Τεχνητή Νοημοσύνη και στην Εκπαίδευση: Τεχνολογική επανάσταση, αλλαγή πορείας, συστολή και φοβικές συμπεριφορές, αναστοχασμός και πρωτοβουλία;

Οι σκέψεις πολλές, αιχμηρές, άτακτες …και μια απόπειρα τακτοποίησης.

..και πολλά ερωτήματα επίσης … όπως αυτό που με απασχολεί πολύ τον τελευταίο καιρό: Είναι η εξέλιξη των τεχνολογιών για τους λίγους; 

Όσοι τις κατανοούν, θα αξιοποιήσουν τα οφέλη και θα γίνουν πιο γρήγοροι, πιο αξιόπιστοι, πιο ενημερωμένοι, πιο δημιουργικοί, πιο ολοκληρωμένοι, πιο δυνατοί; 

Στο μυαλό μου έρχεται η χρήση μιας από τις πιο διαδεδομένες εφαρμογές επεξεργασίας κειμένου. Σύντομα όλοι όσοι τη χρησιμοποιούμε θα έρθουμε αντιμέτωποι με στοιχεία Τεχνητής Νοημοσύνης που ενσωματώνονται σταδιακά σ’ αυτές. Πώς θα αξιοποιηθούν άραγε οι νέες δυνατότητες από όσους επιλέγουμε μέχρι και σήμερα να  πατάμε διαδοχικά enter, μέχρι να αλλάξουμε σελίδα (γιατί έτσι το μάθαμε και μας βολεύει) …και δεν επιλέγουμε την απλή λειτουργία «εισαγωγή αλλαγή σελίδας», που διατίθεται χρόνια τώρα.

Η πρόκληση είναι να μπορέσουμε όλοι μαζί, με τις νέες αυτές τεχνολογίες, να περάσουμε στο επόμενο βήμα, καταφέρνοντας να καλύψουμε τυχόν κενά γνώσης και δεξιοτήτων που έχουμε. (Miao Fengchun, Holmes Wayne, Ronghuai Huang, Hui Zhang, 2021)

Στο θέμα μας…

Η Τεχνητή Νοημοσύνη (AI) ορίστηκε για πρώτη φορά ως «η επιστήμη και η μηχανική κατασκευής ευφυών μηχανών» το 1956 (McCarthy, 2007). Κατά τη διάρκεια του 20ού αιώνα, έχει εξελιχθεί προοδευτικά σε ευφυείς μηχανές και αλγόριθμους που μπορούν να συλλογιστούν και να προσαρμοστούν βάσει ομαδοποιημένων κανόνων και του περιβάλλοντος, προσομοιάζοντας την ανθρώπινη νοημοσύνη (McCarthy, 2007). Ο Wang (2019) διεύρυνε τον ορισμό λέγοντας ότι η Τεχνητή Νοημοσύνη  μπορεί να εκτελέσει γνωστικές εργασίες, όπως: μηχανική μάθηση, επίλυση προβλημάτων, επεξεργασία φυσικής γλώσσας και νευρωνικά δίκτυα (Zawacki-Richter, Marín, Bond, & Gouverneur, 2019).

Πριν καλά – καλά οριοθετήσουμε (πού λόγος για βαθύτερη διεργασία, όπως  εμπέδωση) τη νέα γνώση φτάσαμε αισίως στο 2022 …και συγκεκριμένα στον Νοέμβριο. 

Μαθητές/τριες των μεγαλύτερων ηλικιών κυρίως… και τα πανταχού παρόντα μέσα κοινωνικής δικτύωσης μιλούν για έναν ψηφιακό παντογνώστη, ο οποίος δέχεται κάθε λογής ερώτηση και απαντά… Απαντά ολοκληρωμένα με συνοχή ζηλευτή, με γνώση για τα πράγματα, τόσο τα παλιά όσο και τα καινούργια. Αποδίδονται δυνατότητες που ξεπερνούν την ανθρώπινη φαντασία (υπερβολή;). Από την απόκτηση πτυχίου νομικής μέχρι την έναρξη μιας συζήτησης και τη συγγραφή κειμένων για οποιοδήποτε θέμα, μερικοί υποστηρίζουν πως ανταπεξέρχεται ακόμη και… στο ρόλο του ψυχοθεραπευτή. Η νέα αυτή τεχνολογία κάνει ειδικούς και κυβερνήσεις να ανησυχούν για τις πιθανές επιπτώσεις της χρήσης της.

Επανάσταση;

Η καλύτερη προσπάθεια (κατά γενική συν-ομολογία των ειδικών σε συνδυασμό με τα εκατομμύρια των χρηστών των κοινωνικών δικτύων σε μικρό χρονικό διάστημα) ονομάζεται chatGPT. Οι προγραμματιστές του πέτυχαν να μάθουν τους αλγόριθμους προσλαμβάνοντας, επιπλέον της συντονισμένης εργασίας τους σε υψηλό αλγοριθμικό επίπεδο, έναντι χαμηλής αμοιβής, 50.000 κόσμο οι οποίοι διάβαζαν κείμενα με παραστατικές και λεπτομερείς περιγραφές απλών αλλά και πολύ σύνθετων καταστάσεων στις οποίες συμπεριλαμβάνονται εκτός των άλλων και: δολοφονία, βιασμός, κακοποίηση παιδιών, βασανιστήρια, αυτοτραυματισμός και ρητορική μίσους.

Έτσι μαθητές/τριες και φοιτητές/τριες κατάφεραν, αξιοποιώντας την παραγωγή λόγου επί παντός επιστητού, να ξεγελάσουν όχι μόνο τους ανυποψίαστους (ή καμιά φορά και υπερόπτες) καθηγητές τους, αλλά και τις ψηφιακές μηχανές – βοηθήματα που ελέγχουν τη λογοκλοπή… Παρουσιάζουν εργασίες τεκμηριωμένες και με άποψη και με γνώση ζηλευτή, προκαλώντας το θαυμασμό για την ταχύτατη πρόοδο και την καταληκτική σπουδαία αξιολόγηση της τελευταίας μιας εβδομάδας. 

Πλάνη αναίτια;…

Είμαστε όντως μπροστά σε μια δημιουργική καταστροφή (όπως πολλοί σκέφτονται και εκφράζουν δημόσια);

Είμαστε μπροστά στην απώλεια της ταυτότητάς μας;

Είμαστε μπροστά στη στένωση, στον περιορισμό μιας υποτιθέμενης εφευρετικότητας;   

Πολλά εκπαιδευτικά ιδρύματα, κυρίως πανεπιστήμια, σπεύδουν να απαγορεύσουν τα τσατμπότ, θεωρώντας ότι οι μαθητές και οι φοιτητές από την αρχή μπορούν να αξιοποιήσουν σαν «βοηθήματα». Τα πανεπιστήμια της Αυστραλίας, σε απάντηση στους φόβους ότι οι φοιτητές χρησιμοποιούν το ChatGPT για να γράψουν εργασίες, εφαρμόζουν ήδη κανόνες που απαγορεύουν τη χρήση λογισμικού τεχνητής νοημοσύνης σε εξετάσεις και άλλες αξιολογήσεις. Το λογισμικό έχει απαγορευτεί στα δημόσια σχολεία της Νέας Υόρκης λόγω της πιθανότητας λογοκλοπής και του «αρνητικού αντίκτυπου που έχει αυτό στη μάθηση».

Ένας κόσμος που εκπαιδεύει και ένας κόσμος που εκπαιδεύεται μέσα στην καχυποψία, στην ψεύτικη εικόνα, στην κατάχρηση των πάντων. Ένας κόσμος χωρίς μέτρο… 

Η λύση στο συγκεκριμένο «πρόβλημα», ήρθε σχετικά νωρίς και με σπουδαία, ζηλευτά ανακλαστικά. 

Το Νοέμβριο 2022 ανακοινώθηκε το chatGPT, …για τον Μάρτιο 2023 ανακοινώθηκε η νέα έκδοση του TURNITIN ως «αντίδοτου». Να φτιάξουμε εργαλεία αξιοποιώντας την ίδια τεχνολογία, τα οποία θα καταλαβαίνουν την παραγωγή λόγου από αυτά …και θα την εντοπίζουν. Ανακοινώνεται ότι το ποσοστό εντοπισμού και επισήμανσης της μηχανικής δημιουργίας κειμένων θα φτάσει το 97%.

Έτσι οι μαθητές/τριες και οι φοιτητές/τριες αλλά και οι επαγγελματίες του λόγου – προσθέτω – δεν θα μας ξεγελούν πλέον.

Ηρεμία… και εφησυχασμός;

Είναι βέβαια τόσα άλλα περισσότερα που επιτυγχάνονται από το συγκεκριμένο περιβάλλον. Περιγράφεις (για παράδειγμα) τι θέλεις από μια ψηφιακή εφαρμογή υπολογιστών και σε ποια γλώσσα προγραμματισμού επιθυμείς …και έχεις μια πρώτης τάξεως πρόταση για τον κώδικα που θα χρησιμοποιήσεις, με τα προαπαιτούμενα για την εγκατάσταση του περιβάλλοντος που θα πρέπει να έχεις ολοκληρώσει, με τεκμηρίωση, παραινέσεις επιλογών, βοήθεια κατανόησης… 

Πόσο δυσχεραίνουμε έτσι το έργο αυτών που κρίνουν τις δεξιότητες των … υπό σχετικό γραμματισμό υποψηφίων;

^{Σχ. 1. Β. Οικονόμου, Τεχντητή Νοημοσύνη στην Εκπαίδευση, 2023}

Έχουμε λύση;

Να βάλουμε όρια στην επέκταση του ελπιδοφόρου για πολλούς – ευτυχώς – ορίζοντα.

