[WIND: …Την λεπτή ισορροπία μεταξύ του ελέγχου και της προστασίας με τα όρια που πρέπει να τίθενται στα παιδιά καλούνται να βρουν οι γονείς και στο Διαδίκτυο, σύμφωνα με τον κ. Βασίλη Οικονόμου, υπεύθυνο Συστημάτων Πληροφορικής στα Εκπαιδευτήρια Δούκα. Όρια που δεν θα είναι υπερβολικά ώστε να μην καταπιέζουν τα παιδιά, αλλά θα τα κατευθύνουν και θα δείχνουν ενδιαφέρον, αναφέρει ο ίδιος στην συνέντευξη που παραχώρησε στο Kids@Safety, ενώ «αποκαλύπτει» γιατί το Internet και οι νέες τεχνολογίες προκαλούν… κόλλημα σε μικρούς και μεγάλους.
Γιατί το Internet είναι τόσο θελκτικό για τα παιδιά έναντι άλλων δραστηριοτήτων;
Τα παιδιά μας βρίσκονται μπροστά σε ένα κόσμο που θέλουν να εξερευνήσουν και αναζητούν συνεχώς τρόπους να το κάνουν. To Διαδίκτυο παρέχει ένα εύχρηστο εργαλείο με το οποίο πλοηγούνται αναζητώντας και ανακαλύπτουν χωρίς μεγάλη προσπάθεια πολλές προτάσεις για το ίδιο θέμα.
Μεγαλώνουν έχοντας πρόσβαση σε «εικονικούς χώρους» και σε «εικονικές κοινότητες», όπου παύουν να υφίστανται οι κοινωνικές και πολιτιστικές διαχωριστικές γραμμές του πραγματικού κόσμου, που τα παραδοσιακά μέσα επικοινωνίας αδυνατούν να ξεπεράσουν εύκολα. Η αμεσότητα της αμφίδρομης επικοινωνίας με ανθρώπους σε όλα τα μέρη του κόσμου, με κοινά ή και παρόμοια ενδιαφέροντα, είναι ένα σημαντικό στοιχείο προτίμησης. Η αίσθηση του πολίτη του κόσμου, που πληροφορείται και πληροφορεί, που ανταλλάσσει απόψεις μέσω ενός συμμετοχικού και λιγότερο ελεγχομένου δίαυλου επικοινωνίας, με δυνατότητα πρόσβασης σε αποκεντρωμένο μεγάλο όγκο πληροφοριών και επιλογής από αυτόν, παρέχει μοναδική αυτοπεπoίθηση στον «εξερευνητή».
Ως ένα «παράθυρο στον κόσμο» λοιπόν, μέσα από το οποίο ενημερώνονται, ενημερώνουν, επικοινωνούν, εκφράζονται ελεύθερα, ανταγωνίζονται, διασκεδάζουν, μαθαίνουν, γνωρίζονται με άλλους, παρουσιάζουν τις καλές πτυχές (τις περισσότερες φορές) του εαυτού τους, το οποίο «ανοίγει» οποιαδήποτε στιγμή, είναι λογικό να κατακτά ολοένα και περισσότερο χώρο και χρόνο στη συνείδηση των παιδιών μας.
Πώς εκπαιδεύετε τα παιδιά για τη σωστή χρήση του Διαδικτύου και των Social Media;
Πρώτο και κύριο μέλημα είναι να ομορροπήσουμε με τα παιδιά για το πώς επικοινωνούμε με υπευθυνότητα. Ένας καλός πρακτικός κανόνας είναι: «Εάν κάτι δεν θα το λέγαμε ποτέ κατά πρόσωπο, μην το “πούμε” μέσω γραπτού μηνύματος, μηνύματος ηλεκτρονικής αλληλογραφίας, ανταλλαγής άμεσων μηνυμάτων ή δημοσίευσης σχολίου στη σελίδα κάποιου».
Συζητάμε τους διαφορετικούς κινδύνους που ελοχεύουν στα περιβάλλοντα ψηφιακής επικοινωνίας και ενθαρρύνουμε να μας λένε εάν κατά τη διάρκεια των πλοηγήσεων, «συναντήσουν» κάτι που τους κάνει να αισθάνονται άβολα, ή ότι απειλούνται. Συντάσσουμε από κοινού κανόνες για τη χρήση του Διαδικτύου και μαθαίνουμε να σεβόμαστε την ιδιωτικότητά μας (privacy).
