαλος. Η διεθνούς φήμης καθηγήτρια Ελένη Γλύκατζη ‐ Αρβελέρ, ο Αρχιεπίσκοπος Αλβανίας Αναστάσιος που είναι και ακαδημαϊκός εκτός από ποιμένας και ο πρώην πρύτανης του Πανεπιστημίου Αθήνας Γεώργιος Μπαμπινιώτης μιλούν για τους δασκάλους τους και για τη διδασκαλία.
Άρθρο για τα iPads στα Εκπαιδευτήρια Δούκα εκδόθηκε στο καινούριο περιοδικόiPlanet που εκδίδει η iSquare. Θα το βρείτε στο κομμάτι Εκπαίδευση στην σελίδα 36 και 37.
[Κάποτε δεν ήταν καθόλου προφανές ότι κάθε μαθητής θα είχε το δικό του μολύβι (1 student: 1 pencil) ούτε ότι κάθε μαθητής θα είχε το δικό του βιβλίο (1 student: 1 book). Σήμερα πλέον που κάθε μαθητής καλείτε να έχει το δικό του μαθητικό υπολογιστή (1 student: 1 computer), ποια μπορεί να είναι η συνέχεια; Επειδή κάθε μαθητής είναι ξεχωριστός θα πρέπει να έχει και το δικό του προσωπικό αναλυτικό πρόγραμμα (1 student: 1 curriculum);
Κάτω από το γενικό τίτλο «εκπαιδευτική τεχνολογία 1:1» (“1:1 educational computing”), περιγράφεται η πρακτική κατά την οποία κάθε μαθητής μέσα σε μια τάξη, διαθέτει μια ατομική υπολογιστική συσκευή, με την οποία συμμετέχει στις μαθησιακές δραστηριότητες. Η πρακτική αυτή αποδεικνύει, καθώς εξελίσσεται, τα αδιαφιλονίκητα οφέλη που προσφέρει στη μάθηση. Συνέχεια →
Η μάθηση μέσω του Μαθητικού Υπολογιστή (M.Y.) δίνει την ευκαιρία στο μαθητή να προσεγγίσει την πληροφορία με πολλαπλούς τρόπους. Δεν ανταγωνίζεται τις υπάρχουσες μεθόδους διδασκαλίας, αλλά τις συμπληρώνει. Καλλιεργεί την πρωτοβουλία, επαναπροσδιορίζει το ρόλο του εκπαιδευτικού και τον εφοδιάζει με χρήσιμα «εργαλεία». Ενθαρρύνει την έρευνα και την αναζήτηση πληροφοριών. Εξατομικεύει τη διδασκαλία. Ανατρέπει τη σειριακή μάθηση. Κατηγοριοποιεί τα δεδομένα και τις πληροφορίες. Βελτιώνει την ικανότητα ανάλυσης και σύνθεσης των πληροφοριών. Συνδυάζεται με τον διαδραστικό πίνακα που αποτελεί σημαντικό μέσο ευαισθητοποίησης, κινητοποίησης και αξιολόγησης των γνώσεων που απέκτησαν οι μαθητές.
(Το παράδειγμα της «Μελέτης περιβάλλοντος» στη Γ’ Δημοτικού, της ενότητας «Χρήμα» στη Β’ Δημοτικού», της Γεωμετρίας Ε’Δημοτικού, και άλλων διαθεματικών μικρόκοσμων για όλες τις τάξεις Δημοτικού – Γυμνασίου).
Από την οπτική του δημιουργού εφαρμογών, τη συνεργατική σχεδίαση και συγγραφή εκπαιδευτικού λογισμικού με τη μορφή διαθεματικών μικρόκοσμων προσαρμοσμένου στις εκπαιδευτικές δραστηριότητες.
Για την ανάπτυξη τέτοιων μικρόκοσμων, απαιτείται η πολλή καλή γνώση του αντικειμένου, η λεπτομερής σχεδίαση των λειτουργιών που θα εκτελούν και το απαραίτητο υπάρχον ή προς δημιουργία, υλικό πολυμέσων. Η εμπλοκή των εκπαιδευτικών στη σχεδίαση και συγγραφή των εφαρμογών αυτών, μπορεί να ενισχύσει με πολλούς τρόπους την εκπαιδευτική διαδικασία. Είναι πολύ σημαντικό γι’αυτόν που γνωρίζει τις ανάγκες της τάξης, να έχει τη δυνατότητα να χρησιμοποιεί στοχευμένα και κατάλληλα το λογισμικό που έχει προκύψει από την συνεργασία όλων όσων μετέχουν στην εκπαιδευτική διαδικασία.