Πώς λεγόταν κάτι ανάλογο στον Μεσαίωνα;

Να καταπνίξουμε οτιδήποτε δεν μπορούμε να διαχειριστούμε, να ορίσουμε, να ελέγξουμε;

Να σταματήσουμε να μπαίνουμε σε πειρασμούς που δεν μπορούμε να χαλιναγωγήσουμε;

Να γυρίσουμε στο πρότυπο του «ενός ίντερνετ», αυτού της θάλασσας που η ιστορικός Μαρία Ευθυμίου εντοπίζει ως σημαντικό χώρο και τρόπο μεταφοράς αγαθών και μηνυμάτων;

Αλήθεια είναι η «λύση» στο «πρόβλημα»;

Ποιο πρόβλημα;

Τι είναι αυτό που πρέπει να δαμάσουμε, αντί να μάθουμε να το σχεδιάζουμε, να το δημιουργούμε, να το εμπλουτίζουμε, να το αναπτύσσουμε, να το βελτιώνουμε;

Τι είναι αυτό που πρέπει να ερμηνεύσουμε, αντί να ξεφύγουμε από μικρούς σκοπούς και φοβικές συμπεριφορές, που καθυστερούν την όποια ωριμότητα και περιορίζουν την όποια δημιουργικότητα;

Κάποτε λέγαμε στα παιδιά μας … «ή είσαι από αυτούς που σχεδιάζεις  και δημιουργείς …ή είσαι από αυτούς που ακολουθείς και καταναλώνεις».

Υπάρχουν προτάσεις…

Ας αξιοποιήσουμε την τεχνολογία αυτή, για να σκεφτούμε, να σχεδιάσουμε και να υλοποιήσουμε δημιουργικά, καταθέτοντας τις ψηφίδες των δεξιοτήτων μας, των γνώσεών μας, αλλά κυρίως των αξιών μας…

Ας αλλάξουμε την οπτική γωνία απ’ όπου βλέπουμε τα πράγματα. Ας μετακινηθούμε λιγάκι από τις θέσεις μας, …ας συνεργαστούμε.

Ας μην μείνουμε στην επιφανειακή ερμηνεία και τα παιχνίδια πρώτης γνωριμίας με τις σύνθετες αυτές τεχνολογίες …και που, ναι, είναι απαραίτητα για την αρχή, αλλά όχι αυτοσκοπός. 

Ας μπούμε ένα επίπεδο βαθύτερα, ας ενημερωθούμε, ας προσπαθήσουμε να κατανοήσουμε το τι, το πώς, το γιατί.

Ας μην αφήσουμε την τεχνολογία και την εξέλιξή της στα χέρια των λίγων (που έχουν τις ικανότητες να τη σχεδιάσουν και τα χρήματα να την υλοποιήσουν), κυρίως από άγνοια ή από υπεροψία για όσα εμείς δεν μπορούμε να καταλάβουμε, …να ερμηνεύσουμε.

Ας δούμε με διερευνητικό τρόπο, εμβαθύνοντας σε πτυχές ηθικής και όχι με καχυποψία, περιπτώσεις αλγοριθμικής μεροληψίας, σφάλματος ή/και κακόβουλης χρήσης. (Robinson, 2020; Rodríguez-García, Moreno-León, Román-González, & Robles, 2020 – διάκριση μεταξύ ηθικών και όχι πρακτικών).

Ας αμφισβητήσουμε την ορθότητα της πρότασης, την ορθότητα της απόφασης, την ορθότητα της λειτουργίας, με τεκμηριωμένη άποψη  …προϊόν προσπάθειας και όχι αβίαστων επιχειρημάτων και απόψεων επιφανειακών συζητήσεων. Να μια πρόταση που θα βοηθήσει τη συνδυαστική σκέψη, την κριτική ικανότητα, την αναζήτηση, τη δοκιμή και το λάθος, τη συμμετοχή, την αποφυγή δογματισμών…

Ας μάθουμε να συγκρίνουμε προτάσεις δημιουργώντας κοινή βάση που οδηγεί σε ασφαλέστερα και έγκυρα αποτελέσματα.

Ας ανακαλύψουμε στοιχεία που λείπουν, ας τα εντοπίσουμε με ένταση και ας διευρύνουμε τη σκέψη μας, ως μέλη ομάδας που συνθέτει σε κοινή προσπάθεια και όχι ως αιρετικούς λαρυγγισμούς που συνήθως «τραβούν» σε αντίθετη κατεύθυνση το όχημα της καινοτομίας και της εξέλιξης.

Καινοτομία άλλωστε είναι και το να κάνεις πράγματα με καινούργιο τρόπο… όχι μόνο καινούργια πράγματα.

Ας μην αφήσουμε και αυτή τη νέα γνώση σε αλλήλους, όπως μάθαμε την μέχρι τώρα τεχνολογία. Είναι μια διαδικασία που οδηγεί σε στρεβλώσεις που δύσκολα μπορούν να αναστραφούν εκ των υστέρων. 

Ας δούμε όλα αυτά τα επιτεύγματα ως εργαλεία ενίσχυσης και όχι ως υποκατάστατα του ανθρώπου, αναλώνοντας την καχυποψία μας εκεί που πραγματικά χρειάζεται.

Ας μην φτάσουμε στο σημείο να παραδεχτούμε ότι ο δάσκαλος μεταφέρει μόνο γνώσεις (κάτι που τα νέα αυτά περιβάλλοντα κάνουν καλά – απ’ ότι φαίνεται – και βελτιώνονται πολύ γρήγορα).

Ας υιοθετήσουμε την άποψη καθηγητών του Columbia όπως o Oded Netzer ότι οι προγραμματιστές Η/Υ θα βοηθηθούν από τις τεχνολογίες αυτές …και όχι την άποψη της OpenΑΙ ότι αυτές οι τεχνολογίες θα αντικαταστήσουν μερικούς μηχανικούς.

Ας φέρουμε στο προσκήνιο έννοιες όπως τη δυαδικότητα της τεχνολογίας. Η τεχνολογία όπως αυτή του ChatGPT (δηλαδή), μπορεί να χρησιμοποιηθεί για τον έλεγχο της αξιοπιστίας της πληροφορίας και των ειδήσεων (fact checking), την ενδυνάμωση της ενημέρωσης και κατ’ επέκταση την αναβάθμιση της δημοκρατίας. Ας θωρακίσουμε με κριτική ικανότητα και συνδυαστική σκέψη όλους μας, ώστε να μην μπορεί να χρησιμοποιηθεί και για τη διασπορά παραποιημένων ειδήσεων που καταλήγει σε σχεδιασμένη ή ακούσια παραπληροφόρηση με επικίνδυνες διαστάσεις.  

Έχουμε στη διάθεσή μας πολλές πτυχές διερεύνησης, ταξινομώντας με όποια σειρά αποφασίσουμε όπως:

• To θέμα της αξιολόγησης σε γνωστικό και ηθικό επίπεδο.
• Το θέμα της προετοιμασίας των μελλοντικών εξελίξεων.
• Το βάθος διείσδυσης στη συγκεκριμένη γνώση και συμπεριφορές.
• Το θέμα της κατανόησης της λογικής των περιβαλλόντων που οι τεχνολογίες αυτές αποδίδουν τα αναμενόμενα.
• Το θέμα της σύνδεσης τεχνολογίας και χρημάτων που επενδύονται για την εξέλιξή της …ή απορρέουν /συρρέουν από αυτή.
• Τα διάφορα επίπεδα της χρήσης ή/και της αξιοποίησής της.

Μήπως ήρθε η ώρα να αναθεωρήσουμε τον τρόπο που αξιολογούμε εργασίες όλων των ηλικιακών ζωνών ή ακόμα – ακόμα και έργων μεγαλύτερων; Είναι χρυσό παραδοτέο πλέον η έκθεση ως πόνημα που διαβάζουμε, χωρίς παράλληλα να έχουμε πλήρη γνώση για τη συμπεριφορά ή ακόμα και τις συνήθειες στα συγκεκριμένα ζητήματα, του συγγραφέα του; 

Μήπως ήρθε η ώρα να δίνουμε μεγαλύτερη έμφαση και να προσέχουμε περισσότερο τα πρώτα στάδια της συγγραφικής διαδικασίας, ώστε να μπορούμε να παρακολουθούμε καλύτερα την πρόοδο των μαθητών/τριών μας, έχοντας περισσότερα στοιχεία κρίσης και βελτιωτικών παρεμβάσεων στη φαρέτρα μας;

Μήπως πρέπει να ενθαρρύνουμε τη χρήση τέτοιων εργαλείων που οι προτάσεις τους θα αποτελέσουν οδηγό προσαρμογής και όχι αντικείμενο αξιολόγησης;

Αλλαγές σημαντικές, αλλαγές δύσκολες, αλλαγές που κουράζουν τους ήδη κουρασμένους από την υπερπροσπάθεια… αλλαγές που ταράζουν τα λιμνάζοντα ύδατα με δυναμικές προσεγγίσεις. Άλλωστε έτσι δεν πρέπει να είναι η εκπαίδευση που κινητοποιεί και προσαρμόζεται;…μια δυναμική διαδικασία γεμάτη εκπλήξεις για όλους…

Βασίλης Οικονόμου

Διευθυντής Πληροφορικής και Ψηφιακής Εκπαίδευσης

Κολλέγιο Αθηνών | Ελληνο – Αμερικανικό Εκπαιδευτικό Ίδρυμα 

[2023]

Βιβλιογραφία – Αναφορές:

• Lee, Timothy B. (2014). «Will artificial intelligence destroy humanity? Here are 5 reasons not to worry». 
• Heath, Nick (2020). «What is AI? Everything you need to know about Artificial Intelligence». 
• Russell S., Norvig P.(2022). “ARTIFICIAL INTELLIGENCE, A MODERN APPROACH” – “ΤΕΧΝΗΤΗ ΝΟΗΜΟΣΥΝΗ. Μια σύγχρονηπροσέγγιση”. Εκδόσεις Κλειδάριθμος. 
• Vincent, James (2019). «OpenAI has published the text-generating AI it said was too dangerous to share». 
• UNESCO, https://www.unesco.org/en/digital-education/ai-future-learning
• UNESCO, https://unesdoc.unesco.org/ark:/48223/pf0000380602
• UNESCO, https://unesdoc.unesco.org/ark:/48223/pf0000376709
• https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S2666920X21000357
• https://www.youtube.com/watch?v=cy93fFnSmAo

Δημοσίευση στο:

Βασίλης Οικονόμου: Η εκπαίδευση που κινητοποιεί και προσαρμόζεται

…και στο https://www.athenscollege.edu.gr/academics/digital-education/άρθρα-και-ομιλίες

5 * 3 R’s Πέντε σημαντικές ομάδες δεξιοτήτων και στάσεων αναγκαίες για την εκπαίδευση, εμάς και τον σύγχρονο κόσμο μας

Στις μέρες μας συντελούνται αλλαγές με ρυθμούς που δυσκολευόμαστε να παρακολουθήσουμε. Γονείς και παιδιά, εργαζόμενοι και μαθητές, χρειάζεται να κατακτήσουμε νέες ικανότητες, να υιοθετήσουμε στάσεις, προκειμένου να αξιοποιήσουμε όσο μπορούμε περισσότερο τις δυνατότητες και κυρίως, τις ευκαιρίες που μας παρουσιάζονται. 