Έχοντας πάντα κατά νου την ισορροπία και το “Μέτρον Άριστον” (Κλεόβουλος – 6ος αι. π.χ.), χρησιμοποιούμε λελογισμένα κάτι, ώστε να μας αφήνει ένα καταστάλαγμα γνώσης ή και δεξιότητας που μπορεί να επαναχρησιμοποιηθεί. Αξιοποιούμε τις δυνατότητες που μας παρέχει, έτσι ώστε να φτάσει στο υψηλότερο σημείο της απόδοσής του.
Αναρωτιέμαι τι γίνεται όταν χρησιμοποιούμε κάτι χωρίς μέτρο. Τι είναι αυτό που μας κάνει πολλές φορές να πατάμε το «σαθρό» σκαλοπάτι της κατάχρησης, όταν ασχολούμαστε με την τεχνολογία γενικότερα; Υπάρχουν εργαλεία που δημιουργήθηκαν για να λύνουν κάποιο πρόβλημα, τα οποία όμως αν δεν χρησιμοποιηθούν σωστά, επιφέρουν ακριβώς τα αντίθετα, ή ακόμα και επικίνδυνα πολλές φορές αποτελέσματα.
Προσπαθούμε με αυτού του είδους τις προσεγγίσεις να χτίζουμε σταδιακά μια κουλτούρα δημιουργικής αναζήτησης και όχι άσκοπης πλοήγησης, που μας οδηγεί σε χάσιμο πολύτιμου χρόνου, για την ίδια μας τη ζωή και τις πολύπλευρες δραστηριότητές μας. Προσπαθούμε να δίνουμε νόημα στο χρόνο που αφιερώνουμε, αξιοποιώντας τις μοναδικές δυνατότητες που μας παρέχονται σ’ αυτό τον «χώρο» που δεν έχει σύνορα.
Πώς μπορούν οι γονείς να διασφαλίσουν τη χρυσή τομή: και να παρέχουν πρόσβαση στις νέες τεχνολογίες στα παιδιά τους και αυτά να είναι προστατευμένα έναντι κινδύνων;
Χωρίς καμία διάθεση δαιμονοποίησης του Διαδικτύου, θα έλεγα ότι προσφέρει μια ακόμα ευκαιρία για να αναπτύξουμε και να προωθήσουμε τη διαγενεακή αλληλεγγύη. Mας εφοδιάζει (γονείς και παιδιά) με γνώση και εμπειρίες, ώστε η χρήση του Διαδικτύου να είναι ασφαλής και να αποτελεί μια ευχάριστη, χρήσιμη και δημιουργική διαδικασία. Να βοηθηθούμε από τις γνώσεις των παιδιών μας, για να μπορέσουμε να τα βοηθήσουμε με τις εμπειρίες μας…
Ισως να χρειάζεται να γίνουμε ορατά «αόρατοι» γονείς, με την ερμηνεία που δίνει η μεγάλη παιδαγωγός Μαρία Μοντεσσόρι για τον «αόρατο» δάσκαλο. Μια ικανότητα με την οποία θα πρέπει να είναι εφοδιασμένος ο σύγχρονος γονιός και δεν αποκτάται καθόλου εύκολα… Είναι αποτέλεσμα γνώσεων, δεξιοτήτων, στάσεων και αξιών.
Θα πρέπει να αποκτήσουμε γνώσεις που ίσως μας λείπουν… Να μάθουμε καλά τους κανόνες του παιχνιδιού στις σύγχρονες «αλάνες». Να κατανοήσουμε αυτούς τους κανόνες. Να ανακαλέσουμε δικές μας μνήμες και εμπειρίες, να αναλύσουμε τα σύγχρονα δεδομένα. Να διερευνήσουμε τα νέα μέσα και να ανακαλύψουμε νέους τρόπους προσέγγισης προσαρμόζοντάς τους στις ανάγκες μας. Πάνω απ’ όλα να αξιολογήσουμε τη νέα κατάσταση και τις συμπεριφορές. Να μάθουμε πότε, τι και πώς να τους μαθαίνουμε, πότε να παρεμβαίνουμε, πότε να επεμβαίνουμε, έχοντας πάντα κατά νου ότι: «…όλα όσα μαθαίνουμε στο παιδί το εμποδίζουν να εφευρίσκει και να ανακαλύπτει…», όπως έγραψε ο J. Piaget. Να καλλιεργήσουμε δεξιότητες που ίσως μας λείπουν… Να επικοινωνήσουμε αξιοποιώντας τα νέα ψηφιακά εργαλεία, που πρέπει να τα καταλαβαίνουμε όλοι. Να εργαστούμε ομαδικά με τα παιδιά μας αποδεχόμενοι τους διαφορετικούς μας ρόλους. Να διαπραγματευτούμε τρόπους προσέγγισης των θεμάτων που απασχολούν τα μέλη της ομάδας και να σκεφτούμε από κοινού λύσεις. Να συνδιαλαγούμε. Να αναπτύξουμε στάσεις και αξίες που ίσως μας λείπουν… Να αναλάβουμε πρωτοβουλίες δοκιμάζοντας μόνοι μας, αλλά ακόμη καλύτερα μαζί με τα παιδιά μας. Να συνεργαστούμε, να κουβεντιάσουμε. «Μαθαίνουμε καλύτερα κάνοντας, αλλά μαθαίνουμε ακόμα καλύτερα αν συνδυάσουμε τη δράση με την ομιλία και το στοχασμό πάνω σ΄ αυτά που κάνουμε», είχε πει πριν πολλά χρόνια ο Seymour Papert.