Οι εκπαιδευτικοί είναι σε θέση να προτείνουν και να οργανώσουν δικές τους εκδοχές για τον τρόπο με τον οποίο μπορεί να ικανοποιηθούν οι ανάγκες και οι απαιτήσεις τους και μεταθέτει σε αυτούς τον πλήρη έλεγχο της εκπαιδευτικής δραστηριότητας. Με τον τρόπο αυτό επιτυγχάνεται η εύκολη ενσωμάτωση της μεθοδολογίας στην καθημερινή πραγματικότητα ενός εκπαιδευτικού περιβάλλοντος.
Η μεθοδολογία αποτελείται από δυο φάσεις.
Στην πρώτη φάση πραγματοποιούνται πολλαπλές συνεδρίες σχεδίασης από μικρές ομάδες εκπαιδευτικών. Στις συνεδρίες, καταγράφονται ανάγκες και προβλήματα που έχουν αντιμετωπίσει με την υπό ανάλυση εκπαιδευτική διαδικασία, προτείνουν και συνθέτουν συνεργατικά λύσεις, και σχεδιάζουν μια πρότυπη εφαρμογή για την υποστήριξη της διαδικασίας. Τα προϊόντα των πολλαπλών συνεδριών αποτελούν ένα σύνολο απαιτήσεων για την επιθυμητή λειτουργία και εμφάνιση της τελικής εφαρμογής.
Στη δεύτερη φάση, τα προϊόντα αυτά αναλύονται, αξιολογούνται και οργανώνονται από τους σχεδιαστές, με στόχο τη σύνθεση μιας εφαρμογής βάσει των προτάσεων των εκπαιδευτικών.
Ο ρόλος της εκπαίδευσης αλλάζει για να ανταποκριθεί στις νέες προκλήσεις της σύγχρονης κοινωνίας. Η μάθηση μέσω του Μαθητικού Υπολογιστή (Μ.Υ.) δίνει την ευκαιρία στο μαθητή να προσεγγίσει τη πληροφορία με πολλαπλούς τρόπους.
Δεν ανταγωνίζεται τους υπάρχοντες τρόπους διδασκαλίας, αλλά τους συμπληρώνει.
Καλλιεργεί την πρωτοβουλία, επαναπροσδιορίζει το ρόλο του εκπαιδευτικού και τον εφοδιάζει με χρήσιμα «εργαλεία»
Ενθαρύνει την έρευνα και την αναζήτηση πληροφοριών.
Εξατομικεύει τη διδασκαλία.
Αναπτύσσει τη ομαδοσυνεργατική μάθηση.
Ανατρέπει τη σειριακή μάθηση.
Κατηγοριοποιεί τα δεδομένα και τις πληροφορίες.
Βελτιώνει την ικανότητα ανάλυσης και σύνθεσης των πληροφοριών.
Πιστοποιεί αποκτηθείσες γνώσεις..
Η γνώση αλλάζει με τρομακτικούς ρυθμούς σήμερα. Στο παρελθόν, οι άνθρωποι μπορούσαν να πάρουν το πτυχίο τους, να γίνουν δάσκαλοι, και να είναι βέβαιοι ότι δεν έχουν πολλά να μάθουν στο μέλλον, παρά μόνον να διδάσκουν. Σήμερα δεν ισχύει αυτό. Αντίθετα, η γνώση ανανεώνεται διαρκώς, πολλές φορές ανατρέπεται βγάζοντας νέες αλήθειες στην επιφάνεια…
Η χρήση των νέων τεχνολογιών δεν είναι πανάκεια και δεν πρόκειται ποτέ να υποκαταστήσει τη ζωντανή διδασκαλία. Η εσφαλμένη χρήση της και η κατασκευή λογισμικού που δεν θα πληροί τα κριτήρια ποιότητας μπορεί να προκαλέσει μαθησιακά κενά στους αποδέκτες της. Σε κάθε περίπτωση, η τεχνολογία είναι το μέσον και όχι ο αυτοσκοπός.
ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΑ Β’ ΔΗΜΟΤΙΚΟΥ: «ΧΡΗΜΑ»
Η προτεινόμενη μαθηματική δραστηριότητα επίλυσης προβλημάτων προετοιμάζει τους μαθητές για την καθημερινή ζωή, αναπτύσσει τη λογικομαθηματική τους ικανότητα ενώ συγχρόνως τους εξοικειώνει με την τεχνολογία του Μ.Υ. (Tablet PC).
Οι διδακτικοί στόχοι που τίθενται στην ενότητα αυτή είναι:
να αποκτήσουν οι μαθητές/-τριες αίσθηση της αξίας των χρημάτων (κερμάτων και χαρτονομισμάτων),
να χρησιμοποιούν και να διαχειρίζονται χρήματα,
να αναγνωρίζουν τα κέρματα και τις σχέσεις τους και να εξοικειώνονται με καταστάσεις ανταλλαγών,
να εμπλουτίζουν τις εμπειρίες τους στην επίλυση πραγματικών προβλημάτων κάνοντας χρήση των νομισμάτων,
να είναι ικανοί να διατυπώνουν δικά τους ερωτήματα – προβλήματα βάσει δεδομένων,
να εξοικειωθούν με τη νέα τεχνολογία.
Το συγκεκριμένο σχέδιο μαθήματος προϋποθέτει ότι ο μαθητής εργάζεται ατομικά στο δικό του Μ.Υ. και αργότερα προωθείται η ομαδοσυνεργατική προσέγγιση. Η παρουσίαση και επίλυση κάθε προβλήματος χωρίζεται σε δύο μέρη. Στο πρώτο μέρος, εμφανίζεται στο Μ.Υ. το ποσό των χρημάτων που πρέπει να έχει ο κάθε μαθητής στο ηλεκτρονικό πορτοφόλι του. Αφού συγκεντρώσει το απαιτούμενο ποσό, γίνεται συζήτηση για τους πιθανούς συνδυασμούς κερμάτων ή χαρτονομισμάτων που χρειάστηκε για να έχει τα χρήματα αυτά. Στο σημείο αυτό όποιος μαθητής θέλει, μπορεί να παρουσιάσει τη δική του σκέψη και λύση στο Μ.Υ. μέσω του βιντεοπροβολέα.
Στο μάθημα της Μελέτη Περιβάλλοντος διδάσκεται η ενότητα «Ανακύκλωση – Απορρίμματα» με διαθεματική δραστηριότητα, υποστηριζόμενη από τις νέες τεχνολογίες. Σε περιβάλλον πόλης τα παιδιά εντοπίζουν τα απορρίμματα, τα τοποθετούν στους ανάλογους κάδους ανακύκλωσης και παράλληλα δημιουργούν προτάσεις με τα στοιχεία που ανακυκλώνουν. Οι διδακτικοί στόχοι της δραστηριότητας είναι:
η εξοικείωση με μεθόδους ανακύκλωσης και με τα είδη ανακυκλωμένων απορριμμάτων,
ο διαχωρισμός των απορριμμάτων και η συγκέντρωσή τους σε κατάλληλους κάδους,
η οργάνωση ομαδοσυνεργατικής διδασκαλίας,
η παραγωγή γραπτού λόγου,
η ανάπτυξη παρατήρησης και κριτικής σκέψης,
η ανακάλυψη της γνώσης μέσω εμπειρικών δραστηριοτήτων,
η επαφή και εξοικείωση των μαθητών με ηλεκτρονικά μέσα διαδασκαλίας.
Τα παιδιά (10 ομάδες των 2 παιδιών) καλούνται να εντοπίσουν και να κατανείμουν τα απορρίμματα σε αντίστοιχους κάδους. Παράλληλα δημιουργούν προτάσεις ανάλογες των προηγούμενων επιλογών τους. Τέλος δοκιμάζουν τις γνώσεις τους μέσω ερωτήσεων με απαντήσεις πολλαπλών επιλογών. Η αξιολόγηση γίνεται αυτόματα μέσω του ειδικού προγράμματος της εφαρμογής με δυνατότητα εντοπισμού των λαθών των μαθητών.