Τα σύγχρονα προγράμματα σπουδών όλων των βαθμίδων ενθαρρύνουν την ανάπτυξη δεξιοτήτων του 21ου αιώνα (Frameworkfor 21st Century Learning), μεταξύ των οποίων συγκαταλέγονται και οι δεξιότητες ψηφιακής τεχνολογίας και επικοινωνίας (Information, Media and Technology Skills). Οι ψηφιακές δεξιότητες δεν απαιτούνται μόνο για τα περισσότερα επαγγέλματα, αλλά βελτιώνουν την καθημερινότητά μας, βοηθούν να μαθαίνουμε, να επικοινωνούμε, να εξελισσόμαστε και να συμμετέχουμε σε κοινωνικά δρώμενα. Ο τεχνολογικός αλφαβητισμός αποτελεί μια νέα μορφή κατάρτισης που συνδέεται άρρηκτα με τη διδακτική πρακτική.

Έτος 2030: Ορόσημο κοσμοϊστορικών αλλαγών, 4η Βιομηχανική Επανάσταση, Εκθετικές Τεχνολογίες, Εκτεταμένη Πραγματικότητα, Νευρωνικά δίκτυα, Τεχνική Νοημοσύνη, Μηχανική Μάθηση, Νευροεπιστήμη, Συνείδηση, Ηθική… Είναι άραγε αρκετά αυτά που μαθαίνουμε για να σταθούμε μπροστά στις επερχόμενες σημαντικές αλλαγές; 

Ο Andreas Scleicher, αναπληρωτής Διευθυντής Εκπαίδευσης του ΟΟΣΑ, αναφέρει ότι «Η μελλοντική παγκόσμια οικονομία δε θα πληρώνει πια για όσες γνώσεις έχει κάποιος, αλλά για όσα μπορεί να κάνει με αυτές».

Θα απαιτηθούν λοιπόν, νέες λύσεις για προβλήματα που ακόμα δεν έχουν εμφανιστεί καν στον ορίζοντα… Είναι σίγουρα χρήσιμο να προετοιμαζόμαστε νωρίτερα για αλλαγές που έρχονται… 

Πόση αξία όμως έχει να μαθαίνουμε, να εξελισσόμαστε, να αποκτούμε νέες ικανότητες, ίσως και νέες αξίες(;), ώστε να επηρεάζουμε δημιουργικά τις επερχόμενες αλλαγές… ή και να τις δημιουργούμε… 

3R’s για τις βασικές δεξιότητες που διδάσκονται στα σχολεία:

Reading, wRiting, aRithmetic [Ανάγνωση, Γραφή, Αριθμητική]

Τρεις είναι οι βασικές δεξιότητες που καλλιεργούνται από τον 19^ο αιώνα στα σχολεία: Ανάγνωση, Γραφή και Αριθμητική. Κανένας μαθητής, λόγω φτώχειας, ηλικίας, φυλής, φύλου, πολιτιστικού ή εθνοτικού υπόβαθρου, αναπηρίας ή οικογενειακής κατάστασης δεν εξαιρείται από τις τρεις αυτές δεξιότητες, αν και αναγνωρίζεται ότι μεμονωμένοι μαθητές μπορούν να μάθουν με διαφορετικούς τρόπους και σε διαφορετικούς ρυθμούς. Τα πρότυπα επικεντρώνονται κυρίως στο τι θα πρέπει να μάθουν οι μαθητές για να είναι ανταγωνιστικοί στην αγορά εργασίας. 

3R’s για την σύγχρονη εκπαίδευση:

Respect, Resourcefulness, Responsibility [Σεβασμός, Επινοητικότητα, Υπευθυνότητα]

Οι προσδοκίες του κόσμου και οι απαιτήσεις για την εκπαίδευση έχουν γίνει αρκετά περίπλοκες. Οι μαθητές όχι μόνο πρέπει να είναι σε θέση να διαβάζουν πολύπλοκα πολυτροπικά κείμενα, αλλά να απαντούν σε δύσκολα ερωτήματα και να εφαρμόζουν ποικίλες μεθόδους για να προσδιορίζουν τις απαντήσεις σε σύγχρονα προβλήματα. Υπάρχει ανάγκη να αξιοποιήσουν την τεχνολογία, να είναι σε θέση να επικοινωνούν με τις μηχανές μέσα από τη γραφή και την κατανόηση του κώδικα, να δημιουργούν διαδικτυακό ψηφιακό υλικό (ιστοσελίδες, παρουσιάσεις, podcast, διαδραστικά βιβλία κ.λπ), να γίνουν σωστά ενημερωμένοι ψηφιακοί πολίτες.

Η υπευθυνότητα αποτελεί ένα σημαντικό συστατικό για την επιτυχία. Η σκληρή δουλειά και η αποδοχή της ευθύνης των πράξεών μας, μας  βοηθά να γίνουμε παραγωγικά μέλη της σύνθετης κοινωνίας μας και επιτυχημένοι ενήλικες. Μαθαίνουμε να λαμβάνουμε υπεύθυνες αποφάσεις επειδή καταλαβαίνουμε ότι οι πράξεις μας δεν επηρεάζουν μόνο εμάς, αλλά τους πάντες. 

Εκπαιδευτικοί και μαθητές συμπεριφέρονται ο ένας στον άλλον με σεβασμό και αξιοπρέπεια. Σημαντική είναι η δύναμη του παραδείγματος. Οι μαθητές ακολουθούν μοντέλα και δημιουργούν πρότυπα. Καλούνται να συν-δημιουργήσουν σε ομάδες με διαφορετικά μέλη. Ανεξάρτητα από την κοινωνικοοικονομική ομάδα, τον σεξουαλικό προσανατολισμό, τη φυλή, τη θρησκεία ή τις πεποιθήσεις, μαθαίνουν να συνεργάζονται με στόχο τη βελτίωση των συνθηκών …εκτός του χρήσιμου παραδοτέου. 

Οι μαθητές που αναζητούν – επινοούν εναλλακτικές προσεγγίσεις στην επίλυση προβλημάτων, αναπτύσσουν την υπεραξία της βελτίωσης της μεθοδολογίας που ακολούθησαν. Διδασκόμαστε να βλέπουμε «έξω από το κουτί». Μαθαίνουμε να είμαστε επινοητικοί. Αναπτύσσουμε συνδυαστική σκέψη, που αποτελεί (κατά τη γνώμη μου) τη βάση για την οποιαδήποτε συνέχεια. Συνδυάζουμε συμπεριφορές, γεγονότα, δεδομένα, γνώσεις, επιστήμες, θεματικές περιοχές, εκπαιδευτικά περιβάλλοντα, τεχνικές… διευρύνοντας έτσι τον ορίζοντα με δημιουργικές ενασχολήσεις, δραστηριότητες και κυρίως αποφάσεις. Ο ενθουσιασμός, η τάση για εξερεύνηση, η αμφισβήτηση για τα πάντα και τους πάντες, περνώντας από ένα φίλτρο λογικής, ωριμότητας, ευαισθησίας, ηθικής, αυτορρύθμισης και αυτοπροσδιορισμού, αφήνουν ένα αναντικατάστατο ίζημα «σοφίας», που αποτελεί ένα ακόμη εφόδιο για το μέλλον. 

3R’s για αποτελεσματική μάθηση:

Resilient, Risk taker, Reflective [Ανθεκτικός, Ριψοκίνδυνος, Αντανακλαστικός]

Η ανθεκτικότητα σε σύνθετες καταστάσεις θεωρείται δεδομένη. Ίσως δεν αναγνωρίζεται ως ικανότητα με βάση την οποία ένα άτομο μπορεί να αναπτυχθεί. Έχει συνδεθεί με την ψυχική υγεία. Η πανδημία μάς υπενθύμισε τη σημασία της ανθεκτικότητας σε περιόδους αντιξοοτήτων και υπογράμμισε ανισότητες που καθιστούν δυσκολότερο για ορισμένες ομάδες και άτομα να αντιμετωπίζουν κρίσεις, με το λιγότερο δυνατό κόστος.

Τολμώντας την έκθεση του εαυτού μας, εξωτερικεύοντας συγκροτημένα τις σκέψεις μας, προωθούμε τον διάλογο και αυξάνουμε τον βαθμό αξιοποίησης του όποιου σφάλματος. Είναι διαφορετικό το σφάλμα της μη ορθής εφαρμογής ενός κανόνα ή μιας θεωρίας, την οποία θα  έπρεπε να γνωρίζουμε, από το σφάλμα που κάνουμε κατά την αναζήτηση νέων. Στη δεύτερη περίπτωση το λάθος σχετίζεται με τη δημιουργικότητα, την παραγωγικότητα, και σε καμία περίπτωση δεν συνδέεται με έλλειψη μνήμης ή ελλιπή προσοχή. Στην καθημερινή εκπαιδευτική πρακτική δεν χρησιμοποιούνται άλλωστε οι λέξεις «λάθος» και «σφάλμα», σύμφωνα με την παραπάνω διάκριση. 

Μαθαίνω δε σημαίνει αποκτώ απλά γνώσεις (με την έννοια της μεταβίβασης). Μαθαίνω σημαίνει τολμώ να αμφισβητώ, τολμώ να δοκιμάζω, τολμώ να αποτυγχάνω, τολμώ να ξαναπροσπαθώ.  