Στην προσπάθεια αυτή, πρέπει να θυμόμαστε ότι η είσοδος και η πλοήγηση στο Διαδίκτυο είναι δικαίωμα στην Πληροφόρηση. Απαιτείται συναισθηματική και ψυχολογική ωριμότητα απ’ όλους… Ας αποφεύγουμε τη χρήση του υπολογιστή ως μέσο επιβράβευσης ή και τιμωρίας. Είναι απαραίτητο να κατανοήσουν ότι δεν προσβάλλουμε τα δικαιώματα των άλλων και στο Διαδίκτυο. Από μικρή ηλικία τίθενται όρια, όχι υπερβολικά ή ιδιαίτερα αυστηρά ώστε να μην καταπιέζουν τα παιδιά, αλλά να τα κατευθύνουν και να δείχνουν ενδιαφέρον. Όσο μεγαλώνουν τα όρια που θα ισχύσουν, συζητιούνται από κοινού και λαμβάνεται υπόψη η γνώμη τους. Ο σεβασμός της προσωπικότητας παιδιών και εφήβων από πολύ μικρή ηλικία, είναι στοιχείο πολύ σημαντικό. Δεν είναι λίγες οι φορές που το Διαδίκτυο αναδεικνύει προβλήματα στις οικογενειακές σχέσεις. Όσο η τεχνολογία κερδίζει ολοένα και περισσότερο χώρο και χρόνο στη ζωή μας, καλό είναι να γνωρίζουμε ότι το καλύτερο τείχος προστασίας (firewall) στο Διαδίκτυο είναι η σχέση του παιδιού με του γονείς του…
Εάν έπρεπε να ξεχωρίσετε δύο σημαντικούς κινδύνους και δύο ανάλογα προτερήματα των νέων τεχνολογιών ποια θα ήταν αυτά;
Η εξάρτηση σε οποιαδήποτε μορφή και έκφραση είναι κάτι για το οποίο οι γονείς ανησυχούσαν και θα συνεχίζουν να ανησυχούν. Η κατάχρηση στο Διαδίκτυο ενδέχεται να οδηγήσει τις περισσότερες φορές σε τέτοιες καταστάσεις με ανεξέλεγκτες συνήθως συνέπειες. Ο συνδυασμός της ανωριμότητας, της κακής ποιότητας των σχέσεων στην οικογένεια, ίσως η χαμηλή αυτοεκτίμηση και η υπερβολική καταπίεση, να είναι στοιχεία που ωθούν τα παιδιά σε αναζήτηση υποκαταστάτων και χειραγωγήσιμων μέσων όπως το Διαδίκτυο.
Από την άλλη, η χωρίς όρια και περιορισμούς έκφραση και η διοχέτευση της δημιουργικότητάς μας είναι ίσως από τα σημαντικότερα στοιχεία που οι Νέες Τεχνολογίες “έφεραν” μεταξύ πολλών άλλων καλών. Μετά από όλα αυτά τα χρόνια που προσπαθώ να αξιοποιώ την Τεχνολογία στην εκπαίδευση, την επιχειρηματικότητα και την επικοινωνία, δεν μπορώ να φανταστώ κανένα άλλο μέσο που να αναδεικνύει αρετές και ταλέντα, που να σε μαθαίνει σε κάθε σου βήμα και να σε εφοδιάζει με ικανότητες ως αποτέλεσμα γνώσεων, δεξιοτήτων, στάσεων και αξιών, καθιστώντας σε τελικά, συνειδητοποιημένο πολίτη του κόσμου.
…]
Αναδημοσίευση από τον ιστότοπο της WIND.
Η τεχνολογία στην εκπαίδευση 