ΓΕΩΜΕΤΡΙΑ ΣΤ΄ ΔΗΜΟΤΙΚΟΥ: «ΠΕΡΙΜΕΤΡΟΣ ΣΧΗΜΑΤΩΝ»
Μέσω του μικρόκοσμου αυτού επιχειρείται η παρουσίαση ενότητας με θέμα την περίμετρο των σχημάτων.
Οι διδακτικοί στόχοι που τίθενται στην ενότητα αυτή είναι:
η κατανόηση της έννοιας της Περιμέτρου,
η αναγνώριση της μονάδα μέτρησης περιμέτρου,
η επίλυση ασκήσεων με την περίμετρο.
η οργάνωση των ηλεκτρονικών βοηθημάτων,
η εξοικείωση των μαθητών με ηλεκτρονικά μέσα διαδασκαλίας,
η αξιολόγηση των γνώσεων.
Μετά από την ανάκληση γνώσεων και τη δημιουργία ενός σχήματος στον «Έξυπνο Πίνακα» με στόχο την κατανόηση του θέματος, προχωρούμε με τη θεωρία του βιβλίου και την εμπέδωση των «τύπων» της περιμέτρου μέσω ασκήσεων. Τελειώνουμε με ατομική αξιολόγηση η οποία υλοποιείται με ερωτήσεις αυτοαξιολόγησης πολλαπλής επιλογής από την ενότητα, μέσω Μ.Υ.
ΕΛΛΗΝΙΚΑ Α΄ΔΗΜΟΤΙΚΟΥ: «ΔΟΜΗΣΗ ΠΡΟΤΑΣΕΩΝ ΚΑΙ ΚΕΙΜΕΝΩΝ»
Η προτεινόμενη γλωσσική δραστηριότητα σύνθεσης προτάσεων, αναπτύσσει την ικανότητα του παιδιού να γράφει και να διατυπώνει γραπτά νοήματα, ενώ συγχρόνως το εξοικειώνει με τη λειτουργία του διαδραστικού πίνακα.
Οι διδακτικοί στόχοι της δραστηριότητας είναι:
η καλλιέργεια αναγνωστικής δεξιότητας και κατανόησης κειμένου,
η κατανόηση από τους μαθητές των στοιχείων της πρότασης και ανάπτυξη της ικανότητας αναγνώρισής τους,
η σύνθεση προτάσεων με λέξεις,
η ανάπτυξη της ικανότητας των μαθητών να δομούν κείμενο με βάση τη χρονική αλληλουχία των γεγονότων.
Οι μαθητές/-τριες εξασκούνται με ασκήσεις στο διαδραστικό πίνακα και στο Μ.Υ. Οι ασκήσεις αφορούν στη νέα γνώση.
Στην πρώτη δραστηριότητα, τους ζητείται να τοποθετήσουν στη σωστή σειρά ανακατεμένες λέξεις ώστε να συνθέσουν σωστά δομημένες, ως προς το νόημα, προτάσεις. Οι μαθητές/-τριες τοποθετούν τις λέξεις σε λογική σειρά είτε ατομικά στον Μ.Υ. ή στον διαδραστικό πίνακα.
Στη δεύτερη δραστηριότητα οι μαθητές, γνωρίζοντας τα χαρακτηριστικά της πρότασης, καλούνται να διορθώσουν ένα κείμενο στο οποίο δεν υπάρχουν κεφαλαία γράμματα και σημεία στίξης. Επικουρικά χρησιμοποιούνται φύλλα εργασίας.
Στην τρίτη δραστηριότητα, εξασκείται η ικανότητά τους να συνθέτουν κείμενα με βάση τη χρονική αλληλουχία των γεγονότων. Χρησιμοποιώντας τον διαδραστικό πίνακα ή τον Μ.Υ. τοποθετούν στη σειρά προτάσεις οι οποίες φανερώνουν χρόνο (χθες, αύριο, μεθαύριο κτλ.)
Τέλος γίνεται ανακεφαλαίωση της διδαχθείσας ύλης. Ο δάσκαλος δείχνει στους μαθητές μια εικόνα από ένα παραμύθι και τους ζητά να συνθέσουν προτάσεις οι οποίες να έχουν σχέση με το θέμα της εικόνας. Με αυτόν τον τρόπο ελέγχεται ο βαθμός επίτευξης των στόχων.