3R’s για την εξοικονόμηση των φυσικών πόρων:

Reduce, Reuse, Recycle [Μείωση, Επαναχρησιμοποίηση, Ανακύκλωση]

Ο άνθρωπος έχει εξελίξει (ραγδαία τα τελευταία χρόνια) το επίπεδο ζωής του. Ζει σε πολυτελή σπίτια, με τις ανέσεις που αυτά προσφέρουν, μετακινείται γρηγορότερα και ευκολότερα με τα μέσα, ιδιωτικά αλλά και μαζικής μεταφοράς. Ξοδεύει και καταναλώνει μεγάλες ποσότητες φυσικών αγαθών, αλλά μοιραίως και ενέργειας. 

Η αλόγιστη χρήση των φυσικών πόρων και του υπερκαταναλωτισμού οδηγεί σε αδιέξοδο. Η κουλτούρα που (θα) πρέπει να αναπτύσσουμε για την εξοικονόμηση ενέργειας και φυσικών πόρων, με ό,τι αυτό συνεπάγεται, θα βοηθήσει να απομακρυνθούμε από το αδιέξοδο αυτό. 

Θα χρειαστεί να εστιάσουμε στα προβλήματα αυτά, σχεδιάζοντας και εφαρμόζοντας τεχνολογίες και τρόπους για την αποφυγή τους. Θα χρειαστεί να ευαισθητοποιηθούμε στην εξοικονόμηση των φυσικών πόρων κυρίως και να αναπτύξουμε την κατάλληλη κουλτούρα …εξ απαλών ονύχων. Τώρα ακόμη περισσότερο.

3R’s αναγκαία για τη ζωή μας:

Rest, Relax, Recharge [Ξεκούραση, Χαλάρωση, Επαναφόρτιση]

Κάτι που κυρίως αφήνουμε σε δεύτερη μοίρα, είναι η ξεκούραση, η χαλάρωση με στόχο την επαναφόρτιση των ενεργειακών μας αποθεμάτων.

Πολλές φορές ξεχνάμε πόσο σημαντικές είναι οι διακοπές για όλους μας αλλά και για τα παιδιά. Διακοπές κυρίως σημαίνουν αλλαγή – διακοπή από την καθημερινότητα στην οποία συμμετέχουμε. …Διακοπή από τη ρουτίνα που ο καθένας μας έχει φτιάξει η ακολουθεί.

Η ανεμελιά, το γέλιο, το παιχνίδι, η ξενοιασιά, το να μην κάνουμε πολλά πράγματα, είναι απαραίτητα στοιχεία για το ζητούμενο της ισορροπίας και του «μέτρου». 

Ας μάθουμε τα παιδιά μας να ανακαλύπτουν ό,τι τους δίνει ενέργεια και τα αναζωογονεί. Είναι ένα απόγευμα στον καναπέ με τη συντροφιά ενός βιβλίου; Είναι μία συνάντηση με φίλους; Είναι η ενασχόληση με κάποιο χόμπι ή σπορ; Είναι μία βόλτα στην παραλία ή μία επίσκεψη σε έναν καινούριο χώρο; Είναι απλά το να μην κάνω απολύτως τίποτα για μερικά λεπτά;

Ο καλός ύπνος αποτελεί ουσιαστική ξεκούραση για τον οργανισμό. Αποτελεί θεμέλιο καλής υγείας και ευ ζην γενικότερα. Η έκθεση στο φυσικό φως κατά τη διάρκεια της ημέρας μάς κάνει καλό, αλλά η έκθεση στο μπλε φως των ηλεκτρονικών συσκευών (κινητό τηλέφωνο, υπολογιστής) κατά τη διάρκεια της νύχτας έχει πολλές φορές αντίθετο αποτέλεσμα. Ας μάθουμε τα παιδιά μας να αφήνουν τις ηλεκτρονικές συσκευές στην άκρη για τουλάχιστον 2 ώρες πριν τον ύπνο. Το διάβασμα, ο διαλογισμός, η μουσική ύπνου, είναι χρήσιμες εναλλακτικές επιλογές.

Η διαρκώς προσαρμοζόμενη εκπαίδευση…

Μπροστά σε έναν όλο και πιο ασταθή, αβέβαιο, περίπλοκο, απαιτητικό και διφορούμενο κόσμο, γεμάτο «ρήγματα» αλλά και προκλήσεις, η εκπαίδευση μπορεί και πρέπει να αναλάβει σημαντικό ρόλο.

Είναι σκόπιμο οι μεθοδολογίες και τα προγράμματα σπουδών να εξελίσσονται ή και να αλλάζουν καθολικά, ίσως ακόμα και με ριζοσπαστικούς τρόπους. Η ανάπτυξη ικανοτήτων ως συνδυασμού γνώσεων, δεξιοτήτων και αξιών, μας επιτρέπουν να συμβάλουμε αλλά και να επωφεληθούμε από ένα συνεκτικό και βιώσιμο μέλλον.

Είναι κύριο μέλημα (περισσότερο από κάθε άλλη φορά) να μάθουμε να διαμορφώνουμε σαφείς στόχους, να ανακαλύψουμε ανεκμετάλλευτες ευκαιρίες και να εντοπίσουμε πολλαπλές λύσεις σε νέα μεγάλα προβλήματα.

Η Εκπαίδευση οφείλει να κάνει περισσότερα από την προετοιμασία των νέων για τον κόσμο της εργασίας, στα χρόνια που έρχονται. Πρέπει να καλλιεργήσουμε στους μαθητές τις ικανότητες που χρειάζονται για να γίνουν ενεργοί, υπεύθυνοι και ηθικοί πολίτες ώστε να επηρεάσουν δημιουργικά το ίδιο τους το μέλλον.

…Και ο ρόλος του Εκπαιδευτικού;

Σημαντικός παράγοντας της υποστήριξης των αλλαγών που μέλλονται είναι ο εκπαιδευτικός. Οφείλουμε με κάθε τρόπο να εμπλουτίσουμε τη φαρέτρα των εκπαιδευτικών, για να εκπαιδεύουν δημιουργικά τα παιδιά μας αξιοποιώντας όλες τις σύγχρονες μεθοδολογίες, διευρύνοντας τους ορίζοντές τους, καλλιεργώντας τους ποικίλες και σύγχρονες ικανότητες, εμπνέοντάς τους, διαμορφώνοντάς τους ως χρήσιμους, άξιους και με αίσθημα ευθύνης σημαντικούς πυλώνες, ώστε με τη σειρά τους, συνεργαζόμενοι σε έναν αγαθό στόχο, να αλλάξουν τον κόσμο μας… 

Πόσο σημαντική, πολύτιμη, κρίσιμη, καίρια, χρήσιμη, δημιουργική, ευχάριστη, αποτελεσματική, φαντάζει η αποστολή αυτή; 

 Ίσως τώρα έχουμε μια μοναδική ευκαιρία…

__________

Δημοσίευση και: Υστερόγραφα – Η ανάλυση της είδησης

Βασίλης Οικονόμου: Πέντε σημαντικές ομάδες δεξιοτήτων και στάσεων αναγκαίες για την εκπαίδευση, εμάς και τον σύγχρονο κόσμο μας

[BO 2022]

Το μέλλον είναι το ψηφιακό βιβλίο; Συζήτηση στη Διεθνή Έκθεση Βιβλίου Θεσσαλονίκης

Χρήσιμη και αληθινή η συνομιλία με τον Πρόεδρο του Ελληνικού Ιδρύματος Πολιτισμού για το ψηφιακό σχολείο και τον ρόλο του ψηφιακού (διαδραστκού – πολυμεσιμού – πολυτροπικού …θα συμπληρώσω) βιβλίου.

Ακούστηκαν αρκετά θετικά, αλλά θεωρώ υποχρέωση να καταγράψω εδώ το κάτω μέρος του παγόβουνου. Έτσι απλά χωρίς πολλά φτιασίδια στο λόγο, αλλά εστιάζοντας κυρίως στο έργο των πολλών… 

Όραμα και έργο και μεγάλη προσπάθεια από πολλούς…

…Κι από την άλλη, λόγια  – λόγια – λόγια… Ανούσια λόγια, από ανθρώπους (πολύ λίγους και «λίγους») που δεν μπορούν να αξιοποιήσουν «εργαλεία» δημιουργίας ή ακόμη και να σκεφτούν κάτι δημιουργικό, ευφάνταστο, όμορφο… παρά μόνο συγκεντρώνουν δουλειές άλλων, για να τις μοιράσουν ξανά (;!) Πού (;!) Με ποιο σκοπό (;!). Οι λίγοι και «λίγοι» που δεν ξέρουν πώς (και τι – και γιατί) γίνεται. [Σίγουρα παίζει το ρόλο του …και το ποιους και πόσο καιρό μπορούν να ξεγελούν]…

Ευτυχώς οι πολλοί και σημαντικοί και με άποψη, επικροτούν το έργο, επιβραβεύουν και βραβεύουν την προσπάθεια, υιοθετούν τη μεθοδολογία της πρότασης. Το προσεγγίζουν με ήθος, με αγάπη, με αναγνώριση στον κόπο. Σέβονται το αποτέλεσμα ως εργαλείο, ως καινοτομία. Το αξιοποιούν. Θέλουν να δημιουργήσουν ή/και να συμβάλουν στη δημιουργία υλικού με έργο και χωρίς πολλά λόγια…

_____________

Η ψηφιοποίηση και ιδιαίτερα ο εμπλουτισμός των ψηφιοποιημένων βιβλίων που απευθύνονται σε Μαθητές/τριες, Εκπαιδευτικούς και Γονείς, δεν είναι μικρή υπόθεση.

Αν θέλεις να πετύχουν το σκοπό που έχει τεθεί εξ αρχής: Τη δημιουργία πολλαπλών αναπαραστάσεων, την ευχρηστία, την συγκέντρωση του υλικού, την προσβασιμότητα, την προώθηση της εκπαιδευτικής διαδικασίας μέσω σύγχρονων μεθοδολογιών και αντιλήψεων, χρειάζεται κατάθεση ψυχής…

Θέλει όραμα και θέλει στόχο. Στόχο καλό, στόχο που βοηθά πολλούς, στόχο που δεν εξυπηρετεί μόνο λόγια και άκυρες διαθέσεις …των εκτός της εκπαιδευτικής διαδικασίας αναρριχητικών η/και αρπακτικών.