Στο πλαίσιο του μαθήματος της Μελέτης Περιβάλλοντος, οι μαθητές της Γ’ Δημοτικού έρχονται για πρώτη φορά σε επαφή με την παρατήρηση και κατανόηση του χάρτη. Στους βασικούς στόχους περιλαμβάνεται η ανάγνωση χαρτών, η σχεδίαση χάρτη, ο προσανατολισμός μέσω διαθεματικής προσέγγισης και ομαδοσυνεργατικής διδασκαλίας
Μέσω του μικρόκοσμου αυτού για τις πέντε ομάδες των τεσσάρων μαθητών
επιχειρείται
Διέγερση προσοχής: Υπενθύμιση ομαδικής κατασκευής ανάγλυφου χάρτη Αττικής με πλαστελίνες (βιντεοσκόπηση της δραστηριότητας).
Επεξεργασία, Διερεύνηση, Ανακάλυψη: Εντοπισμός και ονομασία περιοχών και στοιχείων στο χάρτη, σχεδιασμός χάρτη, προσανατολισμός (αεροπλανάκι που ελέγχουν οι μαθητές μέσω πιλοτηρίου).
Οδηγίες: Χωρισμός σε ομάδες και κλήση σε εντοπισμό στοιχείων.
Έλεγχος κατανόησης: Μέσω της ανταπόκρισης των μαθητών ελέγχουμε την κατανόηση και το βαθμό εμπέδωσης των αντικειμένων.
Αφού εξοικειωθούν με τη μελέτη του χάρτη και τον εντοπισμό περιοχών και στοιχείων, οι μαθητές/-τριες κάνουν μια νοερή περιήγηση στην Αττική, μέσα από ένα ταξίδι που αφηγούνται παιδιά της ηλικίας τους. Στη διάρκεια αυτού του «ταξιδιού», κάνουν στάση στα σημαντικότερα σημεία και μιλούν για τη μορφολογία, ιστορία, οικονομία και ό,τι άλλο ενδιαφέρον υπάρχει εκεί. Σε κανένα στάδιο αυτής της διαδικασίας δε ζητείται η απομνημόνευση όρων και πληροφοριών, εντυπώνονται και αποθηκεύονται στο μυαλό τους πολύ περισσότερα στοιχεία απ’ό,τι θα περίμενε κανείς και για πολύ μεγαλύτερη χρονική διάρκεια.
ΑΝΑΦΟΡΑ:
Η εισήγηση με τίτλο «Συνεργατικές εκπαιδευτικές δραστηριότητες με την αξιοποίηση διαθεματικών μικρόκοσμων«, στη ΣΥΡΟ το 2009: Βασίλης Οικονόμου, Γιάννης ΚωτσάνηςΕλισάβετ Τσοβαλτζη, Χαράλαμπος Μπότσης
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
Harel I., Children Designers, MIT Media Laboratory, 1991
Koutlis M. et al., 1999: “E-Slate: a kit of educational components” AI-ED ’99 International Conference, poster session, Le Mans, Γαλλία, Ιούλιος 1999
Roschelle J., Koutlis M., Reppening A., et al.: “Developing Educational Software Components”, IEEE Computer 10,9, special issue on Web based learning and collaboration, Σεπτέμβριος 1999, σελ. 50-58.
Αξιοποιώντας τις πολύπλευρες δυνατότητες τις οποίες προσφέρει το διάσημο δικτυακό εικονικό περιβάλλον Second Life, αλλά και την οικειότητα των νέων ανθρώπων προς αυτό, το ευρωπαϊκό ερευνητικό πρόγραμμα Vill@ge – που ολοκληρώθηκε πρόσφατα, με ελληνικό συντονισμό- προωθεί μέσω αυτού μια πρωτότυπη βιωματική μέθοδο – συμπλήρωμα των παραδοσιακών προσεγγίσεων στην εκμάθηση ξένων γλωσσών, στην οποία οι εκπαιδευόμενοι παίζουν μαθαίνοντας και μαθαίνουν παίζοντας. …
Στα 9 καλύτερα έργα του διαγωνισμού που οργανώνει το Υπουργείο Παιδείας, Δια Βίου Μάθησης και Θρησκευμάτων με τίτλο «Αριστεία & Καινοτομία στην Εκπαίδευση 2010-2011», καταγάγει η εργασία «Ο Μαθητικός Υπολογιστής στην εκπαιδευτική διαδικασία» που εκπόνησε ομάδα των Εκπαιδευτηρίων Δούκα.