Θέλει γνώσεις για το αντικείμενο που θα εμπλουτίσεις, γνώση του τρόπου που θα ψάξεις, γνώση των βιβλιοθηκών που θα ανατρέξεις, γνώση του τρόπου προσαρμογής του υλικού, …και τόσα άλλα.

Θέλει δεξιότητες για την επιλογή και την αξιοποίηση του/των εργαλείου/ων…

Θέλει αξίες που θα βοηθήσουν ώστε το αποτέλεσμα να είναι κοντά σ’ αυτό που ζητά η εκπαιδευτική κοινότητα, προσεγγίζοντας με σεβασμό το περιεχόμενο και το έργο γενικότερα…

Θέλει ενσυναίσθηση. Να (μπορείς να) μπαίνεις στα παπούτσια του άλλου και να βλέπεις αυτό που θέλει να δει…

Θέλει πάνω απ’ όλα μεράκι και αγάπη και πάθος γι’ αυτό που κάνεις.  Και αυτό πάντα θα κάνει τη διαφορά…

…Και τότε πετυχαίνει ουσιαστικά.

Εβδομήντα πέντε και πλέον ψηφιοποιημένα εμπλουτισμένα – διαδραστικά – πολυτροπικά βιβλία σε λίγα καλοκαίρια, δεν μπορούν να χαρακτηριστούν μικρή προσπάθεια για πολλούς ανθρώπους που ασχολούνται σοβαρά, με ήθος και χωρίς δεύτερες σκέψεις, για την ευρύτερη έννοια της εκπαίδευσης των παιδιών μας.

Μεγάλη προσπάθεια πολλών για ένα μεγάλο έργο, που άνοιξε και ανοίγει ορίζοντες…

Προσπάθεια και αποδοχή …που σε κάνουν να σκέφτεσαι ότι ακόμη είσαι στην αρχή…

[ΒΟ 2021]

Συμμετέχοντας ως γονιός σε ένα διαδικτυακό μάθημα του παιδιού μου, εν μέσω πανδημίας.

Είναι πολύ καινούργιο για όλους μας αυτό που συμβαίνει τις μέρες του εγκλεισμού λόγω της πανδημίας, στα διαδικτυακά θρανία.

Είναι η ένταση της εφαρμογής, είναι ότι το ανακαλύπτουμε πρόσφατα (ενώ υπάρχει από το 1840 ως μεθοδολογία μάθησης μέσω αλληλογραφίας, και το 1858 ως πανεπιστημιακή «τηλεμάθηση»), είναι η ισχυρή άποψη που έχουμε για τα πράγματα, είναι το έλλειμμα έγκυρης ενημέρωσης, είναι οι μεμονωμένες κακές ίσως εμπειρίες των πρώτων ημερών, είναι η έλλειψη ετοιμότητας προσαρμογής;

Φαντάζομαι πολλές φορές, μεταφέροντας την αντίστοιχη διαδικτυακή εικόνα στις πραγματικές αίθουσες διδασκαλίας… στο κάδρο που φτιάχνει το μυαλό μου υπάρχουν τα ατομικά πλέον θρανία όπου κάθεται ο μαθητής και οι γονείς δίπλα – δίπλα, όλοι μαζί στριμωγμένοι στο ίδιο αυτό μικρό θρανίο με τα πόδια των μεγάλων να προεξέχουν. Φαντάζομαι μερικούς από εμάς “κρυμμένους” πίσω από ένα χαρτόνι τεράστιο γύρω από το θρανίο, με ορισμένα από αυτά τα παραβάν περίτεχνα διακοσμημένα, στην καλύτερη περίπτωση.

Η θέα της εικόνας, που ο νους δημιουργεί, μου προκαλεί ευθυμία… στην αρχή τουλάχιστον…

Τώρα που είμαστε στο σπίτι, είτε έχουμε χρόνο είτε όχι, μπορούμε να ακούμε στο περιθώριο της ακοής μας ή/και να βλέπουμε το διαδικτυακό μάθημα στο οποίο συμμετέχει το παιδί μας.

Δεν είμαστε λίγοι αυτοί που συγχρονίζουμε τα ημερολόγια της δουλειάς μας με τα μαθήματα του παιδιού μας, ώστε να δεχόμαστε και μηνύματα συγκεκριμένα που θα μας βοηθήσουν να μην χάσουμε απολύτως κανένα… Όταν δε, υπάρχει χρόνος, ορισμένοι από εμάς συμμετέχουμε στο μάθημα κιόλας. Έχουμε άποψη για τους διαλόγους που διαμείβονται, θέτουμε τα δικά μας ερωτήματα στο δάσκαλο (διακριτικά στο chat που νομίζουμε ότι μόνο εμείς και ο δάσκαλος βλέπουμε), έχουμε άποψη την οποία επικοινωνούμε με τους φίλους μας στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, βιντεοσκοπούμε το μάθημα για να το στείλουμε σε φίλους ή/και συγγενείς που θα πρέπει να θαυμάσουν την επίδοση ή την τοποθέτηση του παιδιού μας. 

Το καλύτερο συμβαίνει όταν όπως διατεινόμαστε, «έχουμε τεστ».  Εκεί αρχίζουν πολύ πριν οι πυρετώδεις διαδικασίες προετοιμασίας. Τι βιβλία που κατεβαίνουν από τα ράφια της βιβλιοθήκης, τι τετράδια με τις σημειώσεις του μαθητή/τριας, τι το διαδίκτυο στο κινητό τηλέφωνο, τι τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης για τη «βοήθεια του κοινού». Όλα σε πλήρη εγρήγορση και σπάνια ετοιμότητα…  Και στο τέλος, να τα μηνύματα (ειδικά αν κάτι δεν πήγε καλά) «…Μα δεν προλάβαμε να καταθέσουμε», «…κόπηκε η σύνδεση», «…εμείς πατήσαμε την υποβολή αλλά αυτό κόλλησε…», «μας πέταξε έξω την πιο ακατάλληλη στιγμή» …όλα στον πληθυντικό.

Ενθαρρύνουμε τα παιδιά να εστιάζουν στη οθόνη του υπολογιστή τους ολοένα και περισσότερο. Αψηφούμε γνώση, κανόνες, συνήθειες …μέτρο. 

Προσθέτοντας σε ένα παλαιότερο άρθρο, μία ακόμη «αλήθεια ή ψέμα»: «Τα διαδικτυακά μαθήματα είναι μόνο για τους Μαθητές;», θα έλεγα ότι στην εξ αποστάσεως εκπαίδευση έχουμε όλοι άποψη γιατί βλέπουμε πράγματα που δεν είχαμε πριν τη δυνατότητα να δούμε. Γινόμαστε και Δάσκαλοι και Μαθητές και Επιθεωρητές και Σύμβουλοι Εκπαίδευσης, ίσως και υπουργοί Παιδείας ταυτόχρονα… Είναι άραγε αλήθεια ή ψέμα; 

Μέτρον Άριστον (Κλεόβουλος 6^ος αι π.Χ) λοιπόν και σ’ αυτή την λειτουργία.

Είναι ίσως μια ακόμη ευκαιρία, τηρώντας το μέτρο, να αναπτύξουμε διαγενεακή αλληλεγγύη. Ας μην την αφήσουμε να πάει χαμένη. Ας γίνουμε για λίγο «αόρατοι» γονείς με την έννοια που η Μοντεσόρι χρησιμοποιούσε για το Δάσκαλο. Σύμφωνα με την παιδαγωγό, ο καλύτερος δάσκαλος είναι ο «αόρατος» δάσκαλος. Και εξηγούμαι… Δεν πρόκειται για ταχυδακτυλουργία. Η Μαρία Μοντεσόρι  φανταζόταν ένα δάσκαλο που να μπορεί να πει: «Τα παιδιά τώρα δουλεύουν σαν να μην υπάρχω». Τότε με την πλασματική του απουσία, που στην ουσία είναι η πιο αποτελεσματική παρουσία, έχει καθορίσει τους μαθητές του…

Με τα χρόνια πιστεύω, ολοένα και περισσότερο, ότι μία από τις κυρίαρχες ικανότητες του γονιού είναι να μένει «αόρατος» στη σχέση του με τα παιδιά, …με την ερμηνεία που δίνει η μεγάλη αυτή παιδαγωγός…

Ας βοηθήσουμε τα παιδιά σε πράγματα που δεν μπορούν να κάνουν (…και μόνο σ’ αυτά) και ας βοηθηθούμε κι εμείς από αυτά, σε πράγματα που δεν γνωρίζουμε.

Κι όταν όλα αυτά τελειώσουν; 

Ποιο είναι το ίζημα και κυρίως ποιος ο ρόλος του; 

Μήπως έχουμε ανοίξει το κουτί της Πανδώρας;

[ΒΟ 2/21]

H ελληνική γλώσσα στον κόσμο… με αρωγό την τεχνολογία

• Έξι σημεία στο χάρτη;
• Έξι πόλεις με έντονα στοιχεία ελληνικού πολιτισμού…
• Έξι Εστίες – Παραρτήματα του Ελληνικού Ιδρύματος Πολιτισμού…
• Έξι ομάδες με όρεξη για μάθηση και προσαρμογή σε νέες μεθοδολογίες εκπαίδευσης…
• Έξι ομάδες που έχουν στόχο την ανάδειξη των πλούσιων χαρακτηριστικών της ελληνικής γλώσσας…

 

Το Ελληνικό Ίδρυμα Πολιτισμού στην αιχμή της τεχνολογίας για την εκμάθηση της ελληνικής γλώσσας σε όλο τον κόσμο (αναδημοσίευση από τον ιστότοπο του ΕΙΠ)

Με προσήλωση στην ανάγκη μετάβασης στην εποχή ψηφιακής ανασυγκρότησης και αξιοποίησης των νέων τεχνολογιών στην εκπαιδευτική διαδικασία, το Ελληνικό Ίδρυμα Πολιτισμού προχωρά στη δημιουργία διαδικτυακής πλατφόρμας εκμάθησης ελληνικών.