Στην τελετή βράβευσης παρουσιάστηκαν και βραβέυτηκαν οι πρώτες 100 εργασίες από 850 περίπου εργασίες που αξιολογήθηκαν.
Στόχος της δράσης είναι η αξιοποίηση της καινοτομίας και της δημιουργικότητας που αναπτύσσεται στα σχολεία, ως βάση για τον εμπλουτισμό και την ενδυνάμωση του εκπαιδευτικού έργου μέσα από την επιβράβευση και την δημόσια ανάδειξη «βέλτιστων πρακτικών» της μαθησιακής διαδικασίας. Η δράση αποτελεί μία πρωτοβουλία που επιχειρεί να ανοίξει το δρόμο σε ένα σχολείο που επιδιώκει τη συνεχή βελτίωση, την αλλαγή, την πολυμορφία καθώς και σε μηχανισμούς συνεχούς ανατροφοδότησης και υποστήριξης της επαγγελματικής ανάπτυξης των εκπαιδευτικών. Οι καλές πρακτικές, όπως θα αναδεικνύονται μέσα από την διαδικασία αυτής της δράσης και τη μελλοντική της εφαρμογή κατά τις επόμενες σχολικές χρονιές, θα αναρτώνται στον ιστότοπο «Αριστεία και Καινοτομία» του ΥΠ. ΠΑΙΔΕΙΑΣ Δ.Β.Μ.Θ. (δημιουργία ηλεκτρονικής βιβλιοθήκης), που θα αποτελεί στο εξής μία δεξαμενή άντλησης ιδεών για όλους τους ενδιαφερόμενους.
H ημερίδα με το θέμα αυτό, πραγματοποιήθηκε στο θέατρο Δαΐς των Εκπαιδευτηρίων Δούκα στις 2/4/2011. Διοργανώθηκε από τις σχολικές συμβούλους Β’ Αθήνας, σε συνεργασία με τον κο Αντώνιο Σ. Ψύρη Διευθυντή Γυμνασίου των εκπαιδευτηρίων Δούκα.
Στις 11:00 πραγματοποιήθηκε εισήγηση με θέμα: «Η αξιοποίηση του Μαθητικού Υπολογιστή στην εκπαιδευτική διαδικασία» από τον Βασίλη Οικονόμου Υπέυθυνο Συστημάτων Πληροφορικής των Εκπαιδευτηρίων Δούκα. Το Πρόγραμμα Ημερίδας σε .pdf μορφή.
Τη Δευτέρα 14 και την Τρίτη 15 Μαρτίου πραγματοποιήθηκε διάλεξη από τον Βασίλη Οικονόμου, στο πλαίσιο του μαθήματος «Σύγχρονες μέθοδοι διδασκαλίας και μάθησης για τη σχολική δια ζώσης εξ αποστάσεως εκπαίδευση» στο Πανεπιστήμιο Αιγαίου.
Το θέμα της διάλεξης είναι: «Η ένταξη και η αξιοποίηση του Μαθητικού Υπολογιστή στην εκπαιδευτική διαδικασία. Μελέτη περιπτώσεων: Δ’, Ε’, Στ’ Δημοτικού και Α’, Β’ Γυμνασίου στην Τάξη του Μέλλοντος».
Σας προσκαλούμε στο πρώτο Ελληνικό Διαδικτυακό Σεμινάριο του Προγράμματος «Συνεργάτες στην Μάθηση» την Πέμπτη 10 Μαρτίου 2011 στις 16.00 – 16.40 με τίτλο “Διαδικτυακός Διαγωνισμός ΛΥΣΙΑΣ: Αξιοποιώντας τις Τεχνολογίες Πληροφορικής και Επικοινωνιών, στην εκπαιδευτική διαδικασία”
Ο εκπαιδευτικός Βασίλης Οικονόμου από τα Εκπαιδευτήρια Δούκα θα παρουσιάσει τον «Διαδικτυακό Διαγωνισμό «Λυσίας» και πως μπορεί να αξιοποιηθεί στην εκπαιδευτική διαδικασία.»
Αυτό το σεμινάριο γίνεται μέσα από το διαδίκτυο χρησιμοποιώντας την τεχνολογία της Microsoft Live Meeting .