Σύμφωνα με το Σύμβουλο Τεχνολογίας Προέδρου και ΔΣ Ε.Ι.Π., κ. Βασίλη Οικονόμου, οι πυλώνες πάνω στους οποίους στηρίζεται η σημαντική αυτή προσπάθεια είναι:

• Επανασχεδιασμός και βελτίωση των υποδομών με σκοπό να καταστήσουν το ψηφιακό σχολείο συμβατό με τις μαθητικές ανάγκες.
• Επιμόρφωση των εκπαιδευτικών στην αξιοποίηση των ψηφιακών μέσων και προσαρμογή στις σύγχρονες μεθοδολογίες.
• Σχεδίαση και δημιουργία ψηφιακού εκπαιδευτικού υλικού το οποίο καλύπτει σύγχρονες ανάγκες και λειτουργεί ως κίνητρο δημιουργικής παρακολούθησης και συμμετοχικής διάθεσης.

Τα διαδικτυακά μαθήματα μέσω του ψηφιακού σχολείου του ΕΙΠ ήδη ξεκίνησαν με μαθητές των χωρών όπου εδρεύουν οι Εστίες και τα Παραρτήματα του Ελληνικού Ιδρύματος Πολιτισμού. Στην Αλεξάνδρεια, το Βελιγράδι, το Βερολίνο, το Βουκουρέστι, την Οδησσό και την Τεργέστη, οι εκπαιδευτικοί μας υιοθετώντας νέες πρακτικές και μεθοδολογικά εργαλεία, εκπαιδεύονται ώστε να εξελίξουν τις δυνατότητές τους και λειτουργούν ως πυρήνες διάδοσης της ελληνικής γλώσσας, με φαντασία αλλά και σύγχρονα εργαλεία.

Ακολουθώντας πιστά το «όραμα του σχολείου στο Cloud», η νέα διοίκηση του Ελληνικού Ιδρύματος Πολιτισμού, συνεπής στην αποστολή της, υιοθετεί την νέα τεχνολογία με αρωγό τη Microsoft και με στόχο να κάνει την ελληνική γλώσσα ακόμα πιο ελκυστική σε όλους όσοι ενδιαφέρονται να τη γνωρίσουν.

[BO 12/2020]

Ο εθισμός στα ψηφιακά παιχνίδια δεν είναι κάτι καινούριο…

…αναδημοσίευση από άρθρο μου στο We24   16/03/19 12:43

Αφύπνιση, Ενημέρωση, συζήτηση με τα παιδιά μας, δημιουργική απασχόληση και πάνω απ’ όλα «Μέτρον Άριστον» (Κλεόβουλος 6ος αιώνας π.Χ.). Ο εθισμός στα ψηφιακά παιχνίδια αποτελεί φαινόμενο που παρατηρήθηκε για πρώτη φορά αρκετά χρόνια πριν, από την εποχή της κονσόλας Atari.

Έρευνες δείχνουν ότι περισσότεροι από 200 εκατομμύρια παίκτες παγκοσμίως παίζουν Fortnite, με κέρδη περίπου 300 εκατομμυρίων δολαρίων μηνιαίως για την Epic Games, εταιρία που το δημιούργησε το 2017, μετά από 6 χρόνια ανάπτυξης.

Η μανία χρήσης του παιχνιδιού αυτού λαμβάνει επικίνδυνες διαστάσεις και συμβαίνει σε μια εποχή που εκφράζονται ανησυχίες όχι μόνο για την επιρροή των Κοινωνικών Δικτύων (Social Media), αλλά και την κατάχρηση των «έξυπνων» κινητών συσκευών (smartphones).

Ο 17χρονος γιος της Debbie Vitany, Carson, βρίσκεται συνδεδεμένος 12 ώρες την ημέρα στο βιντεοπαιχνίδι, ψάχνοντας για όπλα και πόρους σε έναν κόσμο «μετά-αποκάλυψης», όπου στόχος είναι να παραμείνεις ο τελευταίος ζωντανός άνθρωπος. «Δεν έχω ξαναδεί παιχνίδι που να ασκεί τόσο μεγάλη επιρροή στο μυαλό των παιδιών», προσθέτει στη μαρτυρία της η Debbie.

«Νιώθω την αδρεναλίνη να ανεβαίνει και είμαι διαρκώς σε αγωνία και ένταση. Όταν σκοτώνω κάποιον εχθρό και άμα κερδίσω τη νίκη, μένοντας ο τελευταίος από τους εκατό, νιώθω κάτι παραπάνω από χαρούμενος». Ο 12χρονος Παναγιώτης Ν. είναι ένας από τους εκατομμύρια οπαδούς του Fortnite ανά τον κόσμο, ενός ηλεκτρονικού παιχνιδιού-φαινόμενο, που προκαλεί καταστάσεις εθισμού μεταξύ των χρηστών.

Δάσκαλοι και καθηγητές παραπονούνται για ξενυχτισμένους μαθητές τους οποίους μερικές φορές τους παίρνει ο ύπνος μέσα στην τάξη και οι σχολικές τους επιδόσεις χειροτερεύουν ανησυχητικά…

Η επίδραση του ψηφιακού υλικού στις μεθοδολογίες εκπαίδευσης και στο ρόλο του Εκπαιδευτικού

Εισαγωγή

Είναι γεγονός πως μια ριζική αναδιοργάνωση του ρόλου του εκπαιδευτικού στην τάξη απαιτεί, σε πολλές περιπτώσεις, αλλαγή συνηθειών και εκ βάθρων αναθεώρηση των παιδαγωγικών του αντιλήψεων αλλά και καλή προετοιμασία με ταυτόχρονη παροχή σύγχρονων “εργαλείων”.

Σκοπός και στόχοι

Αρχικός σκοπός είναι η στροφή σε …Μαθητοκεντρικά Μοντέλα Μάθησης μέσα από κατάλληλα διαμορφωμένο εκπαιδευτικό υλικό το οποίο αναπτύσσει μεθοδολογία προσέγγισης της γνώσης, προσφέρει πολλαπλές αναπαραστάσεις, πολλαπλές πηγές, υποκινεί αλλά και βοηθά τη διερεύνηση, αξιολογεί αποκτήθησες γνώσεις …στην δημιουργία του οποίου πρωταρχικό ρόλο, αν όχι κύριο, έχει ο Εκπαιδευτικός.

Με στόχο τη βελτίωση της μαθησιακής εμπειρίας των διδασκομένων, προσαρμόζουμε το ρόλο του εκπαιδευτικού ώστε να καλλιεργεί στους μαθητές του ικανότητες του 21ου αιώνα ως αποτέλεσμα όχι μόνο γνώσεων αλλά και δεξιοτήτων, στάσεων ζωής και αξιών. Ο Εκπαιδευτικός γίνεται σταδιακά ο διαχειριστής της μάθησης, που προτρέπει τους μαθητές στο να αναζητούν και να επιλέγουν μόνοι τους τις πληροφορίες και να δημιουργούν το δικό τους εκπαιδευτικό υλικό, ως μέρος μιας δημιουργικής και ευχάριστης διαδικασίας. Επιτελεί πλέον, το ρόλο του συνεργάτη, παρά του καθοδηγητή της εργασίας του μαθητή. Δεν αποτελεί το μοναδικό φορέα έγκυρης γνώσης αλλά τον σύμβουλο που θα συνδράμει στις προσπάθειες του εκπαιδευόμενου και θα τον βοηθήσει να ανακαλύψει και να οργανώσει τη “δική” του γνώση, με τρόπο που να αρμόζει στον προσωπικό του τρόπο μάθησης.

Η ανάγκη

Από το στατικό κείμενο και την εικόνα, στον ήχο και την… κίνηση. Από το εγώ στο εμείς. Από το μέρος στο όλον. Απαντώντας στην πρόκληση που θέτουν τα νέα δεδομένα στην εκπαίδευση, εργαζόμαστε πάνω στα χαρακτηριστικά, …στο τι χρειαζόμαστε (ως μαθητές, εκπαιδευτικοί και γονείς), για την ομαλή εισαγωγή και κυρίως την αξιοποίηση της τεχνολογίας στην εκπαιδευτική διαδικασία;  Πόσο εύκολο είναι να περάσουμε από το κείμενο και την εικόνα, στον ήχο και… την κίνηση; Ποιος είναι ο ρόλος των αισθήσεων στην εκπαιδευτική διαδικασία; Πώς μπορούμε να εφοδιάσουμε τον εκπαιδευτικό και με ποια εργαλεία ώστε να αλλάξει η στάση του, να προσαρμοστεί στα σύγχρονα δεδομένα, ή και να μάθει να προσαρμόζεται συνεχώς, να αξιοποιεί όσο το δυνατόν περισσότερες μεθοδολογίες, να τις εξελίσσει, να αναπτύσσει δικές του προς όφελος των μαθητών του και της μετέπειτα πορείας τους;

Τα μέσα

Η καινοτομία βασίζεται σε τέσσερεις  πυλώνες:

• Οι μαθητές απολαμβάνουν πραγματικά τις Τεχνολογίεςεπειδή τους βοηθούν να σκέφτονται.
• Τα ενδιαφέροντακαι οι ανάγκεςτων μαθητών τοποθετούνται στον πυρήνα της διαδικασίας.
• Οι συσκευές (υπολογιστικές «μηχανές»)γίνονται ολοένα και πιο φιλικές, πιο αυτόνομες, ενώ παράλληλα παρουσιάζουν την τάση να μειώνουν το χρόνο που πρέπει να αφιερώσουμε για να αποκτούμε δεξιότητες χρήσης.
• Το λογισμικό προσαρμόζεταιολοένα και περισσότερο στις απαιτήσειςαλλά και τις δυνατότητες του χρήστη, ανάλογα με την ηλικιακή ζώνη στην οποία ανήκει και κατά συνέπεια, αξιοποιεί τις καινοτόμες λύσεις που προσφέρει η εξέλιξη του υλικού.