Για περισσότερες πληροφορίες σχετικά με το Πρόγραμμα Συνεργάτες στην Μάθηση παρακαλώ επισκεφτείτε την ιστοσελίδα www.partnersinlearning.gr
Για περισσότερες πληροφορίες σχετικά με τον Λυσία παρακαλούμε επισκεφτείτε την ιστοσελίδα www.lysias.gr
Με αφορμή την αναφορά: 
Τα ερευνητικά ερωτήματα (με βάση το κείμενο στη σελίδα 51 της συγκεκριμένης αναφοράς) δεν διαχωρίζουν εξειδικευμένη χρήση (πολλώ δε μάλλον αξιοποίηση) ειδικά διαμορφωμένου εκπαιδευτικού λογισμικού, από την απλή χρήση της συσκευής. Οι ερευνητές αναφέρουν ότι έχουν ομαδοποιήσει σχολεία που χρησιμοποιούν εξειδικευμένο λογισμικό στην αίθουσα με αυτά που δεν χρησιμοποιούν κάποιο. Πρέπει να αναγνωρίσουμε (όπως δηλώνουν) το γεγονός ότι η ενσωμάτωση των «Νέων Τεχνολογιών» στην εκπαίδευση δεν έχει φτάσει στο ιδεατό σημείο.,
Αρχικός σκοπός είναι η στροφή σε …Μαθητοκεντρικά Μοντέλα Μάθησης μέσα από κατάλληλα διαμορφωμένο εκπαιδευτικό υλικό το οποίο αναπτύσσει μεθοδολογία προσέγγισης της γνώσης, προσφέρει πολλαπλές αναπαραστάσεις, πολλαπλές πηγές, υποκινεί αλλά και βοηθά τη διερεύνηση, αξιολογεί αποκτήθησες γνώσεις …στην δημιουργία του οποίου πρωταρχικό ρόλο, αν όχι κύριο, έχει ο Εκπαιδευτικός.
Μεγάλη έκπληξη αποτέλεσε για μένα η εμπειρία που αποκόμησα από την πρόσκληση και τη συμμετοχή μου ως ομιλητή, στην ημερίδα που διοργάνωσαν οι εκπαιδευτικοί του 4ου 
Μια ομάδα, μία συνάντηση, μια όμορφη και ήσυχη ευρωπαϊκή πόλη (Βαρσοβία), μια εφαρμογή με στόχο τη δημιουργία ενός ακόμη εκπαιδευτικού περιβάλλοντος – χρήσιμο εργαλείο στη φαρέτρα του εκπαιδευτικού.
. 10 ώρες πίσω στο χρόνο, σε σχέση με την Ελλάδα. Όλα τόσο διαφορετικά… 
12/3/2015 πρωί, Νάουσα, Δημοτικό Σχολείο… εκεί, στην τάξη του φίλου μου του Γιάννη, που με χαρά μου παραχώρησε για ένα μάθημα το διδακτικό του χρόνο.
– Εντάξει, ίσως χρειαστεί να στρίψουμε λίγο το κεφάλι μας δεξιά-αριστερά. Αν χρειαστεί…
σχολείου. Να καταλάβουν πόσο όμορφα είναι, εδώ, κάτω από το χιονισμένο βουνό, αντικρίζοντας τις κόκκινες στέγες τον σπιτιών της πόλης από το παράθυρο της τάξης σας.
– Να τι θα κάνουμε λοιπόν… Θα μοιραστούμε αυτές τις συσκευές (tablets). Τα έχουν όλα αυτά που ζητήσατε πριν. Θα μοιραστείτε όμως και ρόλους. Ο φωτογράφος με το σταθερό χέρι, ο συγγραφέας που γράφει όμορφα κείμενα, ο επιμελητής που θα φροντίσει για την
– Αυτό που έχει πολλά μέσα κύριε, εύκολη απάντηση.. (Απαντά αμέσως ο Κωνσταντίνος μειδιώντας)
Αυτή ήταν η μικρή εισαγωγή – αφόρμηση, για μια απλή – αρχική δραστηριότητα που αξιοποιεί ένα μέρος από τη λειτουργικότητα και τις δυνατότητες μιας σύγχρονης ψηφιακής συσκευής.
Ευχαριστώ 