Όλο και περισσότεροι μαθητές πλέον αποκτούν τον προσωπικό τους Μαθητικό Υπολογιστή για την ευκολότερη πρόσβαση στην ενημέρωση, την επικοινωνία αλλά κυρίως τη γνώση. Λόγω της τεράστιας ποσότητας διαθέσιμου διαδραστικού υλικού, τα μαθήματα μπορούν να γίνονται διαρκώς πιο αλληλεπιδραστικά, να παρακινούν και βοηθούν τους μαθητές να μαθαίνουν με το δικό τους ρυθμό.

Η συνεχής δημιουργία νέων διαδραστικών πολυμεσικών ψηφιακών βιβλίωνείναι μια σημαντική προσπάθεια προς αυτή την κατεύθυνση. Στόχο έχει να εμπλουτίσει τη “φαρέτρα” του Εκπαιδευτικού, του Μαθητή αλλά και του Γονιού, ώστε να μετατραπεί η μάθηση σε μία δημιουργική, ευχάριστη, χρήσιμηκαι αποτελεσματικήδιαδικασία.

Η μεθοδολογία

Αρχικά, συζητάμε τις προτεινόμενες αλλαγές– προσαρμογές της μεθοδολογίας προκειμένου να προσδώσουμε υπεραξία στο εκπαιδευτικό υλικό. Μελετάμε τη σχετική διεθνή και ελληνική βιβλιογραφία.

Καταγράφουμε το σκοπό, τους στόχους και τις μέθοδους αξιολόγησης του έργου για τη διαρκή του προσαρμογή – βελτίωση. Αλλάζουμε τον εξοπλισμό της αίθουσαςώστε να εξυπηρετεί τις νέες ανάγκες και να προσαρμόζεται στις νέες απαιτήσεις της εκπαιδευτικής διαδικασίας, διευκολύνοντας την ανάπτυξη διαφορετικών μορφών επικοινωνίας και εργασίας μεταξύ μαθητών και εκπαιδευτικών. Η διάταξη είναι πλέον απολύτως ευμετάβλητη χάρη στον ασύρματο εξοπλισμό, τη φορητότητα των Μαθητικών Υπολογιστών, αλλά και τα ατομικά θρανίατων μαθητών, τα οποία μπορούν να ενώνονται μεταξύ τους σε ποικίλους σχηματισμούς εξυπηρετώντας διαφορετικούς εκπαιδευτικούς στόχους.

Θέτουμε τις αρχικές προδιαγραφέςτων νέων ψηφιακών διαδραστικών βιβλίωνκαι βοηθημάτων. Κάθε θεματική περιοχή διαθέτει κατάλληλο πολυμεσικό υλικό(ήχος, εικόνα, κίνηση, εννοιολογικοί χάρτες, συστήματα αυτο-αξιολόγησης) ώστε να δημιουργεί πολλαπλές αναπαραστάσειςστους μαθητές, ειδικά για τις δυσνόητες έννοιες. Η σύγχρονη αισθητικήείναι καθοριστικός παράγοντας ώστε οι εμπλεκόμενοι να γίνουν “θετικά κείμενοι” με τα σχολικά αναγνώσματα.

Οι εκπαιδευτικοί μαθαίνουν να επιλέγουν, να μεταλλάσσουν και να δημιουργούν εκπαιδευτικό υλικότο οποίο αποτελεί τη βάση των διαδραστικών βιβλίων. Εκπαιδεύονται  παράλληλα, όχι μόνο στη χρήση αλλά και στην αξιοποίηση των ψηφιακών εργαλείων και των εφαρμογών του Διαδικτύου.

Η δημιουργία

Τα ψηφιοποιημένα βιβλία εμπλουτίζονται με πολυτροπικά κείμενα τα οποία χρησιμοποιούν συνδυασμό σημειωτικών τρόπων για τη μετάδοση μηνυμάτων.Η ποιότητα των φωτογραφιών, ο τύπος της γραμματοσειράς, το μέγεθος και η ποιότητα του video, ο τρόπος εμφάνισης, η επιλογή των σημείων πληροφόρησης είναι σημαντικοί παράγοντες. Συντελούν στην πολυτροπικότητα του κειμένου, η οποία, με τη σειρά της, οδηγεί στην εύκολη πρόσληψη εννοιών και στην απόλαυση του αναγνώστη.Στο τέλος κάθε ενότητας ενσωματώνονται συστήματα αυτο-αξιολόγησης με ερωτήσεις κλειστού τύπου που άμεσα αξιολογούν την προσπάθεια, με στόχο την όσο το δυνατόν καλύτερη εμπέδωση της ύλης.

Ενσωματώνονται διαδραστικά περιβάλλοντα ώστε οι μαθητές να μπορούν να δημιουργούν εκπαιδευτικό υλικό μέσα από διαθεματικές προσεγγίσεις, ως εναλλακτική μέθοδο κατανόησης εννοιών. Για παράδειγμα, στο μάθημα της Βιολογίας δίδεται πρόσβαση σε τρισδιάστατες εικόνες της ανθρώπινης καρδιάς. Ελέγχεται η γωνία θέασης ώστε να γίνει κατανοητή η κυκλοφορία του αίματος στις αρτηρίες. Αντίστοιχα, στα Μαθηματικά, ένα βίντεο καθοδηγεί τους μαθητές στη σταδιακή επίλυση ενός προβλήματος, ή στην ανακάλυψη των πλευρών ενός πολυγώνου και των τμημάτων από τα οποία αποτελείται ένα στερεό. Δοκιμάζουν, τα αποτελέσματα που προκύπτουν από αλλαγές των τιμών μιας συνάρτησης ή και τη συμπεριφορά ενός εγγεγραμμένου τριγώνου σε κάθε αλλαγή της ακτίνας του κύκλου…  Οι μαθητές στις σελίδες του ψηφιακού τους βιβλίου, είναι πλέον σε θέση να ανακαλύπτουν τη γνώση μέσα από διαδραστικούς χάρτες και εικονικές επισκέψεις σε τοποθεσίες, μουσεία, αρχαιολογικούς χώρους και πόλεις.

Οι βασικές αρχές

Οι έξι αρχές που αξιοποιούμε και συνδέονται με αντίστοιχες ψηφιακές εφαρμογές, συνοψίζονται στα εξής:

• Οργανώνω την εργασία μου, τη μελέτη μου ή και τις υποχρεώσεις μου, μέσω του ψηφιακού ημερολογίου και σημειωματαρίου.
• Δημιουργώ, μέσω απλών εφαρμογών, ψηφιακό εκπαιδευτικό υλικό και πολυμεσικές παρουσιάσεις.
• Αποκτώ γνώσεις για μια θεματική ενότητα, μέσω πολλαπλών αναπαραστάσεων και διαθεματικών προσεγγίσεων, που παρέχει ένα σύγχρονο διαδραστικό ψηφιακό βιβλίο.
• «Γράφω» με το δάχτυλο, τη γραφίδα, το πληκτρολόγιο ή και τη φωνή μου.
• Σχεδιάζω αξιοποιώντας με ευκολία πολυμεσικό υλικό.
• Αξιολογώ τις γνώσεις μου μέσα από ένα ευχάριστο περιβάλλον, που δεν ασκεί κριτική στην κάθε μου προσπάθεια…
• Διασκεδάζω μέσα από επιλεγμένες εφαρμογές ελεύθερου χρόνου και νοητικά παιχνίδια.

Συμπεράσματα

Κατά τη διαδικασία προσαρμογής στις νέες μεθοδολογίες, δύο χαρακτηριστικά διαδραματίζουν καθοριστικό ρόλο: Η συνεργασία των οικογενειών των μαθητών, οι οποίες είναι πολύ ενθουσιώδεις με την ιδέα, και η διάθεση των εκπαιδευτικών να αλλάξουν ριζικά τον “παραδοσιακό” ρόλο τους, να προσαρμόσουν τις διδακτικές μεθοδολογίες και να αξιοποιήσουν τα σύγχρονα “εργαλεία”.

«…Η μελέτη χωρίς επιθυμία κλειδώνει τη μνήμη και δεν συγκρατεί τίποτα από αυτά που δέχεται…». Με τις νέες αυτές προσεγγίσεις προσπαθούμε να δημιουργήσουμε την επιθυμία για μάθηση. Το διαδραστικό υλικό και το εύχρηστο λογισμικό που έχει στη διάθεσή του ο εκπαιδευτικός, εμπλουτίζει τα μαθήματά του, δημιουργεί πολλαπλές αναπαραστάσεις στους μαθητές με στόχο την κινητοποίησή τους.

Προκαλούμε το ενδιαφέρον των μαθητών, ώστε να καλλιεργήσουμε ικανότητες του 21ου αιώνα, ως αποτέλεσμα γνώσεων, δεξιοτήτων, στάσεων και αξιών. Στην προσπάθειά μας αυτή, εμπλέκουμε τους εκπαιδευτικούς στη δημιουργία υλικού. Στο νέο “οικοσύστημα” προσαρμόζουμε το εκπαιδευτικό μας υλικό το οποίο εμπλουτίζουμε και επιλέγουμε ψηφιακές εφαρμογές με στόχο τη δημιουργία, την κατανόηση, την ανάλυση, τη σύνθεση, την εφαρμογή των γνώσεων και την αξιολόγηση.

Η αποδοχή και η αξιοποίηση του έργου από του μαθητές, τους γονείς τους, αλλά και την εκπαιδευτική κοινότητα γενικότερα, ξεπερνούν τις αρχικές μας προσδοκίες. Το ζητούμενο είναι: αν η εμπειρία που αναπτύσουμε στο θέμα και με βάση την κλίμακα εφαρμογής, γινόμαστε και κατά πόσο, χρηστικοί στην εκπαιδευτική πρακτική…

[Βασίλης Οικονόμου 2016]

Ενότητα … χωρίς ομοιομορφία.

Το άρθρο με θέμα: «School on the Cloud: Towards Unity not Uniformity in Education«, έγινε δεκτό για δημοσίευση στο επιστημονικό περιοδικό:  SCIENCEDOMAIN international (SDI)

Το άρθρο αυτό παρουσιάζει την πραγματικότητα του ευρωπαϊκού παιδαγωγικού συστήματος, δείχνοντας ότι, προκειμένου να παρέχει τις δύο θεμελιώδεις έννοιες στη σημερινή εκπαίδευση, δηλαδή την ενότητα (όλα τα σχολεία να έχουν ίσες ευκαιρίες, δυνατότητες και κοινό εκπαιδευτικό υλικό), …χωρίς ομοιομορφία (αποφυγή «τυπικής» κοινής διδασκαλίας και κοινών εκπαιδευτικών πρακτικών), υπάρχει: η ανάγκη να εργαστούν μέσα σε ένα ευαίσθητο στις παρούσες συνθήκες εκπαιδευτικό πρότυπο, να έχουν τα κατάλληλα μέσα για να είναι σε θέση να το πράξουν και το κατάλληλο εκπαιδευτικό περιβάλλον για την εφαρμογή του. Οι λύσεις για την εκπλήρωση αυτών των αναγκών, παρουσιάζονται με τη μορφή τριών αντισυμβατικών, αλλά απαραίτητων προτάσεων για την εξέλιξη της εκπαίδευσης. Η πρώτη δείχνει ότι βρισκόμαστε σε μια εποχή ενός νέου εκπαιδευτικού πρότυπου με επίκεντρο το δίκτυο. Η δεύτερη είναι ότι το Cloud Computing είναι το κύριο όργανο αυτού του νέου προτύπου. Η τρίτη προτείνει ένα νέο σχολείο, το σχολείο στο σύννεφο.

This paper, in examining the issues that underline the reality of the European pedagogical system, shows that in order for the system to provide the two fundamental concepts in today’s education, namely unity (all schools to have equal opportunities, recourses and possibilities) without uniformity (avoiding «typical» common teaching and learning practices), there is: a need to work within a susceptible to present conditions educational paradigm; to have  an appropriate instrument to be able to do so; and a suitable educational environment  to apply these concepts. The solutions for fulfilling these needs are presented in the form of three unconventional, but necessary propositions for education to move forward. The first suggests that we are in an era of a new network-centred education paradigm.The second is that Cloud Computing is the main instrument of this new paradigm. The third one proposes a new School, the School on the Cloud.

• Keywords: Cloud based education; school on the cloud; cloud computing.
• The Article:  http://sciencedomain.org/abstract/14588 
• Authors: K. C. Koutsopoulos^1* &  Vassilis Economou²

¹National Technical University of Athens (NTUA), Doukas School Associate, Greece.
²Department of IT, Doukas School, Athens, Greece.

_______________

Ευχαριστώ πολύ τον καθηγητή κύριο Κουτσόπουλο για τις άοκνες προσπάθειές του να εξελίξει την εκπαίδευση, για τις πολύτιμες εμπνεύσεις του και την εστίαση στο αποτέλεσμα  … «Φάρος».

[ΒΟ – 2016]

Η χρήση του υπολογιστή δεν είναι μέσο επιβράβευσης ή τιμωρίας

[WIND: …Την λεπτή ισορροπία μεταξύ του ελέγχου και της προστασίας με τα όρια που πρέπει να τίθενται στα παιδιά καλούνται να βρουν οι γονείς και στο Διαδίκτυο, σύμφωνα με τον κ. Βασίλη Οικονόμου, υπεύθυνο Συστημάτων Πληροφορικής στα Εκπαιδευτήρια Δούκα. Όρια που δεν θα είναι υπερβολικά ώστε να μην καταπιέζουν τα παιδιά, αλλά θα τα κατευθύνουν και θα δείχνουν ενδιαφέρον, αναφέρει ο ίδιος στην συνέντευξη που παραχώρησε στο Kids@Safety, ενώ «αποκαλύπτει» γιατί το Internet και οι νέες τεχνολογίες προκαλούν… κόλλημα σε μικρούς και μεγάλους.

Γιατί το Internet είναι τόσο θελκτικό για τα παιδιά έναντι άλλων δραστηριοτήτων; 

Τα παιδιά μας βρίσκονται μπροστά σε ένα κόσμο που θέλουν να εξερευνήσουν και αναζητούν συνεχώς τρόπους να το κάνουν. To Διαδίκτυο παρέχει ένα εύχρηστο εργαλείο με το οποίο πλοηγούνται αναζητώντας και ανακαλύπτουν χωρίς μεγάλη προσπάθεια πολλές προτάσεις για το ίδιο θέμα.

Μεγαλώνουν έχοντας πρόσβαση σε «εικονικούς χώρους» και σε «εικονικές κοινότητες», όπου παύουν να υφίστανται οι κοινωνικές και πολιτιστικές διαχωριστικές γραμμές του πραγματικού κόσμου, που τα παραδοσιακά μέσα επικοινωνίας αδυνατούν να ξεπεράσουν εύκολα. Η αμεσότητα της αμφίδρομης επικοινωνίας με ανθρώπους σε όλα τα μέρη του κόσμου, με κοινά ή και παρόμοια ενδιαφέροντα, είναι ένα σημαντικό στοιχείο προτίμησης. Η αίσθηση του πολίτη του κόσμου, που πληροφορείται και πληροφορεί, που ανταλλάσσει απόψεις μέσω ενός συμμετοχικού και λιγότερο ελεγχομένου δίαυλου επικοινωνίας, με δυνατότητα πρόσβασης σε αποκεντρωμένο μεγάλο όγκο πληροφοριών και επιλογής από αυτόν, παρέχει μοναδική αυτοπεπoίθηση στον «εξερευνητή».

Σωστή ή λάθος η χρήση tablet στα σχολεία;

Άρθρο του Αθηναϊκού Πρακτορείου

Διαθεματική εργασία στο θέατρο των Εκπαιδευτηρίων Δούκα

Πριν από τρεις ημέρες οι καθηγητές Πληροφορικής εξέδωσαν μία ανακοίνωση για να υπερασπιστούν τη χρήση των νέων τεχνολογιών στην εκπαιδευτική διαδικασία. Αφορμή ήταν ένα παλαιότερο άρθρο του επικεφαλής του τομέα Παιδείας του ΟΟΣΑ στην ηλεκτρονική έκδοση του BBC.

Στην παρέμβασή του ο κ. Αντρέας Σλέιτσερ υποστήριζε ότι η χρήση τάμπλετς και ηλεκτρονικών υπολογιστών στην τάξη όχι μόνο δεν βοηθά, αλλά ενδέχεται να έχει αρνητική επίδραση στις επιδόσεις των μαθητών.

Το στέλεχος του ΟΟΣΑ κατέληξε σε αυτό το συμπέρασμα με βάση τη διεθνή μαθητική αξιολόγηση PISA του Οργανισμού, που γίνεται κάθε τρία χρόνια σε 15χρονους μαθητές. Ανάλογο είναι και το συμπέρασμα του Μπενεντέτο Βερτέκι, ενός από τους πιο γνωστούς παιδαγωγούς στην Ιταλία. Ο κ. Βερτέκι, καθηγητής Πειραματικής Εκπαίδευσης στο ιταλικό πανεπιστήμιο Roma 3, δήλωσε στον ιταλικό Τύπο ότι η εκτεταμένη χρήση υπολογιστών και διαδικτύου στο σχολείο δεν εξασφαλίζει καλύτερες επιδόσεις των μαθητών. Αντίθετα, διαπιστώνεται ότι η τεχνολογία συμβάλλει αρνητικά στην ικανότητα των παιδιών να γράφουν σωστά, να γράφουν ορθογραφημένα, αλλά ακόμη και να χρησιμοποιούν το ψαλίδι. Συνέπειες υπάρχουν και στην απομνημόνευση, αφού «η τεχνολογία οδηγεί τα παιδιά να σκέπτονται ότι μπορούν να βρουν την απάντηση έξω από τις αποθήκες μνήμης του εγκεφάλου τους».

Εννοιολικός χάρτης σε tablet.

Είναι, λοιπόν, το τάμπλετ στο εδώλιο του κατηγορουμένου; Και θα έπρεπε να εξοριστεί από τις σχολικές τάξεις πριν γίνει αναπόσπαστο μέρος της εκπαιδευτικής διαδικασίας, όπως είναι σήμερα το βιβλίο, το τετράδιο, το μολύβι και ο χάρακας; Εκτός από την αρνητική απάντηση των καθηγητών Πληροφορικής, αρνητική είναι και η απάντηση που δίνει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο κ. Βασίλης Οικονόμου, υπεύθυνος Συστημάτων Πληροφορικής στα «Εκπαιδευτήρια Δούκα» και εμπνευστής του προγράμματος «Μαθαίνοντας με το iPad» με πλήθος δημοσιεύσεων και διακρίσεων διεθνώς.

«Αντί άλλης απάντησης θα σας πω τι μου είχε πει κάποτε ένας μαθητής: «Όταν μπαίνω στην αίθουσα για μάθημα, αισθάνομαι σα να μπαίνω σε αεροπλάνο. Εκεί μου ζητούν να κλείσω οποιαδήποτε ηλεκτρονική συσκευή έχω μαζί μου. Όσο διαρκεί το ταξίδι αισθάνομαι αποκομμένος από τον υπόλοιπο κόσμο«. Σε καμία περίπτωση, λοιπόν, δεν πρέπει να στερήσουμε αυτήν την επαφή με τον έξω κόσμο από τον μαθητή» υποστηρίζει ο κ. Οικονόμου.

«Αν επιχειρήσουμε να προσδώσουμε στην τεχνολογία τη θέση που της αναλογεί στην εκπαιδευτική διαδικασία, δηλαδή ως εργαλείο διερεύνησης και μάθησης και όχι ως πανάκεια ή ευκαιρία για ανούσια και επιδερμική διασκέδαση ή μέσο για άσκοπες πλοηγήσεις, τότε ίσως έχουμε μπροστά μας μία άλλη οπτική γωνία. Αντίθετα με την παραδοσιακή άποψη που θέλει κάθε τι ευχάριστο να αποσπά την προσοχή στην τάξη, το μυστικό των τεχνολογικών επιτευγμάτων είναι ότι δίνουν τη δυνατότητα στα παιδιά να μαθαίνουν χωρίς να καταλαβαίνουν ότι μαθαίνουν» προσθέτει ο ίδιος.